خرید ارزان پروپوزال بررسی ضرورت ها و ابعاد آینده پژوهی در سازمان حج وزیارت

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : Word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 23 صفحه

قسمتی از متن Word (..docx) :

مقدمه جهان معاصر در آستانه تحول ها و دگرگونی های شگرفی است. خورشید سومین هزاره تاریخ با طلوع خویش، الگوها و قالب های تجویزی را ذوب کرد و انسان معاصر تمامی داشته ها و پندارهای خویش را بر باد رفته دید. پیدایش نظریه آشوب، نظریه سامانه های پیچیده و نظریه سامانه های باز، تنها نقطه آغازی بر این دوران آشوبناک است. به باور "ریچارد اسلاوتر"، شکل گیری این شرایط به معنای آن بود که دیدگاه جهانی - صنعتی غرب، که بر قطعیت، پیش بینی پذیری، هدایت و منطق گراییِ ابزاری تکیه داشت، از هم فرو پاشیده است. در این محیطِ سرشار از بی ثباتی و آکنده از عدم قطعیت، تنها رویکرد و سیاستی که احتمال موفقیت و کام روایی دارد، تلاش برای معماری آینده است. گر چه این تلاش همواره با خطرپذیری فراوان قرین بوده است، اما به هر حال پذیرش این مخاطره، به مراتب عاقلانه تر از نظاره گر بودن تحول های آینده است. ترسیم دیدمان های روشن آینده، آگاهی از روندها، تحول ها و در نتیجه تصمیم گیری به هنگام، می تواند هر جامعه و سازمانی را در یافتن بهترین راهها تواناتر سازد. (خزایی، 1390 ) دست یابی به این توانمندی، نیازمند چیرگی بر دانش راهبردی آینده پژوهی و کاربست آن در عرصه عمل و رقابت های آینده است. آینده پژوهی، دانشی بین رشته ای است و تحول علوم و فن آوری ها در آن تاثیری مستقیم و بی واسطه دارد. آینده پژوهی، دانش و معرفتی است که چشم مردم را نسبت به رویدادها، فرصت ها و مخاطره های احتمالی آینده باز می کند و ابهام ها و تردیدهای فرساینده را می کاهد. توانایی انتخاب های هوشمندانه مردم و جامعه را افزایش داده و به همگان اجازه می دهد تا بدانند به کجاها می توانند بروند (آینده اکتشافی) و به کجاها باید بروند (آینده های هنجاری) و از چه مسیرهایی می توانند با سهولت بیشتری به آینده های مطلوب خود برسند. (ملکی فر و همکاران، 1386، 7-6) هدف آینده پژوهی مدیریت روندها، انطباق با شرایط بقا و رشد و احراز آمادگی برای موارد پیش بینی نشده است. به عبارت دیگر آرمان آینده پژوهی، کشف آینده های محتمل، گزینش بهترین و در صورت امکان معماری آن است. (خزایی، 1390) نکته قابل توجه در مطالعه آینده آن است که آینده پژوهی به پیش بینی قطعی آینده نمی پردازد، بلکه عوامل شکل دهنده شناسایی، مطالعه و مورد بحث واقع می شوند. سپس چالش ها و موضوع های پیش رو، شناسایی می شوند تا بتوان با ارائه راه کارهای مناسب برای برخورد با آن ها، برنامه ریزی نموده، از بروز چالش ها و تحقق آینده نامطلوب جلوگیری نمود. (قدیری، 1384) اینک پژوهش در حوزه آینده، به شیوه ای فزاینده، تصمیم ها و سیاست های عمومی را متاثر ساخته است و بسیاری از سازمان های آینده پژوهی می کوشند عرصه های برنامه ریزی و سیاست گذاری را هدف تلاش های خود قرار دهند و برای کامیابی بیشترِ کسب و کار خود، آینده پژوهی را به خدمت گیرند.(خزایی، 1390) بنابراین آینده پژوهی بیش از گذشته نیاز سازمان ها و مدیران عصر عدم قطعیت است. بیان مساله تحقیق در عصری که تغییر مداوم و عدم اطمینان از مهم ترین ویژگی های آن است و کسب و کارها هر روز با مسائل جدید و ناشناخته ای از جنس آینده روبه رو هستند، مدیران با مشکل واقعی تلاش برای هدایت سازمان های خود در یک محیط نامطمئن و متغیر و توافق بر سر پی گیری انواع برنامه های کاربردی و عملی روبه رو هستند. (عاضدی تهرانی، 1389) به هر حال باید اذعان کرد که آینده ثابت و پایدار نیست و پیش بینی های قطعی که فقط بر اساس مطالعه گذشته و تاریخ تهیه می شوند، جوابگوی نیازهای رهبران و مدیران ارشد دولت ها، سازمان ها و شرکت ها به منظور برنامه ریزی استراتژیک نیستند. (خزائی، 1390) ناکامی در پیش‏نگری رویدادها و روندها می‏تواند پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد. سامانه‏ صنعتی به یادگار مانده از گذشته، تداوم روندها در ساختار کلاسیک اقتصاد، تجارت جهانی و توسعه اندک، وجود برخی دیدگاه‏های مکانیکی و نابودی تدریجی محیط زیست جهانی، نمونه‏هایی از مشکلات و موانعی هستند که آینده را به چالش می‏خوانند. در چنین فضای سرشار از مشکل و بی‏ثباتی، ضرورت نقد رفتارهای گذشته، نهادینه‏سازی آینده‏نگاری، مفهوم سازی دوباره‏ فرضیه و ژرف اندیشی در آینده با دقتی افزون‏تر از گذشته، احساس می‏شود. در چنین محیطی، مطالعه آینده‏پژوهی، مقوله‏ای ضروری است. (خزایی، 1390) پس حرکت به سمت آینده پژوهی در سازمان ها تنها یک تمایل و انتخاب نمی باشد؛ بلکه به عنوان یک ضرورت و مهارت مطرح است که باید تقویت شود. لذا شناخت ابعاد کلیدی در تفکر آینده پژوهی بسیار پر اهمیت است تا از طریق آن، فضای آینده را بهتر تصور نمود، روندها را کشف کرده و بر اساس آن به شکل دهی فضای چالش و درک ماهیت موانع پرداخت تا بتوان پیش نیازهای عملیات و توانمندی های لازم را فراهم نمود.(منزوی، 1388،1) سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به وظایف محوله و نیز با عنایت به گرایش مردم به اجرای این فریضه، به طور میانگین در هر سال، تامین کننده خدمات دو میلیون زائر ایرانی جهت تشرف به کشورهای عربستان، عراق و سوریه می باشد؛ به عبارتی می توان گفت که هر خانواده ایرانی به نوعی با این سازمان در ارتباط می باشد. شایان ذکر است موضوع حج و زیارت با دو مقوله مواجه است. اول موضوع مناسک حج و آداب زیارت است که در طول زمان دستخوش کم ترین تغییرها می باشد و دوم خدماتی است که جهت انجام مناسب مناسک به زائران ارائه می گردد. این خدمات حوزه های مختلفی چون اطلاع رسانی، آموزش، ثبت نام، اعزام، اسکان، بهداشت و درمان، تغذیه، بیمه، تدارکات و ... را در داخل و خارج از کشور در بر می گیرد و ارائه مطلوب آن جز با ارتباط صحیح و موثر با سایر دستگاه های ذیربط و بخش خصوصی و استفاده از مناسب ترین امکانات حاصل نخواهد شد. لذا لازم است هر گونه سیاست گذاری، برنامه ریزی و تصمیم گیری با بررسی دقیق ملی و بین المللی در تمامی حوزه های مرتبط انجام پذیرد تا بتوان مشتاقانِ در انتظار زیارت را با بیشترین رضایت و کمترین هزینه پشتیبانی نمود. از این رو استفاده از کارشناسان در حوزه های مدنظر، به منظور بررسی دقیق محیط پیرامونی و آینده های پیش رو، آینده مطلوب را برای زائران رقم خواهد زد. بنابراین به نظر می رسد با ایجاد نگرش آینده پژوهی در مدیران تصمیم گیر سازمان حج، مانع از غافل گیری ایشان در مقابل تغییرهای داخل و خارج از کشور شد. این پژوهش قصد دارد با تعیین ضرورت ها و ابعاد آینده پژوهی در سازمان حج و زیارت در پاسخ به این سوال که "چه ضرورت هایی برای آینده پژوهی در سازمان حج و زیارت وجود دارد و در مطالعه آینده این سازمان چه بعدهایی باید مورد توجه قرار گیرد؟" اهمیت آینده پژوهی را برای مدیران تصمیم گیر سازمان حج گوشزد نماید. اهمیت تحقیق مدت‏ها پیش از این "ماکیاولی" گفته بود "پیش‏نگری منافع فراوانی به همراه دارد"؛ با این وجود او به این مساله اشاره نکرده بود که چگونه یک سازمان، نهاد و یا بنگاه کسب و کار، می‏تواند قابلیت پیش‏نگری خود را به منظور کشف و شناسایی فرصت‏های طلایی و پرهیز از پرتگاه‏های غفلت‏زدگی راهبردی، بهبود بخشد. (خزائی، 1390) در پایان دهه 1960 دو تغییر مهم در دیدگاه مردم نسبت به آینده در حال شکل گیری بود؛ تغییر اول آن که مردم کم کم متقاعد می شدند که "مطالعه و بررسی آینده امکان پذیر است". تغییر دوم نیز شناخت و تشخیص این نکته بود که "جهان آینده انعطاف پذیر است". بنابراین دیگر مطالعه آینده صرفاً یک سرگرمی بیهوده برای افرادی نبود که می خواهند طالع خود را بدانند، بلکه وظیفه اساسی هر انسانی شده بود که می خواست آگاهانه انتخاب و هوشمندانه عمل کند. این دو تغییر در طرز تفکر مردم نسبت به آینده، نه تنها مطالعه آینده را موجه و عقلانی جلوه داد، بلکه آن را به یک ضرورت تبدیل کرد. این ضرورت تنها از سوی دانشمندان و پژوهشگران احساس نمی شد؛ مقام های دولتی، بازرگانان، استادان دانش گاه ها، آموزگاران و دیگران نیز آن را احساس می کردند. (ملکی فر و همکاران، 1386،50) در عصر تغییرهای پیچیده و حرکت‏های شتابان علم و فن آوری، پیش‏نگری و دستیابی به مزیت برتری راهبردی در گرو شگردهای پیشرفته‏ جمع‏آوری اطلاعات، مدل‏های نوین تصمیم‏گیری و پاسخ‏گویی عملی است. این ابزارها و شگردها به یک سازمان اجازه می‏دهند که از اطلاعات راهبردی محیط خارجی و داخلی در راستای رسیدن به آرمان‏های سازمان بهره‏برداری کرده، از غفلت‏زدگی پرهیز کند و از فرصت‏هایِ نو پدید، بهترین استفاده را برده، تهدیدهای نوظهور را به فرصت طلایی تبدیل کند. هر سازمان یا بنگاه اقتصادی که خواستار موفقیت در صحنه جهانی است، به ناچار باید نیروی پیش نگر را به عنوان ابزار کارآمد قرن بیست ویکم مورد توجه قرار دهد تا با استفاده از فنون آینده نگاری و پیش نگری بتواند از سرمایه ها و منابعی که در اختیار دارد، استفاده ثمربخش تری را انتظار داشته باشد. (خزائی، 1390) "الکساندر جی.ترومن" مدیر عامل شرکت "فورد موتور" در این خصوص می‏گوید: " سازمان‏ها و بنگاه‏هایی که تغییرات را پیش‏بینی کنند، ترقی خواهند کرد. آن دسته از سازمان‏ها که مانند عصر حاضر پویا و شاداب نباشند، در هنگامه‏ پایان میهانی، حضور نخواهند داشت." (خزائی، 1390) در بیشتر سال های دهه‏ 80 میلادی شرکت "آی.بی.ام"، نشانه‏های پیدایش تغییر در صنعت را نادیده گرفت. این شرکت در شرایطی که برای ایفای نقش در عرصه‏ تجارت رایانه‏های شخصی مهیا شده بود، وارد بازار ابررایانه‏ها شد. شرکت "جنرال موتورز" هم به علایم ظهور و بروز بحران انرژی در اواخر دهه‏ شصت و افزایش جذابیت اتومبیل‏های کوچک و کم مصرف ژاپنی توجه چندانی نکرد. این بی‏توجهی موجب شد شرکت معظم"جنرال موتورز" با کاهش 30 درصدی ارزش سهام خود روبرو شود. شرکت بزرگ زنجیره‏ای "سرس" هم در تمامی فروشگاه‏های خود به کار بیهوده‏ تولید و فروش کالا تنها با مارک تجاری خود و همگن‏سازی فروشگاه‏های بزرگ و سامانه‏ ملی در راستای این سیاست ادامه داد، حال آن که مشتریان به دنبال مارک‏های متنوع در فروشگاه‏ها و کیفیت بیشتر در محصول و خدمات بودند. از سویی دیگر می توان به تلاش های آینده پژوهانه وزارت برنامه ریزی "کویت" اشاره کرد که با بهره گیری از آینده پژوهی قوم نگاشتی، عرصه ای مناسب برای تصویرپردازی آینده اقتصادی و الگوهای بهینه نظام فرهنگی و اجتماعی در دوران پس از اتمام نفت فراهم ساخته است. (خزایی، 1390) طرح‏ریزی آینده‏ یک سازمان، بنگاه یا دولت تنها به وسیله‏ فنون اطلاعاتی پیشرفته، الگوهای نوین، قدرت پاسخ‏گویی و محاسبه علمی امکان‏پذیر است. برای ماندگاری و موفقیت در آینده باید مهارت‏های پویش محیطی را با ارتباط دادن به اطلاعات برخاسته از سامانه اطلاعاتی راهبردی درباره‏ پیشرفت‏ها در محیط خارجی و تطبیق و تشریح آن در درون سازمان کامل کرد. هر چه رویدادها و روندهای نوظهور و در حال شکل گیری زودتر تشخیص داده شوند، گزینه های بیشتری برای اقدام و انتخاب در اختیار خواهد بود. (خزائی، 1390) صاحبان کسب و کارها بیش از دیگران به ارزش شناخت روندها پی برده اند؛ چرا که امروزه مدیران به خوبی می دانند اگر بنگاه خود را با روندهای جاری سازگار نکنند، محکوم به فنا هستند. شناخت روندهای مهم منطقه، کشور و جهان، بستر ذی قیمتی برای انتخاب واقع بینانه هدف ها و استراتژی ها فراهم می کند. کسی که از روندها بی خبر است، مانند کبکی است که سرش را در برف فرو برده و با این عمل، در واقع کسب و کار، حرفه یا سرمایه خود را در برابر سیل ویران گر تغییر، بی دفاع رها کرده است. افراد و سازمان ها می توانند به پشتوانه رصد روندها، امواج سرکش تغییر را رام نموده و به هر سو که می خواهند بکشانند. (کورنیش، 1388، 130) در حال حاضر بسیاری از سازمان ها به جستجوی روندها و سایر پیشرفت های مهم می پردازند. پویش، لزوماً نیروی انسانی و بودجه هنگفت نمی خواهد. به سادگی و به دور از ریخت و پاش های مالی، می توان پویش کارآمدی انجام داد و چه بسا که چنین پروژه ساده و آبرومندی، نتایج بسیار ارزشمندی در پی داشته باشد. (کورنیش، 1388، 123)