شروط ثبات در معاملات نفتي بين‌المللي

شروط ثبات در معاملات نفتي بين‌المللي
۱. مقدمه
۲. تعريف شروط ثبات
الف. مخاطرات؛
ب. انواع شروط ثبات.
۳. اعمال و تفسير شروط ثبات
۴. داوريهاي بينالمللي تفسيركننده شروط ثبات
الف. پروندههاي قديمي
۱. پرونده شركت با مسئوليت محدود لِنا گُلدفيلدز و اتحاد جماهير شوروي؛
۲. پرونده شركت نفت بينالمللي سافير (با مسئوليت محدود) و شركت ملي نفت ايران؛
۳. پرونده شركت نفت عربستان سعودي و شركت نفت عربي ـ امريكايي ( آرامكو).
ب. پروندههاي مربوط به مليكردن توسط دولت ليبي
۱. پرونده شركت با مسئوليت محدود ليبيايي اكتشاف بي.پي. و دولت جمهوري عربي ليبي؛
۲. پرونده شركت نفت ماوراي بحار تگزاكو/ شركت نفت آسيايي كاليفرنيا و دولت جمهوري عربي ليبي؛
۳. پرونده شركت نفت ليبيايي ـ امريكايي و دولت جمهوري عربي ليبي.
ج. ديگر پروندههاي دربردارنده شروط ثبات
۱. پرونده اگيپ (AGIP) و جمهوري مردمي كنگو؛
۲. پرونده دولت كويت و شركت نفت امريكايي اينديپندنت (Aminoil).
نتيجهگيري
۱. مقدمه
در قرن حاضر، نفت[۱] به يكي از مهمترين كالاهاي دنياي مدرن، تبديل شده است. «كالايي كه براي راهبرد ملي حياتي بوده و تعيينكننده سياست بينالمللي بهشمار ميآيد».[۲] همزمان با ظهور صنعت مدرن نفت در كشورهاي در حال توسعه، كه در آنها مالكيت صنايع تقريباً و عموماً به دولت تعلق دارد،[۳] شركتهاي نفتي بينالمللي با سرمايه و تخصص لازم، كنترل اكتشاف و بهرهبرداري منابع نفتي را بهدست گرفتهاند.[۴] اگرچه تقريباً همه كشورهاي توليدكننده نفت، داراي شركتهاي نفتي با مالكيت دولت ميباشند، اما اين وضعيت (كنترل بيگانگان) اساساً تغيير نكرده است.[۵] اين وضعيت مستلزم آن است كه شركت نفت بينالمللي و دولت به برخي توافقات در خصوص گسترش منابع نفتي دست يابند.[۶]
اكتشاف و بهرهبرداري منابع نفتي، شركت نفت بينالمللي را در وضعيت تجاري كاملاً پيچيدهاي در مقابل كشور خارجي قرار ميدهد. اين ترتيب، دولت مالك منابع را با شركتهايي كه فناوري، سرمايه و تجهيزات لازم را براي گسترش و توسعه در اختيار دارند، در بخشي كه نوسان سرمايه، مخاطرات (ريسك) و سود بسيار محتمل است، بههم پيوند ميدهد.[۷] پرسشهايي همچون نحوه «مشاركت» و شيوه اختصاص سود در روند ترتيبات فيمابين كشور خارجي و شركت نفت بينالمللي، اساسي بهشمار ميآيند؛[۸] چرا كه توافقات نفتي، از آنجا كه نيازمند هزينه مقدار زيادي سرمايه و سرمايهگذاري بلندمدت در پروژههايي شامل اكتشاف، ارزيابي و توسعه ميباشند[۹] كه بايد از سود حاصله تامين شود، باعث گرديده كه اين سرمايهگذاريها، شركت نفت بينالمللي را براي مدتي طولاني، در معرض مخاطرات جدي قرار دهد.[۱۰] در عين حال، به دليل آنكه قيمت نفت غيرقابلپيشبيني ميباشد، كشور طرف قرارداد ممكن است بعد از انعقاد، آن را به دليل سود سرشار نامطلوب بداند، بهخصوص اگر عمليات و فعاليت شركت نفت بينالمللي ثابت كند كه بسيار سودآور است.[۱۱]