نقش تلفيق فضاي سبز و محيط مصنوع در ميزان تعاملات اجتماعي ساکنين مجتمع هاي آپارتماني.مطالعه موردي: شي

نقش تلفيق فضاي سبز و محيط مصنوع در ميزان تعاملات اجتماعي ساکنين مجتمع هاي آپارتماني.مطالعه موردي: شيراز دارای 330 صفحه با فرمت ورد وقابل ویرایش

با توجه به اهمیت محل سکونت و کیفیت محیط مسکونی در شهر به عنوان محیطی تاثیرگذار بر روحیه و نشاط ساکنان مجموعه¬های مسکونی، ضرورت طراحی فضاهای باز مجموعه¬های مسکونی با توجه به نیازها و الگوهای رفتاری ساکنان مجموعه همراه با در نظر گرفتن اصول مبتنی بر برنامه¬ریزی شهری و طراحی محیطی نمایان می¬گردد. هدف از این پژوهش دست¬یابی به اصول و الگویی جهت تلفیق فضاهای باز مجتمع¬های مسکونی با فضای سبز است. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی–تطبیقی، ابتدا به بررسی و تشریح گونه¬ها و چیدمان فضاهای پر و خالی مجتمع¬های مسکونی و الگوهای مختلف فضای سبز قابل اجرا جهت تلفیق با محیط مصنوع می-پردازد، سپس در ارتباطي سلسله مراتبي و منسجم، براساس معیارهای حاصل از این قسمت، آن را در سه گونه متفاوت مجتمع آپارتمانی خاتون، بهاران و فرانسوی ساز معالی آباد در شیراز به کار می¬بندد. بر این مبنا یافته¬های این پژوهش آموزه¬هایی را برای ارتقای فضای محیط¬های مسکونی و افزایش تعاملات اجتماعی و پویا سازی فضای شهری در سطح مجتمع¬های آپارتمانی در اختیار قرار می¬دهد.

واژگان کلیدی: فضای سبز، محیط مصنوع، مجتمع¬های آپارتمانی، ارتقا کیفیت، تعاملات اجتماعی





فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش 2
1-1 مقدمه و طرح موضوع 2
1-2 طرح مسئله و ضرورت تحقيق 4
1-3 اهداف تحقيق 10
1-4 سؤالات تحقيق 10
1-5 پیشینه تحقیق و چارچوب نظری 11
1-6 فرضيه تحقيق 18
1-7 روش تحقيق 19
1-8 روش و ابزار گردآوري اطلاعات 20
1-9 جامعه آماري و تعداد نمونه و روش نمونه گيري 21
1-10 روش تجزيه و تحليل اطلاعات 22
1-11 مراحل پژوهش 23
فصل دوم: مبانی نظری و سوابق تحقیق 26
2-1 مقدمه 26
2-2 ادبیات موضوع و تعریف مفاهیم 27
2-2-1 فضای سبز 27
2-2-2 اثرات گوناگون فضای سبز شهری 30
2-2-3 الگوهای مختلف فضای سبز قابل استفاده در فضای باز واحدهای مسکونی 39
2-2-4 محیط مصنوع 59
2-2-5 فضای باز مسکونی 60
2-2-6 محیط مسکونی 61
2-2-7 مجتمع های مسکونی 63
2-2-8 گونه شناسی مجتمع های آپارتمانی 65
2-2-9 تاریخچه و سابقه ساختمان های بلند ایران و جهان 69
2-2-10 عوامل موثر بر تعاملات اجتماعی ساکنین 72
2-2-11 عوامل موثر در ساخت و برنامه ریزی مجتمع های مسکونی 73
2-2-12 عوامل مؤثر بر ارتقای کیفی محیط 74
2-2-13 نحوه برنامه ریزی پایدار جهت انجام تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع 77
2-3 نظریات مطرح شده در زمینه تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع 78
2-3-1 باغشهر هوارد 80
2-3-2 شهر پهن دشتی 84
2-3-3 واحد همسایگی 85
2-3-4 شهر سبز 86
2-3-5 شهر اکولوژیک 87
2-4 بررسی تجارب موفق در زمینه تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع 91
2-4-1 مجموعه مسکونی شهر نانت در کشور فرانسه 91
2-4-2 مجتمع مسکونی باغ 5 ام در شهر وانک ترکیبی از سنت های چینی 92
2-4-3 مجتمع مسکونی شهر کریستال وانک 102
2-4-4 آسمان خراش های سبز Sky-Terra در توکیو 109
2-4-5 مجتمع مسکونی سبز نه گانه در چین 114
2-4-6 طراحی مجتمع سبزشهر اسلوونیا 116
2-4-7 شهر اکولوژیک سینو سنگاپور تیانجین چین 116
2-5 جمع بندی و ارائه چارچوب نظری پژوهش 120
فصل سوم: شناخت عرصه پژوهش 124
3-1 مقدمه 124
3-2 ویژگی های محیطی شهر شیراز 125
3-3 بررسی عوامل محیطی-اقلیمی تاثیرگذار بر شکل گیری گونه های فضای سبز 125
3-3-1 بارندگی 126
3-3-2 دما 127
3-4 راهبردهای کلان حاکم در طرح های فرادست جهت اجرای برنامه ریزی فضای سبز 127
3-4-1 طرح جامع فضاي سبز شيراز 127
3-5 گونه شناسی مجتمع های مسکونی شهر شیراز 131
3-6 نحوه انتخاب مجتمع های آپارتمانی 135
3-7 معرفی نمونه های مورد مطالعه 137
3-8 معرفی مجتمع آپارتمانی بهاران واقع در منطقه یک 137
3-8-1 معرفی منطقه یک 138
3-8-2 جایگاه منطقه یک در طرح جامع فضای سبز 138
3-8-3 مجتمع آپارتمانی بهاران 142
3-9 معرفي مجتمع آپارتمانی خاتون واقع در منطقه دو 144
3-9-1 معرفی منطقه دو 145
3-9-2 مشخصات كالبدي 145
3-9-3 مشخصات اجتماعي 146
3-9-4 پهنه فضاي سبز - باز و تفريحي 149
3-9-5 مجتمع آپارتمانی خاتون 150
3-10 معرفی مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد واقع در منطقه شش 153
3-10-1 معرفي منطقه شش شهرداري 153
3-10-2 مشخصات عمومي منطقه شش ( موقعيت ـ وسعت ) در طرح جامع فضاي سبز 154
3-10-3 مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 157
3-11 جمع بندی 160
فصل چهارم: تحلیلی بر عرصه پژوهش 163
4- 1مقدمه 163
4-2 گونه ها و چیدمان فضاهای پر و خالی در مجتمع های آپارتمانی مورد مطالعه 164
4-2-1 مجتمع آپارتمانی بهاران 165
4-2-2 مجتمع آپارتمانی خاتون 166
4-2-3 مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 167
4-3 نحوه تامین فضای سبز در مجتمعهای آپارتمانی 168
4-3-1 مجتمع آپارتمانی بهاران 170
4-3-2 مجتمع آپارتمانی خاتون 171
4-3-3 مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 173
4-3-4 پیشنهادهایی مشترک برای هر سه مجتمع 176
4-4 تاثیر تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع بر تعاملات اجتماعی ساکنین مجتمع های آپارتمانی 179
4-4-1 رویه ی جمع آوری اطلاعات 179
4-4-2 تجربیات انجام پژوهش میدانی 180
4-4-3 روش تحلیل پاسخهای حاصل از پرسشنامه 181
4-4-4 تجزیه تحلیل یافته ها 185
4-4-5 تحلیل پاسخ ساکنین مجتمع به سوالات باز 194
4-4-6 بررسی فرضیه تاثیرتلفیق فضای سبز در محیط مصنوع بر تعاملات اجتماعی 198
4-5 الگوها و راهکارهای عملی پیشنهادی در زمینه تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع در مجتمع های آپارتمانی 211
4-6 جمع بندی 219
فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری 223
5-1 مقدمه 223
5-2 پاسخ به سئوالات و اهداف تحقیق 224
5-3 مشکلات تحقیق 226
5-4 پیشنهاد پژوهش های آتی 226
5-5 نتیجه گیری و بیان دستاوردهای پژوهش 227
فهرست و منابع و مأخذ (فارسي، لاتين) 230
پیوست 247
پیوست شماره یک 248
پیوست شماره دو 253
پیوست شماره سه 258

 



فهرست جدول¬ها


عنوان صفحه
جدول ‏1–1 پیشینه تحقیقات انجام گرفته در راستای موضوع پژوهش 12
جدول ‏2–1مقایسه سیستم گسترده و فشرده بام سبز 47
جدول ‏2–2 مزایای دیوار سبز 57
جدول ‏2–3 ابعاد محیط ساخته شده 59
جدول ‏2–4حداقل ارتفاع ساختمانهای بلند کشورهای اروپایی 64
جدول ‏2–5 شاخص های تحلیل کیفیت های محیطی از منظرهای متفاوت 75
جدول ‏2–6 مولفه های مهم جهت تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع در نمونه های مختلف 121
جدول ‏2–7 شاخص های مورد استفاده در این پژوهش جهت ارزیابی کیفیت محیط 122
جدول ‏3–1 طرح جامع فضاي سبز شيراز 129
جدول ‏3–2 طبقه بندی گونه شناسی مجتمع های مسکونی در سطح شهر شیراز 131
جدول ‏3–3وضعيت موجود سرانه فضا هاي سبز عمومي منطقه يك با احتساب جمعيت در سال 1380 ( متر مربع ) 139
جدول ‏3–4ميزان سرانه فضاي سبز عمومي پيشنهادي طرح جامع فضاي سبز شيراز 140
جدول ‏3–5وضعيت موجود سرانه فضا هاي سبز عمومي منطقه شش ( مترمربع ) 155
جدول ‏3–6ميزان سرانه فضاي سبز عمومي پيشنهادي طرح جامع فضاي سبز شيراز 156
جدول ‏3–7مشخصات مجتمع های آپارتمانی مورد مطالعه 160
جدول ‏3–8 بررسی میزان حضور عناصر موجود در منظر مجتمع های آپارتمانی مورد مطالعه 161
جدول ‏4–1مقایسه ویژگی های کارکردی و کالبدی مجتمع های مورد مطالعه 169
جدول ‏4–2 تعداد پرسشنامه های توزیع و دریافت شده و نحوه ی پخش 180
جدول ‏4–3 نمونه ارزش گذاری کمیت عددی پاسخ های حاصل از پرسشنامه 181
جدول ‏4–4 ساختار ارزیابی تعاملات اجتماعی مجتمع های مسکونی در پرسسشنامه 183
جدول ‏4–5 ساختار ارزیابی فضای باز و سبز مجتمع های مسکونی در پرسسشنامه 184
جدول ‏4–6 ارزشگذاری متغیرها به روش لیکرت 198
جدول ‏4–7 ارزشگذاری داده های پرسشنامه ها مطابق روش لیکرت و تحلیل کیفی( نتایج مربوط به مجتمع مسکونی فرانسوی ساز معالی آباد) 205
جدول ‏4–8 ارزشگذاری داده های پرسشنامه ها مطابق روش لیکرت و تحلیل کیفی( نتایج مربوط به مجتمع مسکونی بهاران 199
جدول ‏4–9 ارزشگذاری داده های پرسشنامه ها مطابق روش لیکرت و تحلیل کیفی 202
جدول ‏4–10 بررسی ارتباط ما بین تلفیق فضای سبز و محیط مصنوع با افزایش تعاملات اجتماعی در بین ساکنین مجتمع های آپارتمانی، در سطح اطمینان 95 درصد 208
جدول ‏4–11 الگوهای پیشنهادی جهت مجتمع های آپارتمانی 211
جدول ‏4–12 نگاهی اجمالی به مجتمع های مورد مطالعه 219

 



فهرست نمودارها


عنوان صفحه
نمودار ‏3–1 نحوه تصرف محل سکونت در منطقه 2 147
نمودار ‏3–2 قشربندي اجتماعي در منطقه 2 148
نمودار ‏4–2 شناخت ساکنین از همسایگان هم طبقه خود 185
نمودار ‏4–3 شناخت ساکنین از همسایگان هم بلوک 186
نمودار ‏4–4 شناخت ساکنین از همسایگان هم مجتمع 186
نمودار ‏4–5 میزان کمک همسایگان مجتمع به همدیگر 187
نمودار ‏4–6 نظر ساکنین راجع به حس همکاری همسایگان 187
نمودار ‏4–7 نظر ساکنین راجع به رفتار همسایگان 188
نمودار ‏4–8 نظر ساکنین مجتمع راجع به متناسب بودن همسایگان با شخصیت خود و خانوادشان 188
نمودار ‏4–9 ویژگی ساکنین مجتمع راجع به باز بودن در خانه به روی همه 189
نمودار ‏4–10 ویژگی ساکنین در خصوص سلام کردن ساکنین مجتمع به همدیگر 189
نمودار ‏4–11 ویژگی ساکنین در خصوص میزان تمایل به ارتباط با همسایگان 190
نمودار ‏4–12 میزان رضایت از منظره مشاهده شده از پنجره 191
نمودار ‏4–13 میزان رضایت از دسترسی مجتمع به فضای سبز 191
نمودار ‏4–14 میزان تاثیر فضای باز مجتمع در افزایش ارتباط با همسایگان 192
نمودار ‏4–15 میزان تمایل به ایجاد بام سبز Error! Bookmark not defined.
نمودار ‏4–16 میزان تمایل به ایجاد تراس گلکاری شده 193
نمودار ‏4–17 میزان تمایل به ایجاد پوشش سبز به جای بافت سیمانی 193
نمودار ‏4–17 مقایسه میزان پیوندهای اجتماعی ساکنان نمونه های مورد مطالعه و سطح کیفی فضای سبز 207

 



فهرست شکل¬ها


عنوان صفحه
شکل ‏1–1 چیدمان نواری واقع در خیابان دوستان 20
شکل ‏1–2 چیدمان مختلط واقع در حدفاصل ورودی گلدشت2 و 3(خیابان معالی آباد) 21
شکل ‏1–3 چیدمان محیطی واقع در بلوار الزهرا 21
شکل ‏2–1 خیابان های دره ای 37
شکل ‏2–2 آلودگی هوا در خیابان دره ای 38
شکل ‏2–3 تصویر سمت چپ(15آپریل2005) و تصویر سمت راست(15آگوست2005) 42
شکل ‏2–4یک پارک عمومی بر بالای یک مرکز خرید 44
شکل ‏2–5 دانشکده هنر دانشگاه نانیانگ سنگاپور 44
شکل ‏2–6 جزئيات اجرايي سيستم گسترده 46
شکل ‏2–7 جزئيات اجرايي سيستم متمركز 46
شکل ‏2–8 سیستم جعبه گیاه 48
شکل ‏2–9 دیوار سبز 54
شکل ‏2–10 طراحی های متفاوت فضای سبز عمودی 54
شکل ‏2–11 سه سیستم کلی دیوارهای سبز 55
شکل ‏2–12 چیدمان محیطی 67
شکل ‏2–13 چیدمان منفرد 67
شکل ‏2–14 چیدمان نواری 68
شکل ‏2–15 چیدمان مختلط 68
شکل ‏2–16 اولین آسمانخراش دنیا 71
شکل ‏2–17 باغشهر و کمربند روستایی 81
شکل ‏2–18 باغشهر لچورث 83
شکل ‏2–19 نمای بیرونی مجتمع مسکونی نانت 91
شکل ‏2–20 مجتمع مسکونی نانت 92
شکل ‏2–21 طرح بندی منطقه 94
شکل ‏2–22 ساکنین سنتی چین 96
شکل ‏2–23 ساختمانهای باغ پنجم 96
شکل ‏2–24 دیوار سفید و بامبو سبز 97
شکل ‏2–25 پنجرهای کوچک بر دیوار 97
شکل ‏2–26 حیاط و محوطههای باز بین ساختمان ها 98
شکل ‏2–27 فضای سبز منطقه مسکونی 99
شکل ‏2–28 فضای آبی باغ پنجم 100
شکل ‏2–29 المان های موجود در منظر 101
شکل ‏2–30 نحوه جداسازی فضایی 101
شکل ‏2–31 طرح بندی شهر کریستال 102
شکل ‏2–32فضای گروهی و فضای محله ای 103
شکل ‏2–33 ترکیب یکپارچه 104
شکل ‏2–34 سبک ساکنین اروپایی 104
شکل ‏2–35 امکانات و خدمات موجود 106
شکل ‏2–36 فضای عمومی سبز 106
شکل ‏2–37 نمایش فواره و آب 107
شکل ‏2–38 المان های بکار رفته در منظر 108
شکل ‏2–39 فضای خصوصی و فضای عمومی 109
شکل ‏2–40 پروژه Sky-Terra 110
شکل ‏2–41 بام سبز Sky-Terra 112
شکل ‏2–42 نمایش بام سبز در برج مسکونی سوژانگ چین 114
شکل ‏2–43 ترکیب گونه های مسکن در مجتمع مسکونی سوژانگ چین 115
شکل ‏2–44 فعالیت های فیزیکی در فضای مجتمع مسکونی سوژانگ چین 115
شکل ‏2–45 تراس سبز بالشتی در ساختمان شهر لیوبلیانا 116
شکل ‏2–46 موقعیت شهرسینوسنگاپور تیانجین 117
شکل ‏2–47 نقشه طرح جامع شهر سینو سنگاپور تیانجین 119
شکل ‏3–1 گونه های مختلف چیدمان مسکونی الف- پراکنده ب- نواری ج-متمرکز 136
شکل ‏3–2 مجتمع آپارتمانی بهاران 142
شکل ‏3–3 نمونه ای از بلوک های 7 طبقه مجتمع بهاران 143
شکل ‏3–4 زمین بازی موجود در مجتمع بهاران 143
شکل ‏3–5 فضای نشستن تعبیه شده در مجتمع بهاران 144
شکل ‏3–6 نمونه ای از باغچه های رو به روی هر بلوک مجتمع بهاران 144
شکل ‏3–7 مجتمع آپارتمانی خاتون 150
شکل ‏3–8 نمونه ای از بلوک های 5 طبقه مجتمع خاتون 151
شکل ‏3–9 زمین بازی موجود در مجتمع خاتون 151
شکل ‏3–10 فضای نشستن تعبیه شده در مجتمع خاتون 152
شکل ‏3–11 نمونه ای از فضای سبز رو به روی هر بلوک مجتمع خاتون 152
شکل ‏3–12 مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 158
شکل ‏3–13 نمونه ای از بلوک های 4 و 8 طبقه مجتمع فرانسوی ساز معالی آباد 158
شکل ‏3–14 نمونه ای از فضای سبز موجود در مجتمع فرانسوی ساز معالی آباد 159
شکل ‏3–15 زمین بازی موجود در مجتمع فرانسوی ساز معالی آباد 159
شکل ‏4–1 فضاهای پر و خالی در مجتمع آپارتمانی بهاران 165
شکل ‏4–2 فضاهای پر و خالی در مجتمع آپارتمانی خاتون 166
شکل ‏4–3 فضاهای پر و خالی در مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 167
شکل ‏4–4 فضای سبز پیشنهادی جهت اجرا در جلو بلوک های مجتمع بهاران 170
شکل ‏4–5 فضای سبز پیشنهادی جهت اجرا در جلو بلوک های مجتمع بهاران 170
شکل ‏4–6 مسیرهای پیشنهادی تلفیق شده با فضای سبز جهت نشستن در محوطه مجتمع 171
شکل ‏4–7 تراس حاوی گلدان های گل رونده 172
شکل ‏4–8 فلاور باکس پیشنهادی جهت استفاده در مسیرها 172
شکل ‏4–9 زمین بازی پیشنهادی جهت مجتمع آپارتمانی خاتون 173
شکل ‏4–10 فضای سبز طراحی شده پیشنهادی در فواصل بین بلوک ها 174
شکل ‏4–11 فضای سبز پیشنهادی جهت طراحی فضای خالی بین بلوک ها 174
شکل ‏4–12 زمین بازی پیشنهادی جهت مجتمع آپارتمانی فرانسوی ساز معالی آباد 175
شکل ‏4–13 تراس سبز پیشنهادی جهت مجتمع فرانسوی ساز معالی آباد 175
شکل ‏4–14 دیوار سبز پیشنهادی جهت نمای مجتمع های آپارتمانی 176
شکل ‏4–15بام سبز و تراس سبز پیشنهادی جهت مجتمع های آپارتمانی 176
شکل ‏4–16 مسیرهای پیاده روی متنوع پیشنهادی 177
شکل ‏4–17آبنما و باغچه پیشنهادی جهت استفاده در محوطه 177
شکل ‏4–18تلفیق فضای مجتمع آپارتمانی با فضای سبز 178
شکل ‏4–19 تلفیق فضای مجتمع آپارتمانی با فضای سبز 178
شکل ‏4–20 ارزیابی ساکنین بهاران از مجتمع مسکونیشان 195
شکل ‏4–21 ارزیابی ساکنین خاتون از مجتمع مسکونیشان 196
شکل ‏4–22 ارزیابی ساکنین مجتمع فرانسوی ساز معالی آباد از مجتمع مسکونیشان 197