عوامل بروز جرايم جنسي به عنف و راههاي پيشگيري از آن

عوامل بروز جرايم جنسي به عنف و راههاي پيشگيري از آن
چکيده
در سياست جنايي ايران، بزه‌ديده جايگاه واقعي خود را نداشته و لذا حمايت از بزه‌ديده نيز چندان مورد توجه دادگاه‌ها نيست. اما در جرايم جنسي به عنف، با توجه به اثرات نامطلوب و بلند مدت آن بر عواطف و روان بزه‌ديده که حتي ممکن است روند زندگي عادي او را براي هميشه مختل کند، اين نقص بيشتر جلوه مي‌کند و بايد در خصوص آن چاره‌انديشي شود. در اين راستا اصلاح قوانين موجود در گسترش دامنه و ابعاد حمايت‌ها ضروري است. ضمن اين که قانونگذار بايد زمينه رسيدگي سريع و دقيق به اين پرونده‌ها را ايجاد و راه‌کارهايي عيني، ملموس و مفيد را جهت کاهش اثرات منفي جرم بر بزه‌ديده و جبران تألمات و خسارات عاطفي و معنوي او و همچنين اعاده موقعيت بزه‌ديده ارائه دهد. از طرف ديگر تلاش براي سلب موقعيت‌هاي مناسب بزهکاري و بالا بردن هزينه ارتکاب جرم بايد مورد توجه قرار گيرد که اين مهم نيازمند اصلاح قوانين مجازات و دادرسي کيفري نيز مي‌باشد.
علاوه بر اصلاح قوانين، اصلاح نوع نگاه و برخورد محاکم با بزه‌ديده و توجه جدي به ضرورت حمايت از بزه‌ديدگان جرايم جنسي توسط مراجع قضايي و انتظامي که اولين پناهگاه بزه‌ديده هستند نيز ضروري است. همچنين اين مراجع بايد تعاملي مثبت و جدي با مراجع غير دولتي حامي بزه ديده نيز داشته باشند.
البته ظرفيت‌هاي قانوني موجود (خصوصاً مقررات شکلي) در صورتي که به نحو صحيح و با يک نگاه حمايتي مورد بهره‌برداري قرار گيرد مي‌تواند تا حدود زيادي مشکلات موجود را در دستيابي به يک چتر حمايتي گسترده رفع کند.



عوامل بروز جرايم جنسي به عنف و راههاي پيشگيري از آن
بدون ريشه‌يابي عامل وقوع جرم، نمي‌توان انتظار دست‌يابي به تدابير صحيح و کارآمد پيشگيرانه را داشت. در مورد تعرضات جنسي نيز براي اتخاذ تدابير مناسب در جهت کاهش اين خشونت بايد عوامل مؤثر بر آن را شناخت. بي‌شک انگيزه ارضاء ميل جنسي در اين جرم، عمده‌ترين محرک ارتکاب جرم است. هر چند شدت و ضعف آن و ميزان تأثير عوامل ديگر در انواع مختلف تعرضات جنسي، بسته به ويژگيهاي مرتکب، بزه‌ديده و حتي نوع جامعه متفاوت است. براي مثال تأثير ميل جنسي در وقوع تجاوز در مواردي که مرتکب تحت عنوان مسافرکش دختران جوان را سوار مي‌کند و دور از شهر به آنها تعرض مي‌کند ، با مواردي که مرتکب به جهت انتقام‌جويي از جامعه به کودکان تعرض مي‌کند و بعد آنها را بي‌رحمانه مي‌کشد متفاوت است. به هر حال تمايلات جنسي در کليه تجاوزات جنسي دخالت دارند. اما در اين که ميزان اين انگيزه و تأثير محرک‌ها و عوامل ديگري چون خشونت و برتري جويي متجاوز و يا حتي نفرت او از بزه‌ديده، در چه حدي بوده مي‌توان به نکاتي از جمله صحبت‌هاي متجاوز با قرباني در حين ارتکاب توجه کرد. متجاوزي که در حين تجاوز قرباني را تحقير نموده و به او فحاشي مي‌کند، از متجاوزي که سعي در جلب رضايت قرباني دارد و يا با بعضي اظهارات و حرکات سعي در نشان دادن ادب و علاقه به قرباني دارد، کاملاً متفاوت بوده و ميزان لذت‌جويي هر کدام متفاوت است .
در اين فصل ابتدا عوامل بروز جرايم جنسي و در ادامه راههاي پيشگيري از آن مورد بحث قرار خواهد گرفت.


بخش اول: عوامل بروز جرايم جنسي به عنف
شايد بتوان گفت ميزان تأثير انگيزه ارضاء جنسي در جوامعي مثل ايران، که روابط جنسي خارج از محدوده ازدواج ممنوع و جرم تلقي شده در بروز تجاوز، بيشتر از جوامعي است که حتي مراکز مخصوص و داراي مجوز براي روابط جنسي غيرزناشويي دارند. به همين دليل است که تحقيقات انجام شده در غرب نشان مي‌دهد که «در بيشتر موارد انگيزه تجاوز، ارضاء جنسي نبوده بلکه بيشتر تحقير، مرعوب کردن و سرافکندگي قرباني بوده» و پس از آن نيز متجاوز قرباني را از طرق مختلف تحقير و مجروح کرده و حتي به قتل او نيز منجر شده است.
به هر حال اظهار نظر قطعي در مورد ميزان تأثير غليان شهوت و ميل جنسي در وقوع تعرضات در کشور ما، با توجه به فقدان آمار جامع و رسمي، امري بعيد است. اما ما در بررسي علل وقوع تعرضات جنسي با مفروض گرفتن تأثير جدي تمايلات جنسي ابتدا به بررسي نقش عوامل فردي يا شخصي پرداخته و سپس عوامل بيروني يا غيرمستقيم را تحت عنوان عوامل اجتماعي و فرهنگي موثر در افزايش ميزان وقوع اين جرم مورد بحث قرار مي‌دهيم. چرا که ميل جنسي امري طبيعي و مبتلا به تمامي افراد جامعه است و بايد به اين پرداخته شود که به چه دليل برخي افراد به چنين رفتارهاي غير‌متعارفي روي مي‌آورند.
گفتار اول: عوامل شخصي (مستقيم)
منظور از عوامل شخصي عواملي است که مربوط به شخص بزهکار بوده و به عبارتي از خصوصيات فردي و شخصيتي وي محسوب شده و يا به طور مستقيم در گرايش او به سمت اين بزه تأثير داشته است. اين عوامل را مي‌توان شامل دو دسته عوامل رواني – شخصيتي واختلالات جنسي تقسيم‌بندي کرد.