مبانی نظری تعارض و شخصیت

قسمتی از متن:


مديريت تعارض
مديريت تعارض شيوه¬اي است كه تعارضات سازماني را به استخدام اهداف سازماني در آورده و از جنبه¬هاي غير كاراي آن مي¬كاهد و به جنبه¬هاي كاركردي آن مي¬افزايد. مديران بايد اين حقيقت را بپذيرند كه تعارض جزء انكار ناپذير زندگي است و مديريت سازماني چاره¬اي ندارد جز آنكه به استقبال آن برود و از تعارض براي افزايش اثربخشي سازمان بهره جويد.
مديريت تعارض فرايند رفع و بر طرف كردن موانع ادراكي موجود، كه بر سر راه رسيدن به توافق قرار گرفته¬اند تعريف شده است (گرين ها لف ، 1989).
در سطح آرماني مديريت تعارض، يعني " مديريتي كه بتواند در شرايطي كه تعارض وجود دارد به بهترين شكل سازمان را اداره كند". بنابراين از اين ديدگاه، مديريت تعارض به معني ترس، جلوگيري يا سركوب تعارض نيست؛ بلكه برخورد درست و بهره¬گيري مناسب از آن در جهت تامين نيازها، ايجاد خلاقيت و شكوفايي استعدادهاست (ميركمالي، 1371).
حل تعارض ممكن است به خاتمه دادن، كاهش و حذف تعارض اشاره كند ولي مديريت تعارض لزوماً به اجتناب، كاهش يا خاتمه دادن به تعارض اشاره نمي¬كند بلكه شامل طراحي استراتژي موثر براي كاهش عملكرد نامناسب تعارض و افزايش عملكرد سودمند و بناكننده تعارض و به عبارت ديگر افزايش دادن يادگيري و اثربخشي در سازمان مي¬شود (رحيم، 2001).
مديريت تعارض سعي مي¬كند كه براي رويارويي با وضع به وجود آمده كوشش به عمل آورد و تعارض را به عنوان يك نيروي خلاق در ايجاد تغيير مثبت به كار گيرد (نايلي، 1364).


انواع تعارض سازماني
تعارض به عنوان يك رفتار سازماني تابعي است از خصوصيات فردي و محيطي (در اين جا، محيط به معناي اعم آن يعني محيط فيزيكي و جغرافيايي، محيط اجتماعي، اقتصادي و سياسي، محيط سازماني و تمامي عوامل و محرك¬هاي خارجي مورد نظر است). به عبارت ديگر، رفتار¬هاي ناسازگارانه يا به علت اختلال و اشكال در درون فرد به وجود مي¬آيند، يا ناشي از شرايط نا¬مطلوب محيطي (از جمله سازمان) هستند و يا اينكه تاثير متقابل اين دو وجه (فرد و محيط) باعث بروز اين¬گونه رفتار¬هاي نا خوشايند مي‌شود. در تحليل بعد فردي تعارض، تاثير ويژگي¬هاي شخصيتي و مسائل درون فردي در ايجاد و تشديد كشمكش¬هاي فردي مورد بررسي قرار مي¬گيرد و در تحليل بعد سازماني اثرات ساختار سازماني و شيوه‌هاي مديريت، ارتباطات، تغيير سازماني و ... در بروز تعارض مورد توجه هستند ( ايزدي، 1379).
تعارض را مي¬توان به انواع زير تقسيم كرد:

تعارض درون فردي
تعارض در سطح فردي مي¬تواند شكلي از تعارض به نام تعارض درون فردي و يا شكلي ديگر به نام تعارض بين فردي را شامل شود. در مورد تعارض درون فردي، انتخاب يك هدف و انتخاب يك گزينه مقتضي براي به حداكثر رساندن اين هدف، ديگر گزينه¬ها را از ميان بر مي¬دارد (استرو، 2002).
اين تعارض وقتي رخ مي¬دهد كه يك عضو بايد كار و نقش مشخصي را كه با تجربه، علاقه، اهداف، و ارزش-هايش مطابقت ندارد اجرا كند (رحيم، 2002).
انواع تعارض درون فردي عبارتند از :
- تعارض خواست- خواست: زماني رخ مي¬دهد كه فردي بايد بين دو گزينه جذاب يكي را انتخاب كند(مانند دو پيشنهاد شغلي مهم). بنابراين وقتي گزينه¬ها جذاب باشند انتخاب بين آن دو مشكل است.
- تعارض اجتناب- اجتناب: زماني ايجاد مي¬شود كه ما با دو انتخاب غير جذاب يكسان كه هر دو با پيامد منفي همراهند رو به رو شويم.
تعارض بين فردي
اين نوع تعارض، به تعارض بين دو يا چند عضو سازماني با سطح سلسله مراتبي مختلف يا واحد اشاره دارد. مطالعات روي تعارض بين سرپرست- زيردست به اين نوع تعارض اشاره دارد (رحيم، 2001).

 تعارض درون¬گروهي
اين نوع تعارض به تعارض ميان اعضاي يك گروه يا بين دو زير گروه در ارتباط با اهداف، كار، روش¬ها، و عواملي از اين قبيل اشاره دارد. هم¬چنين تعارض ممكن است به عنوان يك ناسازگاري و عدم توافق بين برخي يا همه اعضاي يك گروه و رهبرشان رخ دهد (رحيم، 2002).