ادبیات نظری تحقیق عوامل خاکساز و اثرات آن‏ها بر تکامل و تغییر‏های کانی‏های رسی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 48 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏عوامل خاکساز و اثرات آن‏‏‏ها بر تکامل و تغییر‏های کانی‏‏‏های رسی‏
‏مواد مادری
‏ به طور کلی مواد مادری شامل سنگ ها و مواد حاصل از تجزیه و تخریب آن ها می باشد که خاک از آن ها تشکیل می گردد‏.‏گرچه ممکن است بتوان سنگ مادر را به طریقی از هم جدا نمود اما از نظر تاثیر روی پیدایش خاک و خصوصیات آن معمولا این دو با هم تحت عنوان مواد مادری خاک ها مورد بررسی قرارمی گیرند. در خاک هایی که به صورت موضعی یا درجا تشکیل شده و مواد حاصل از هوازدگی سنگ ها به ندرت انتقال یافته و در همان محل تشکیل خاک را داده است افق های‏ R‏و C ‏منعکس کننده مواد مادری و سنگ مادر این گونه خاک ها می باشند. چنانچه مواد تشکیل دهنده خاک انتقالی باشد ممکن است سنگ بستر (R‏) ‏با خاک تشکیل شده روی آن سنخیت نداشته باشد.
‏ آوری . Avery
‏ (1972) معتقد است که مواد مادری خاک ها را نمی توان به دقت شناسایی نمود بلکه تنها می توان با شواهد موجود به وجودشان پی برد. دلیل این امر آن است که مواد اولیه به مدت زیادی بدون تغییر نمی ماند چرا که کانی های سازنده این مواد دائما در حال تجزیه و تخریب و تغییر و تحول می باشد. ایشان اعتقاد دارند که انتساب سولوم خاک به افق های تحتانی گمراه کننده است. از این گذشته تاثیرات گرد و غبار انسان آثار و بقایای گیاهان و جانوران مواد حمل شده از بالا دست تشکیل افق های بسیار نازک جوان در سطح خاک و... بر پیچیدگی مسئله افزوده و شناسایی دقیق مواد اولیه خاک ها را با مشکل مواجه می سازد. منظور از سنگ یا مواد مادری حالت اولیه سیستم خاک است که هنوز به درستی تحت تاثیر فرایند‏‏ های پدوژنی قرار نگرفته است (ینی، 1986). تاثیر مواد مادری روی خواص فیزیکوشیمیایی خاک های کمتر تکامل یافته، محسوس تر است و به مرور زمان از اهمیت آن کاسته می شود. گرچه حتی خصوصیات خاک های کاملا توسعه یافته نیز هنوز تحت تاثیر مواد سازنده آن ها می باشد (مایلر . Miler
‏،1990). از میان خصوصیات سنگ یا مواد مادری، ترکیب شمیایی و بافت و ساختمان آن ها بیش از سایر پارامتر ها بر خصوصیات خاک های حاصله موثر است. ترکیب شیمیایی مواد مادری خود به تنهایی نقش عمده ای در خصوصیات خاک ایفا می نماید. هر چه بافت سنگ
‏مادر درشت تر باشد سرعت فعل و انفعالات هوازدگی بیشتر و در نتیجه سرعت تشکیل خاک نیز بیشتر خواهد بود (بای بوردی، 1366).
‏ سیلسیم و آلومینیوم عناصر اصلی پیکره کانی های رسی می باشند که از مواد مادری به ارث برده می شوند. از جمله رنگ خاک ها اسیدیته، درصد اشباع بازی، ظرفیت تبادل کاتیونی و ... کاملا به عناصر سازنده ساختار کانی های موجود در سنگ مادر وابسته است. از سنگ آهک خاک های هوموسی کربناتی به وجود می آید که تکامل چندانی نیافته است. وجود کربنات های قلیایی در خاک ها که از سنگ مادر یا مواد مادری آهکی به ارث برده شده موجب به تعویق افتادن فرایند های تکامل خاک از جمله مهاجرت رس و سایر کلوئید می گردد. خاک های با منشا آهکی به دلیل آن که یون کلسیم هوموس کلوئیدی را منعقد می نماید و مانع از شستشوی آن می گردد همواره تیره تر از خاک های غیر آهکی می باشند (بای بوردی،1366).
‏ تخلخل و نفوذ پذیری مواد مادری نیز بر خصوصیات خاک و فرایند های پدوژنی موثر است. رسوبات شنی و رسی در اقلیم یکسان تولید خاک های متفاوت کرده و کمیت فرایند های پدوژنی (مثل مهاجرت رس) درآن ها متفاوت است که این امر با وجود شرایط یکسان در گرو نفوذ پذیری و حرکت آب در این مورد می باشد. تشکیل کانی های ثانویه رسی (نوع و مقدار) که از مهم ترین فرایند های تحول خاک می باشند، وابسته به واکنش خاک محیط و یون های فراهم آمده از تخریب کانی های اولیه مواد مادری و نسبت آن ها به همدیگر است.
‏ ابطحی، (1980) پیدایش خاک های ایران در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک از مواد مادری آهکی را مورد مطالعه قرار داده و مراحل و فرایند های تشکیل خاک را دو وضعیت رطوبتی ( بالا بودن سطح ایستابی و عدم حضور آب زیرزمینی ) ذکر نموده است. به اعتقاد ایشان خواص فیزیکوشیمیایی خاک های ایران در اقلیم خشک ونیمه خشک کاملا از سنگ مادر آهکی متابعت می نماید.
‏توپوگرافی
‏ پستی بلندی یکی از 5 فاکتور خاکسازی است که سبب ایجاد انرژی جنبشی و پتانسیل برای تغییر در سیستم خاک می گردد. با تغيير توپوگرافی، سرعت حرکت مواد و انرژی تغییر نموده و سبب تغییر آب نفوذی گردیده که این امر بر بسياري از فرآيندهاي ديگر خاکسازي از جمله عمق تشکيل افق کلسيک، افق آرجیليک، ميزان ماده آلي و الگوي توزيع و نوع پوشش گياهي اثرگذار می‏‌‏باشد (جعفری و همکاران، 1390 ).
‏ جعفری و همکاران( 1390 ) در تحقیقی نشان دادند که بافت خاک از بخش‏‌‏هاي شمالي به سمت جنوب با تغييرات تدريجي رو به سنگيني است. در اراضي پست، تکامل خاک به تشکیل افق سالیک و در برخی موارد تشکیل رنگدانه محدود شده است. علی‏‌‏رغم سطح بالای آب زیرزمینی در برخی از اراضی، به دلیل شوری زیاد گلی یا رنگدانه‏‌‏ها ملاحظه نشد. در بخش‏‌‏هايي از اين اراضي با زهکشي نسبتاً مناسب، آهک از سطح شسته و در عمق تجمع یافته بود. در این خاک‌ها تشکیل افق کلسیک با درجات توسعه متفاوت، حداکثر تکامل خاکرخی خاک منطقه را نشان می‏‌‏دهد. در بخش‏‌‏هاي میانی منطقه با سابقه کشت و کار بیشتر، تشکیل افق‏‌‏های کمبیک و یا کلسيک نشان از تحول خاکرخی بیشتر خاک دارد. تشکیل این افق علاوه بر بهبود شرایط زهکشی که سبب تسریع در آبشویی شده، به واسطه بهبود رشد موجودات زنده (متأثر از زهکشی) می‏‌‏باشد.‏ ‏وجود رس اسمکتیت در بخش‏‌‏های جنوبی منطقه به انتقال این رس از قسمت‏‌‏های بالادست در اثر جریانهای سیلابی مربوط می‏‌‏گردد که در اثر فرآیندهای انتشار و رسوب به دلیل اندازه بسیار ریز در این خاک‏‌‏ها در همه افق ها تجمع یافته است. رس پالی گورسکایت در برخی از خاک‏‌‏ها به دلیل شرایط مناسب زهکشی و آبیاری شدید از خاکرخ خاک حذف شده و یا میزان آن به حداقل رسیده است.
‏ ‏قاجار سپانلو‏ ( 1388)‏ ‏در تحقیقی نشان داد که ‏در مناطق داراي شيب زياد ب‏ه ‏علت وضعيت خاص توپوگرافي امكان تأثير عوامل خاكسازي به نحو مطلوب وجود نداشته و در نتيجه خاكها تحول كمتري را نشان مي دهند در نتيجه سولوم نازكتر، مواد آلي كمتر و تعداد افقها معدودتر و در نهايت تكامل ناقص خاك را سبب مي شود. در دشتهاي رسوبي كه خاكهاي آن برروي رسوبات آبرفتي قرار داشته و بسيار جوان مي باشد‏. ‏تأثير توپوگرافي نسبت به اقليم در وضعيت عمومي خاكها محسوس تر بنظر مي رسد‏. ‏اين خاكها فاقد تكامل پروفيلي مي باشد و جزء خاكهاي انتي سول طبقه بندي مي شوند. در اراضي پست توپوگرافي و اقليم هر دو در روند تحولي خاك تأثير داشته اند. خاكهاي اين واحد در حوضه اي بسته و با زهكشي ضعيف مي باشد. سطح آب زير زميني در عمق كمتر از يك متري از سطح خاك قرار دارد‏.‏ خاكهاي