گزارشی ازکتاب سرّالصّلاة :امام خمینی (ره).

فرمت فایل:ورد،{فایل ویرایشی} تعداد صفحات:14 صفحه
چکیده ای از متن:
شرح حال مولف وآثارش :
سید روح الله موسوی خمینی در بیستم جمادی الثانی 1320 هجری قمری در شهرستان خمین از توابع استان مرکزی در خانواده ی اهل علم وهجرت وجهاد ودر خاندانی از سلاله زهرای اطهر پا به عرصه ی وجود نهاد.
پدر بزرگوارش مرحوم آیت الله سید مصطفی موسوی از معاصرین آیت الله میرزای شیرازی ( ره) ، پس از آن که سالیان چند در نجف اشرف علوم و معارف اسلام را فرا گرفته و به درجه ی اجتهاد نایل آمده بود و در خمین ملجأ مردم وهادی آنان در امور دینی بود. در حالی که بیش از پنج ماه از ولادت روح الله نمی گذشت طاغوتیان زمانه او را به شهادت رساندند. حضرت امام از سنین کودکی و نوجوانی با بهره گیری از هوش سرشار، قسمتی از معارف متداول روز و علوم مقدماتی حوزه های دینی را نزد معلمین و علمای منطقه نظیر آقا محمود افتخار العلماء ، مرحوم میرزا رضا نجفی خمینی، مرحوم آقا شیخ علی محمد بروجردی، مرحوم آقا شیخ محمد گلپایگانی، ومرحوم آقا عباس اراکی و بیش از همه نزد برادر بزرگش آیت الله سید مرتضی پسندیده فرا گرفت، در سال 1298 هجری شمسی عازم حوزه علمیه اراک شد.
ساعت 20/22 بعد ظهر روز شنبه 13/3/1368 لحظه وصال بود. قلبی از کار ایستاد که میلیونها قلب را به نور خدا و معنویت احیا کرده بود.

آثار و تأ لیفات : دهها کتاب و اثر گرانبها از ایشان در مباحث اخلاقی، عرفانی، فقهی، اصولی، سیاسی- اجتماعی بر جای مانده که بسیاری از آنها تاکنون منتشر شده است؛ متاسفانه تعدادی از رساله ها وتألیفات نفیس امام در جریان جابجایی از منازل استیجاری در چندین مرحله یورش مأمورین ساواک به منزل و کتابخانه ایشان مفقود شد.
برخی از آثار و تألیفات عبارتند از:
شرح دعای سحر، شرح حدیث رأس الجالوت و حاشیه ای بر آن، حاشیه بر فواید الرضویه، شرح حدیث جنود عقل وجهل، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، حاشیه بر شرح فصوص الحکم، حاشیه بر مصباح الانس، شرح چهل حدیث،سره الصلاة، آداب الصلاة، رساله لقاء الله، حاشیه بر اسفار، کشف الاسرار،انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه 2 جلد، بدایع الدرر فی القائدة نفی الضرر، رسالة استصحاب، رساله فی التعادل و التراجی، رسالة الاجتهاد، منهاج الوصول الی العلم الاصول 2 جلد، رسالة فی الطلب و الاراده، رسالة فی التقیه، رسالة فی القائده من ملک، رسالة فی التعیین الفجر فی الیال المضمره، کتاب الطهاره 4 جلد، تعلیقه علی العروة الوثقی، مکاسب محرمه 2جلد، تعلیقه علی الوسیلة النجات، رساله نجات العبّاد، حاشیه بر رساله ارث، تقریرات درس اصول آیت الله بروجردی، توضیح المسائل، مناسک حج، تحریر الوسیله 2 جلد، کتاب البیع، کتاب حکومت اسلامی،جهاد اکبر،تفسیر سوره حمد،استفتائات، دیوان شعر، نامه های عرفانی، صحیفه ی نور، وصیت نامه سیاسی الهی.

نسخه ها و چاپها: این کتاب تا به حال 7 بار چاپ شده است واین چاپ 8 است که درسال 1381 چاپ شده ودر سال 1358 تألیف گردیده است.

آثار وابسته : در سال 1347 کتاب شرح دعای سحر را نگاشته است، کتابهای شرح دعای سحر، مصباح الهدایه الی الخلافة والولایة، تعلییقه بر شرح نصوص قیصری و مصباح الانس محمد ابن حمزه را قبل از سرّ الصلاة نگگاشته است ودر سال 1358 این کتاب راتصنیف فرمود؛ و در آن (فصل پنجم از مقاله یکم و نیز فصل پنجم از مقدمه کتاب ) از کتاب اربعین، ودر فصل دوازدهم از مقاله دوم، از کتاب مصباح الهدایه خود یاد کرده است. چون این کتاب سر الصلاة برای خواص و دیگران از آن بهره نمی بردند، کتاب آداب الصلاة رابرای عموم نوشته است.
روش کتاب : روش تلفیقی است. مؤلف در این کتاب از آیات و روایات نهایت استفاده را کرده است.
ادبیات کتاب : کتاب سر الصلاة، برگرفته از آیات و روایات است، در عین حال در مواقع لزوم از اشعار هم استفاده کرده است. قلم مؤلف در عین روانی بسیار سنگین و پرمحتوا است. شاید بخاطر این است که این کتاب برای گروه خاصی نوشته شده است ؛ فهمش برای عموم مشکل است.
گستره ی موضوعات: این کتاب مشتمل و بر دو مقدمه یکی مقدمه ی آیت الله جوادی آملی است و دیگری مقدمه ی مؤلف است که شش فصل دارد. دومقاله که مقاله ی اول مقدمات نماز است که ده فصل دارد و مقاله ی دوم مقارنات نماز که شامل دوازده فصل می باشد و یک خاتمه که در مورد تکبیرات ثلاثه ی اختتامیه است و در نهایت دعا. کتاب دارای چند فهرست است: فهرست مطالب به صورت تفصیلی و اجمالی، فهرست اصطلاحات و تعابیر، فهرست اعلام، فهرست آیات، روایات، ادعیه، فهرست اشعار، فهرست منابع پاورقی ها و در نهایت دست خط خود حضرت امام(ره).
ساختار کتاب و گزارش محتوا : مقدمه شامل شش فصل است.
فصل اول : در مورد مقامات و مدارج انسان، مقامات و مراتب نماز منطبق با نمازگزار، انکار مقامات یکی از بزرگترین موانع ترقیات روحیه و مقامات روحانیه است. نماز و جمیع عبادات غیر از صورت ظاهر یک باطن و حقیقتی دارند.
فصل دوم : مربوط به وصف نماز سالک ونماز ولی کاملی که سیر را به آخر رسانده. انسان سالک که در مسیر الی الله و سلوک الی جناب الله است، نماز و بقیه مناسکش فرق بسیار دارد با ولی کاملی که سیر را به آخر رسانده و به معراج روحی معنوی رسیده و قدم به محفل انس قاب قوسین نهاده است.
فصل سوم : اشاره به صور ملکی و صورت ملکوتی نماز و سر اجمالی نماز اهل معرفت و اهل الله و آنکه اصل نماز یک رکعت است. امام درآخر این فصل روایتی از امام رضا علیه السلام نقل می کند که حضرت فرمود: همانا اصل نماز دو رکعت مقرر گردید و برخی یک رکعت و بر بعضی دیگر دو رکعت افزوده شد و بر بعضی دیگر هیچ افزوده نشد؛ بدان جهت که اصل نماز فقط یک رکعت است، زیرا عدد یک است پس اگر نمازی از یک رکعت کمتر شود نماز نیست. پس خدای عزوجل می دانست که بندگان همین یک رکعت را، که کمتر از آن نمازی نیست، به نحو کامل و تام به جای نیاورده و بدان رو نمی آورد، یک رکعت دیگر به آن ضمیمه کرد.تا نقصان رکعت اول با به جا آوردن رکعت دوم جبران شود،از این رو خداوند عزوجل اصل نماز را دو رکعت واجب کرد. آنگاه رسول اکرم صلی الله علیه وآله و سلم دانست که بندگان خدا همین دو رکعت را به طور کامل و توأم با همه آنچه بدان امر شده اند به جای نمی آورند، پس به هریک از نماز ظهر و عصر و عشاء دو رکعت افزود تا با به جا آوردن دو رکعت آخر، دو رکعت اول به تمامه انجام شده باشند.
فصل چهارم: در بیان حضور و مراتب اینکه روح عبادت و کمال و تمام و قبول آن به حضور قلب و اقبال آن است. کمال عمل اولیاء علیه السلام به واسطه جهات باطنیه آن بوده است، و صورت عمل چندان مهم نیست؛ مثلا ورود چندین آیه شریفه از سوره مبارکه «هل اتی» در مدح علی علیه السلام و اهل بیت طاهرینش علیهما السلام به واسطه چند قرص نان و ایثار آنها نبوده است.بلکه برای جهات باطنیه و نورانیت صورت عمل بوده، چنانچه در آیه شریفه (سوره دهر، آیه 9) اشاره ای به آن فرموده «ما فقط برای رضای خدا شما را اطعام می کنیم و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی خواهیم.»
مراتب حضور قلب : مرتبه ی اول حضور قلب در عبادات اجمالا و آن برای هرکس میسر است.حضور قلب در عبادات تفصیلا است و آن چنان است که قلب عابد در جمیع عبادت حاضر باشد. و بداند که حق را به چه توصیف می کند و چطور مناجات می کند. در ادامه درباره ی طوائف مختلفی که هر یک در مرتبه ای از حضور قلب هستند. و فرق بین ادراک عقلی و ایمان قلبی، مقام و حضور قلب در معبود و مقامات سه گانه این مقام، مقامات تجلیات اسمائی و مراتب کثیره آن.
فصل پنجم : در کیفیت حصول حضور قلب، منشاء و علت حضور قلب در عمل و سبب غفلت و عدم حضور قلب در عبادات، عبادات مقبوله را صور غیبیه بهیه ای است کتابه ی حضور و اقبال قلبی در آنها است. در ادامه دو آیه و چند روایت می آورد که بیانگر اهمیت اخلاص و حضور قلب نماز گزار دارد و تاثیر متقابل ظاهر و باطن دارد و اثر اعمال خیر و شر در نفس بدون حضور قلب اعمال خیریه را در نفس و روح تاثیری نیست.
فصل ششم : اموری که به تحصیل حضور قلب کمک می کند: 1) قطع مشغولیات قلبیه که سبب عمده ی آن یا تنها سبب آن حب دنیاست. 2) بیان مراد ازمذمت دنیا اینکه بین علاقه به دنیا وحصول آن ملازمه نیست .
3)کم کردن شواغل خارجیه. . ا 4)فواید وآثارادای فرایض یومیه در جماعت مسلمین . درمقامات نماز ده فصل دارد
فصل اول:درطهارت:مراتب طهارت برحسب مراتب صلات ومقامات مصلین طهارت وآداب ظاهره مقدمه ی طهارت معنویه است وتطهیرقلوب نهی ازردوانکارعلما نفس واهل معرفت که کلمات نوع ایشان شرح بیانات قران وحدیث است.ترغیب به حرکت استکمالی وتجاوزازصورت بی مغزوپیروی ازعلما بزرگ معرفت واخلاق.
فصل دوم:بیان اسرارتطهیر با آب وخاک.
فصل سوم:شرح روایتی از امام صادق (علیه السلام) درباره وضو؛مراتبطهارت وتطهیر؛امر به تفکر درجهات ظاهریه آب وصدق وصفا باخالق وخلق.
فصل چهارم: روایتیدربارئ خطیئه آدم (علیه السلام)وتشریح وضوومفاهیم عرفانی مستنبط ازآن روایت؛وضوی رسول الله درمعراج وامر به تاسی به آن سه حلقه اهل معرفت ویقین.
فصل پنجم :دراسرارسترعورت:
1.نزد عامه:سترمقابح بدن ازناظرمحترم درحال صلات.2.نزدخاصه:سترمقابح اعمال به لباس تقوی که خیرالبسه است؛مطلقا؛ودروقت حضوردرمحضرمقدس؛
خصوصا.3.نزداخص خواص؛سترمقاح نفوس به لباس عفاف.4.نزداهل ایمان؛سترمقابح قلوب به لباس طمانینه.5.نزداهل معرفت؛ سسترمقابح سرّبه لباس شهود.6.نزداهل ولایت؛سترمقابح سّرسّربه لباس تمکین.سالک چون بدین مقام رسید؛سترجمیع عورات خودراکرده ولایق محضرحق شده وبرای اودوام حضور
است.
فصل ششم : درازالۀ نجاست ازبدن ولباس وتخلیه جوف ازناپاکیها وپلیدیها وباطن
ازوسوسه های خناس.
مراتب ازاله رجس:1.رجس ظاهری که باتنظیف بدن ولباس وبه تخلیه جوف از
اذای رجزشیطان که فضول مدینه فاضله است؛2.رجس باطنی؛که مفسد مدینه
عظمی وامّ القری است؛با تخلیه تامه وتصفیه کامله؛وازاصل اصول وشجرۀ
ملعونۀخباثت؛به هجرت ازانیّت وانانیّت وترک غیروغیریّت.چون بدین مقام
رسیدی؛ازتصرف شیطان خبیث ومخبث خارج شدی وازرجس ورجزهجرت
کردی ولایق حضوردرگاه جلیل ومخلّع شدن به خلعت خلیل گردیدی؛ویک رکن
هجرت ومسافرت الی الله ومعراج وصول که خروج ازمنزلگاه وبیت نفس است
حاصل شد.ورکن دوم باقی ماند؛که دراصل نمازحاصل شود؛آن حرکت الی الله و
وصول به باب الله وفنای به فناءالله است.این سفرمعنوی2رکن دارد که یک رکن
آن درباب طهارت ورکن اعظم آن درباب صلات حاصل شود.
فصل هفتم:درمورد مصلّی (نمازگزار) که مراد از آن نزد عامه واهل سنت معرفت
را بیان کردند؛درادامه روایتی ازامام صادق (علیه السلام)راجع به اداب ورودبه مسجد وعبادت خداوند.
فصل هشتم:درمورداباحۀ مکان نزدخاصه؛اهل معرفت والیاء را بیان می کند .