تحقیق نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 7 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي
‏چكيده
‏در اين مقاله با ارائة شواهد و قرائن موجود در جهان و با استناد به آمار و ارقام در سالهاي اخير سعي مي‌شود تاثيرفناوري اطلاعات و ارتباطات(TCI‏) در رشد اقتصادي نشان داده شود. براي اين منظور از دو تحقيق ارزشمند که يکي توسط گيانگ و همکاران در بانک جهاني و ديگري توسط خوانگ در دانشگاه هاروارد انجام شده کمک بسياري گرفته‌ مي‌شود. در اين مقاله ابعاد مختلف تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادي ارائه شده و سعي مي‌شود چگونگي اين تاثيرات و روند آتي آنها ذکر گردند.
‏مقدمه
‏فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان يک فناوري جديد در دهة 90 وارد بازار شد و به سرعت توسعه يافت. اين فناوري به دليل عمومي بودن آن با ساير فناوريها تفاوت اساسي دارد، به اين معني که تنها در حوزة فعاليت خود تاثيرگذار نيست، بلکه در کل فعاليتهاي اقتصادي و غيراقتصادي تاثير بسزائي در تسهيل انجام امور و بالا بردن بهره‌وري و کارائي دارد. طي دهة 90 داستانها و روايتهاي بسياري دربارة انقلاب فناوري اطلاعات و ارتباطات مطرح‌ شد. ولي پرسش مهم اين است که آيا پس از سپري شدن حدود 15 سال از شکوفائي و رونق فناوري اطلاعات و ارتباطات، اين فناوري توانسته است اين ادعاها را به اثبات رساند؟ واقعاً تا چه ميزان اين فناوري به رشد اقتصادي کشورها و جهان طي اين مدت کمک کرده‌است؟ صاحبنظران و کارشناسان در سطح جهان نظرات متفاوتي را ابراز مي‌کنند، ولي بهترين نظر را بايد از زبان آمار و ارقام واقعي شنيد که واقعيت را بيان مي‌کنند. در اين مقاله ابتدا به مطالب مهم دو مطالعة معتبر جهاني تحت عناوين «تاثيرفناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي» توسط «گيانک» و همکاران در بانک جهاني و «فناوري اطلاعات و ارتباطات و رشد اقتصاد جهاني؛ کمکها، تاثيرات و ملاحظات سياست‌گذاري» توسط «وو مين خوانگ» تحت عنوان پايان‌نامة دکترا در دانشکدة اقتصاد دانشگاه هاروارد پرداخته مي‌شود. سپس به وضعيت ذينفعان از فناوري اطلاعات و ارتباطات اشاره مي‌گردد. در ادامه، وضعيت فعلي و آتي نيروي انساني با توجه به تاثيرات فناوري اطلاعات و ارتباطات مورد توجه قرار مي‌گيرد. در پايان، به عوامل تاثيرگذار و نقش اين فناوري در رشد اقتصادي اشاره مي‌شود.
‏مطالعة «گيانگ» و همکاران در بانک جهاني‏
طي دهة گذشته، توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات در گسترة جهاني شتاب قابل توجهي داشته‌است، توسعة فزايندة اقتصاد جهاني نيز به اين امر دامن زده‌است. پيشرفتهاي فناوري، رقابت بيشتر، و کم کردن محدوديتهاي تجاري باعث کاهش قيمت کالاها و خدماتِ فناوري اطلاعات و ارتباطات شده‌است که اين امر به نوبة خود انگيزه‌اي قوي براي جايگزيني ساير اشکال سرمايه و نيروي کار با تجهيزات فناوري اطلاعات و ارتباطات به وجود آورده‌‌است. بنابراين، سرمايه‌گذاري در اين فناوري در کشورهاي توسعه‌يافته و در حال توسعه اساساً افزايش يافته‌است. در حقيقت، هزينه‌هاي اين فناوري در کشورهاي در حال توسعه نسبت به ميانگين کشورهاي عضو سازمان همکاري و توسعة اقصادي (OECD‏) با سرعت مضاعف در خلال سالهاي 1993 تا 2001افزايش يافت.
افزايش توليد و استفادة از فناوري اطلاعات و ارتباطات به طور قابل ملاحظه‌اي به رشد اقتصادي کمک کرده‌است. براساس افزايش سرمايه‌گذاري در اين فناوري در کشورهاي صنعتي در خلال سالهاي 1995 تا 2000، براساس مطالعات هکر و مورسينک در سال 2002، ميانگين افزايش در رشد بهره وري كليه عوامل (TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY=TFP‏) را حدود يک‌سوم درصد در سال تخمين مي‌زنند. البته اين تغييرات در کشورهاي مختلف متفاوت بوده‌است. در ايالات متحده، که هزينه‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در آن در اين دوره بيشتر از ميانگين بود، افزايش در رشد بهره وري كليه عوامل حدود نيم درصد تخمين زده‌شد. اگرچه ايالات متحده چشمگيرترين نمونه است، ولي ساير کشورها نيز از تاثير مثبت سرمايه‌گذاريهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي بهره‌مند شدند. شواهد نشان مي‌دهد که توليد و گسترش اين فناوري بازگشت سرماية بالائي را براي کشورهاي صنعتي و درحال توسعه داشته‌است. براي نمونه، بازگشت سرماية مالزي در سرمايه‌گذاريهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات 8/44 درصد در سال 2003 بوده‌است که حدود سه برابر بازگشت سرمايه‌گذاريهاي غير فناوري اطلاعات و ارتباطات است که مقدار آن 4/15 درصد است.
افزايش توليد فناوري اطلاعات و ارتباطات به توليد، اشتغال و درآمدهاي صادرات کمک مي‌کند. در حالي که استفاده از اين فناوري بهره‌وري، رقابت‌پذيري و رشد را افزايش مي‌دهد. فناوري اطلاعات و ارتباطات اين پتانسيل را دارد که دولتها را کاراتر و مستعدتر براي تسهيم اطلاعات، همچنين شفاف‌تر و پاسخگوتر كند.
دولتها براي متصل کردن جوامع روستائي دورافتاده و منزوي به مراکز شهري و همچنين فراهم کردن فرصتهاي اقتصادي براي جوامع محروم مي‌توانند از فناوري اطلاعات و ارتباطات استفاده کنند.
توجه اين نوشتار، تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات بر روي رشد اقتصادي به خاطر تعميق سرمايه و افزايش بهره وري كليه عوامل است. بخش دوم مقاله، به طرق مختلفي که اين فناوري در رشد بهره‌وري تاثير مي‌گذارد، مي‌پردازد. بخش سوم ميزان کمکي که فناوري اطلاعات و ارتباطات در کشورهاي مختلف به رشد مي‌ كند و توزيع منافعي که به دنبال دارد را نشان مي‌دهد. بخش پنجم عوامل کليدي را که باعث افزايش يا مانع توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌شوند به طور خلاصه بيان مي‌کند و به چالشهائي که کشورهاي در حال توسعه در بيشينه کردن کمک اين فناوري به رشد با آن مواجهند اشاره مي‌کند.
در اين نوشتار ابتدا به تاثيرات اقتصادي فناوري اطلاعات و ارتباطات پرداخته مي‌شود، سپس شواهدي بين‌المللي در زمينة تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد جهاني و منطقه‌اي ارائه مي‌گردد. توزيع منافع حاصل از توسعة فناوري اطلاعات و ارتباطات از ديدگاه‌هاي مختلف ارزيابي مي‌شود. در نهايت، عوامل تاثيرگذار در نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي ذکر مي‌گردد.
‏تاثيرات اقتصادي فناوري اطلاعات و ارتباطات:‏
فناوري اطلاعات و ارتباطات از سه طريق مي‌تواند به رشد اقتصادي تاثير بگذارد(شکل1):
1- رشد بهره وري كليه عوامل در بخشهاي توليد کنندة فناوري اطلاعات و ارتباطات؛
2- تعميق سرمايه(1)
3- رشد بهره وري كليه عوامل از طريق سازماندهي مجدد و به کارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات.
يکي از جنبه‌هاي انقلاب فناوري اطلاعات و ارتباطات، رشد قابل توجه بهره وري كليه عوامل در صنايع توليد کنندة محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات است. اين رشد خارق العاده ناشي از پيشرفت سريع فناوري در اين بخش از صنعت بوده است. از مهمترين نمونه‌هاي رشد سريع فناوري در اين صنعت، رشدسريع قدرت محاسبة محصولات جديد فناوري اطلاعات و ارتباطات است. طبق قانون مور قدرت محاسباتي ريزپردازنده‌ها هر 18 دو برابر مي شود(2). چنين سرعت بالائي در پيشرفت فناوري معادل رشد سريع بهره وري كليه عوامل در بخش توليد کنندة محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات است که به نوبة خود موجب رشد ميانگين بهره وري كليه عوامل کل اقتصاد مي شود.
جنبة ديگري که فناوري اطلاعات و ارتباطات از آن طريق به رشد اقتصادي کمک مي‌کند، جذب سطح بالائي از سرمايه به بخش فناوري اطلاعات و ارتباطات است که باعث توليد محصولات جديد و افت قيمت محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌شود. افزايش سرمايه‌گذاري در بخش فناوري اطلاعات و ارتباطات باعث افزايش نسبت سرمايه به تعداد کارکنان در اين صنعت مي‌شود که به معني تعميق سرمايه در فناوري اطلاعات و ارتباطات است.
سومين جنبه از تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي، تاثيرات بلندمدت آن است که علي‌رغم بلندمدت بودن، تاثيرات عميقي در پيشرفت و تحول جامعه دارد. پيشرفتهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات پتانسيل بسيار بالائي در به هم ريختن و سازماندهي مجدد توليد و توزيع محصولات، خدمات و نحوة فعاليتهاي اجتماعي دارند. شايان توجه است که چنين دگرگونيهائي در امور و روال انجام کارهاي توليدي، خدماتي و اجتماعي را قبلاً با ظهور موتورهاي الکتريکي، تلفن و تلگراف تجربه کرده‌ايم، ولي به نظر مي‌رسد محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات اين‌بار تحولات عميق‌تري ايجاد خواهند کرد. اين تغييرات به تسهيل و تسريع انجام امور و افزايش کارائي و بهره‌وري اقتصادي بسيار کمک خواهند کرد.
‏شواهد موجود در سطح بين‌المللي
‏نتايج متفاوت در کشورها و مناطق مختلف، بر بحثهاي موجود در مورد ميزان تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي دامن زده است. براي مثال، آمريکا از سرمايه‌گذاري در فناوري اطلاعات و ارتباطات بسيار بهره‌ برده‌‌است. در اروپا، نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات رشد نامنظم و گهگاهي داشته‌است. بين سالهاي 1995 تا 2000 از ميان 14 کشور اروپائي تنها در 6 کشور افزايش تعميق سرمايه در فناوري اطلاعات و ارتباطات و رشد بهره وري كليه عوامل ملاحظه شد.
شرق آسيا، بخش فناوري اطلاعات و ارتباطات به ويژه از لحاظ توليد محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات داراي اهميت بيشتري مي‌شود. امروزه، 28 درصد از صادرات توليدي اين منطقه را کالاهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات تشکيل مي‌دهد. به اين ترتيب توليدات فناوري اطلاعات و ارتباطات کمک قابل توجهي به رشد توليد
‏اخالص داخلي (GDP‏) کرده است. با وجود اين، سطوح بالاي توليد محصولات فناوري اطلاعات و ارتباطات به افزايش مصرف اين فناوري منجر نشده‌است. وانگ در سال 2002 مشاهده کرد که با وجود اينکه شرق آسيا به طور نامتناسبي سهم بالائي از توليد جهاني فناوري اطلاعات و ارتباطات را به دست آورده است، ولي در جذب و به‌کارگيري فناوري اطلاعات و ارتباطات چندان موفق نبوده‌است. علاوه بر اين، در اين منطقه، شکاف کشورهاي پيشرفته از قبيل ژاپن و کشورهاي تازه صنعتي شدة منطقه با ساير کشورهاي در حال توسعه در حال گسترش است. تقسيم منطقه به تعداد زيادي از بازارهاي کوچک که به دليل زبان، فرهنگ، استانداردهاي فني متفاوت، موسسات قانوني ضعيف و عدم اطمينان به تعاملات تجارت الکترونيک صورت گرفته‌است مانع از نفوذ فناوري اطلاعات و ارتباطات و کاربردهاي مبتني بر اينترنت شده‌است.
در ساير مناطق يافته‌هاي بين‌المللي ناچيزي در مورد نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادي وجود دارد. در مناطقي از قبيل جنوب آسيا، خاورميانه و آفريقا هيچ داده‌اي در مورد رشد اقتصادي حاصل از فناوري اطلاعات و ارتباطات جهت تحليل و بررسي وجود ندارد. در آمريکاي لاتين و اروپاي شرقي و مرکزي، سرمايه‌گذاريها در حوزة فناوري اطلاعات و ارتباطات به قدري کم است که نمي توان تاثير آنها بر رشد اقتصادي را اندازه گرفت.
مطالعة «وو مين خوانگ» در دانشگاه هاروارد[4]: مطالعة ارزشمندي توسط «وو مين خوانگ» در دانشکدة ‌علوم اقتصاد دانشگاه هاروارد آمريکا در سال 2004 در مورد فناوري اطلاعات و ارتباطات و رشد اقتصاد جهاني صورت گرفته‌است.  اين مطالعة بر روي 50 کشور انجام گرفته‌است که در شش گروه زير طبقه‌بندي شده‌اند:
1- گروه7: کانادا، فرانسه، آلمان، ايتاليا، ژاپن، انگلستان، و ايالات متحده
2– 51 کشور صنعتي غير گروه 7): استراليا، اتريش، بلژيک، دانمارک، فنلاند، يونان، ايرلند، رژيم صهيونيستي، هلند، نيوزيلند، نروژ، پرتغال، اسپانيا، سوئد، و سوئيس.
3- کشورهاي آسيائي در حال توسعه (11 کشور): چين، هنگ‌کنگ، هند، اندونزي، کره، مالزي، فيليپين، سنگاپور، تايوان، تايلند، و ويتنام.
4- آمريکاي لاتين (6کشور): آرژانتين، برزيل، شيلي، کلمبيا، مکزيک، و ونزوئلا.
5- اروپاي شرقي (8 کشور): بلغارستان، چک، مجارستان، لهستان، روماني، روسيه، اسلواکي، و اسلوني.
6- ساير کشورها (3 کشور): مصر، آفريقاي جنوبي، ترکيه.
نتايج اين مطالعه در چهار گروه عمدة زير طبقه‌بندي مي‌شوند که به ترتيب توضيح داده خواهند شد:
‏-‏ مراجع رشد اقتصادي و کمکِ فناوري اطلاعات و ارتباطات؛
‏-‏ عوامل تعيين کننده در کمکِ فناوري اطلاعات و ارتباطات به رشد اقتصادي؛
‏-‏ تاثير فناوري اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادي.
1- مراجع رشد اقتصادي و کمک فناوري اطلاعات و ارتباطات: اين گروه از نتايج تصوير جامعي از مراجع خروجي و رشد بهره‌وري نيروي انساني، شامل کمک فناوري اطلاعات و ارتباطات و سه بخش عمدة آن (سخت‌افزار، نرم‌افزار، تجهيزات مخابراتي) براي 50 اقتصاد در دو دورة 1990-1995 و 1995-2000 فراهم مي‌کند. نتايج زير به صورت خلاصه از اين بخش ارائه مي‌شوند:
الف - داستان جهاني: فناوري اطلاعات و