اخلاق در تجارت

 اخلاق در تجارت

اخلاق تجارت (انگلیسی: Business ethics ) اخلاق کسب وکار یا اخلاق سازمانی، شکلی از اخلاق کاربردی یا اخلاق حرفه ای است، که به بررسی اصول اخلاقی و مشکلات اخلاقی که در یک محیط کسب وکار به وجود می آید، می پردازد. اخلاق تجارت اغلب به تمام جنبه های جریان کار اعمال می شود و مرتبط با رفتار افراد و کل سازمان است.

دسته بندی : ورد

نوع فایل : WORD ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات : 13 صفحه

قسمتی از فایل:

موضوعاتی که مربوط به فطرت بشری و نیازهای اساسی انسان است هیچگاه کهنه، قدیمی و بی اصالت نمی شود. اخلاق یکی از این موضوعات است. هرچند گذشته ملت هایی همچون ملت ایران همواره توجه به این موضوع را مدنظر داشته است؛ اما ظهور برخی پدیده های نوظهور با چهره ای جدید در دنیای کسب وکار، سبب نیاز بیشتر به توجه به جنبه های بشری و به ویژه اخلاقی جوامع شده است. در دنیای امروز توجه به مسائل اخلاقی در تجارت و به طورکلی در اقتصاد بین المللی، اهمیت خارق العاده ای به دست آورده است. بررسی های انجام شده نشان داده است که میانگین سود شرکت هایی که رهنمودهای اخلاقی، معیارها و ضوابط شناخته شده اخلاق حرفه ای را رعایت می کنند بالاتر از میانگین سود شرکت هایی است که به این امر مهم کم توجه بوده و از این مزیت رقابتی بی بهره مانده اند. گردشگری نیز به عنوان یک کسب و کار از این موضوع مستثنی نبوده و به طور حتم مساله اخلاق در آن امر مهمی است هرچند که شاید امروز به دلیل پاره ای مشکلات اقتصادی در سطح جهان به اخلاق گردشگری کم توجهی شود.
تردیدی نیست که همکاری همه ی نهادها، موسسات وسازمان های ذی ربط در زمینه ترویج اخلاق گردشگری می تواند کمک شایانی به اخلاق مدار شدن گردشگری بکند. برای دانستن مبانی کدهای اخلاقی گردشگری نیازمند آن هستیم که ابتدا مبانی اخلاق و به دنبال آن اخلاق در کسب و کار مورد بررسی قرار گیرد.
در اینجا لازم است خاطر نشان شود که ضرورت رعایت مسائل اخلاقی در بخش تجارت، پایه گذاران سازمان جهانی تجارت را در اوایل دهه 1990 ترغیب کرد موافقت نامه ای با عنوان ((رویه های تجاری غیرمنصفانه )) تدوین نمایند که به موجب آن توسل به اقداماتی نظیر دامپینگ یا ((ارزان فروشی مکارانه)) که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی منفی گسترده ای دارد، محکوم شده و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه شود. علاوه بر آن تصویب مقررات مربوط به حفاظت محیط زیست، توسعه پایدار از راه کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر، مقررات بهداشتی، حفظ حقوق مالکیت معنوی، مشتری مداری، جلوگیری از تبلیغات فریبنده و نظایر آن عمدتاً از توجه کشورها به رعایت اصول اخلاقی در تجارت نشات می گیرند.
در دنیای امروز هر یک از افراد بشر، صرف نظر از آنکه تبعه چه کشوری هستند یا در کجا اقامت گزیده اند عضو جامعه بین المللی محسوب می شوند و هر فعالیت خلاف عرف، غیرمنطقی، نادرست و ناروایی که از آن ها سر زند (مانند عدم ایفای تعهدات تجاری، بی توجهی به حقوق شناخته شده مصرف کننده، عرضه کالاهای تقلیدی، تولید یا فروش کالاهای نامرغوب، ارائه صورت حساب های مالی غیرواقعی یا اطلاعات نادرست به سهام داران، عدم رعایت استانداردهای ایمنی، اسراف در مصرف منابع طبیعی، آلودگی محیط زیست و...) اقدامی غیراخلاقی به شمار می رود و در مواردی خسارات غیرقابل جبرانی به اقتصاد کشورها وارد کرده یا به محدودشدن بازارهای قابل دسترس آن ها منجر می شود.
نکته: دامپینگ عبارت است از فروش یک کالا در بازار خارج به قیمتی کمتر از هزینه تولید آن کالا که اقدامی غیراخلاقی محسوب می شود.

 تعریف اخلاق
اخلاق واژه ای است عربی که جمع خُلق (خوی، سرشت، طبیعت باطنی یا سرشت درونی انسان) است و در کتا بهای لغت آن را ((دانش بد و نیک خویها و تدابیر انسان برای نفس خود یا یک تن خاص)) تعریف کرده اند.
برای اخلاق تعاریف گوناگونی ارائه شده است در زیر به یکی ازمهم ترین آن ها اشاره شده است:
اخلاق، اصول حاکم بر رفتار افراد یا گروه های انسانی است که بر پایه آن می توانند درست را از نادرست و خوب را از بد تشخیص دهند.
در این جا قصد بر آن نیست که وارد مباحث پیچیده اخلاقی شده و به تشریح دیدگاه های فلاسفه پرداخته شود. آنچه مدنظر است بررسی مسائل و مقوله های اخلاقی در رابطه با تجارت می باشد.

o اخلاق تجاری
اخلاق تجاری شاخه ای از اخلاق کاربردی است که اصول اخلاقی و معنوی یا مسائل اخلاقی ناشی از آن را در محیط تجاری مورد بررسی قرار می دهد.
در تجارت، همه اصول اخلاقی، مبتنی بر قانون ومقررات یا دستورالعمل نیستند؛ بلکه بازرگانان یا صاحبان حرفه ها به مرور زمان درک کرده اند اگر پاره ای از اصول را رعایت نکنند شانسی برای نفوذ به بازار یا حتی ادامه فعالیت ندارند.
توجه به اصول اخلاقی تجاری در دهه 1980 و 1990 در بنگاه های بازرگانی مهم و محافل دانشگاهی به شدت افزایش یافت و در بسیاری از دانشگاه های مهم دنیا رشته جدیدی به نام ((اخلاق تجاری )) یا حرفه ای به وجود آمد و اغلب موسسات مهم اقتصادی دنیا دستورالعمل هایی برای رعایت نکات اخلاقی در فعالیت های روزمره یا رفتار کارکنان خود تدوین کردند که به آن ها اشاره مختصری خواهد شد.

o موضوعات مطرح شده در اخلاق تجاری
موضوعاتی که اخلاق تجاری یا حرفه ای راجع به آ نها بحث می کند بسیار گسترده است و دیدگاه های متفاوت یا متناقضی در مورد آ نها وجود دارد. در اینجا به برخی از این موضوعات اشاره شده است.
1. ((مسئولیت اجتماعی شرکت ها)) که درخصوص وظایف و تکالیف بنگاه های اقتصادی نسبت به یکدیگر و جامعه و رابطه اعضای موسس یا مالکان یک شرکت یا سهام داران، رعایت امانتداری، جاسوسی صنعتی، تصاحب یک شرکت یا در اختیار گرفتن مالکیت آن بدون رضایت مدیریت و هیئت مدیره بحث می کند؛
2. سوء استفاده از ابزارهای بازاریابی و تبلیغات گمراه کننده؛
3. کمک شرکت ها یا بنگاه های اقتصادی به احزاب یا گروه های ذی نفوذ به منظور بهره برداری از قدرت آن ها برای دستیابی به اهداف تجاری؛
4. تجزیه و تحلیل گمراه کننده در گزارش های مالی به منظور فریب سهامداران؛
5. رشوه خواری، پرداختهای نامشروع برای پیشبرد فعالیت های تجاری؛
6. مسائل اخلاقی مربوط به کارگر و کارفرما:
- تبعیض قائل شدن برحسب سن، جنس، نژاد، مذهب، معلولیت، جذابیت (برتری جمال بر کمال)؛
- تضییع حقوق کارکنان در محیط کار؛
- عدم رعایت انصاف و عدالت در پرداخت دستمزد و حقوق کارکنان؛
- بی توجهی به مسائل ایمنی و بهداشتی در محیط کار؛
7. بازاریابی برای کالاهایی که به سلامت جامعه لطمه می زنند؛
8. تبعیض در قیمت گذاری برای کالاهایی که ویژگیهای یکسانی دارند؛
9. تولید کالاهای غیراخلاقی و مضر؛
10. فعالیت در بازارسیاه یا اقتصاد زیرزمینی؛
11. تولید کالاهای نامرغوب، ناقص یا معیوب و اعتیادآور؛
12. نادیده گرفتن مسائل زیست محیطی در فعالیت های تجاری و تولیدی (تولید و فروش کالاها و خدماتی که به محیط زیست آسیب وارد می کنند)؛
13. مسائل اخلاقی ناشی از کاربرد فناوری های جدید (مواد غذایی ژنتیکی، گوشی های تلفن همراه یا رایانه هایی که اشعه آن ها برای سلامت مصرف کنندگان مضر است)
14. مسائل اخلاقی مربوط به آزمایش داروها یا فراورده ها روی حیوانات (یا گروه های خاص بدون آگاه کردن آن ها(
15. مسائل مربوط به حقوق مالکیت معنوی؛
16. استفاده از علائم تجاری دیگران بدون جلب رضایت آنان؛
17. استفاده از کار کودکان یا مهاجران غیرقانونی؛

برخی از اقتصاددانان با مطرح کردن مسائل اخلاقی در تجارت موافق نیستند. آن ها استدلال می کنند که هدف اصلی تجارت دستیابی به حداکثر سود برای صاحبان بنگاه های اقتصادی یا سهامداری است. بنابراین هر اقدامی که به تحقق این هدف کمک کند مجاز تلقی می شود. اما چنین طرز تفکری مورد پذیرش افراد جامعه یا فلاسفه و علمای اخلاق نیست. هیچ فردی نمی تواند بدون رعایت معیارهای اخلاقی یا قوانین و مقرراتی که در این زمینه وضع شده است به دنبال دستیابی به منافع مشخص خود باشد. عدم رعایت معیارهای اخلاقی به حسن شهرت بنگاه های اقتصادی لطمه می زند و اعتماد طرف های تجاری را از بین می برد که نتیجه آن شکست موسسات بازرگانی و محدودشدن دامنه فعالیت آنان خواهد بود.
اخلاق تجاری یکی از موضوعاتی مهم اقتصاد سیاسی نیز به شمار می رود، زیرا در اقتصاد سیاسی نتایج حاصل از فعالیت های اقتصادی ازجمله چگونگی توزیع ثروت یا درآمد ملی واجد اهمیت زیادی است و معیارهای اخلاقی حکم می کند که توزیع درآمد ملی به منصفانه ترین شکل ممکن انجام گیرد.

o اصول اخلاقی حاکم بر تجارت
مهم ترین اصول اخلاقی که رعایت آ ن ها در تجارت در سطح بین الملی پذیرفته شده است عبارت اند از:
1. صداقت
صداقت یا دستکاری یکی از ویژگی های والای انسانی است و در همه مراحل دادوستد رعایت آن ضروری است. کتمان حقیقت یا ارائه اطلاعات نادرست درباره ویژگی های کالا یا فریب دادن مشتری اقدامی ناپسند است و به تداوم فعالیت های تجاری لطمه می زند.