مبانی نظری و پیشینه تحقیق الگوهای ارتباطی خانواده

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 37 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏الگوهای ارتباطی
‏ﺑﺮ‏ ‏ﭘﺎﻳﻪ‏ ‏ﻧﻈﺮ‏ ا‏ﻏﻠﺐ‏ ا‏ﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‏ان‏ و ‏صاحب‌نظران‏ ‏ﻋﺮﺻﺔ‏ ‏ازدواج، ‏ا‏ﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪ‏ه‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﻋﻨﻮ‏ان‏ ر‏ﺳﻤﻲ‏ ‏ﻣﻬﻢ‏ در ا‏ﻏﻠﺐ‏ ‏ﺟﻮ‏ا‏ﻣﻊ (ﻣﺪ‏ا‏ﺗﻴﻞ‏ Madathil
‏ و ‏ﺑﻨﺸﻒ‏ Benshoff
‏، ‏2008‏) ﻣﺴﺘﻠﺰ‏م‏ ‏ﺑﺮﻗﺮ‏اري‏ ار‏ﺗﺒﺎ‏ط‏ ‏ﻣﺆﺛﺮ‏ و ‏ﻛﺎ‏رآ‏ﻣﺪ ‏ا‏ﺳﺖ‏ (‏ﻛﺎ‏را‏ﻫﺎ‏ن‏ Karahan
‏، ‏2007‏)‏. در ‏ﺣﻤﺎﻳﺖ‏ از ا‏ﻳﻦ‏ ‏ﻣﻮﺿﻮ‏ع‏ ﺑﺴﻴﺎ‏ري‏ از ‏ﭘﮋ‏و‏ﻫﺶﻫﺎ‏ ‏ﻧﺸﺎ‏ن‏ ‏داده‏ ‏ا‏ﻧﺪ‏ ار‏ﺗﺒﺎ‏ط‏ ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻛﺎ‏رآ‏ﻣﺪ‏ ‏ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‏ ‏ﻛﻨﻨﺪ‏ة‏ ‏ﻗﻮ‏يِ‏ ‏ﻛﻴﻔﻴﺖ‏ ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‏ (‏ﻟﺪﺑﺘﺮ‏ Ledbetter
‏، ‏2009‏)‏ و در ‏ﻣﻘﺎﺑﻞ‏ ار‏ﺗﺒﺎ‏ط‏ ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‏ ‏ﻧﺎﻛﺎ‏رآ‏ﻣﺪ ﺳﺮﭼﺸمه عمده‌ی ﻧﺎ‏ر‏ﺿﺎﻳﺘﻲ‏ ا‏ﺳﺖ (ﮔﻼﺳﺮ‏ Glasser
‏، ‏1385‏). بر همین پایه می‌توان گفت مشکلات ارتباطی شایع ترین و مخرب ترین مشکلات در ازدواج‌های شکست خورده است (ﻳﺎﻟﺴﻴﻦ‏ Yalcin
‏ و ‏ﻛﺎ‏را‏ﻫﺎ‏ن‏ Karahan
‏، ‏2009‏).
‏ ‏ﭼﺮ‏ا‏ ‏ﻛﻪ‏ ا‏ﻟﮕﻮﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ‏ﻧﺎﻛﺎ‏رآ‏ﻣﺪ‏، ‏ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮ‏د‏ ﻣﺴﺎﺋﻞِ‏ ‏ﻣﻬﻢ‏ ز‏ﻧﺪﮔﻲ‏ ‏ﻣﺸﺘﺮ‏ك‏، ‏ﺣﻞ‏ ‏ﻧﺸﺪ‏ه‏ ‏ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‏ و‏ ﻣﻨﺒﻊ‏ ‏ﺗﻌﺎ‏رض‏ ‏ﺗﻜﺮ‏اري‏ ‏در‏ ‏ﺑﻴﻦ‏ زوج‏ﻫﺎ‏ ‏ﺷﻮﻧﺪ‏ (زا‏ﻧﮓ‏ Zhang
‏، ‏2007‏). ‏در‏ ‏ﺣﻮ‏زه‏ روان‏ﺷﻨﺎﺳﻲ‏ و ‏ﻣﺸﺎ‏وره‏ ازدواج ‏ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮ‏د‏ ‏ﻛﻪ ‏زوج‏ﻫﺎ‏ ‏ﺑﺮ‏اي‏ ‏ﺑﻬﺒﻮ‏د‏ روا‏ﺑﻂ‏ و ا‏ﻟﮕﻮﻫﺎ‏ي‏ ‏ارتباط‌شان‏ ‏ﻧﻴﺎ‏ز‏ﻣﻨﺪ‏ ‏ﻛﻤﻚ‏ ‏ﻣﺘﺨﺼﺼﺎ‏ن‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ‏ (‏ﺑﻮﻟﺘﻮ‏ن‏ Bolton
‏، ‏1386‏). ‏از ‏ﺳﻮ‏ي‏ د‏ﻳﮕﺮ ‏ارتباط زناشویی گسترده‌ترین مورد در برنامه‌های مداخله‌ای است که تا به حال اجرا شده است (ﺑﻼﻧﭽﺎ‏رد‏ Blanchard
‏، ‏2008‏).
‏ار‏ﺗﺒﺎ‏ط‏ ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‏ ‏ﻋﺒﺎ‏ر‏ﺗﺴﺖ‏ از ‏ﻓﺮ‏ا‏ﻳﻨﺪ‏ي‏ ‏ﻛﻪ‏ در ‏ﻃﻲ‏ آن زن و ‏ﺷﻮﻫﺮ‏ ‏ﭼﻪ‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﺻﻮ‏رت‏ ‏ﻛﻼﻣﻲ‏ در ‏ﻗﺎﻟﺐ‏ ‏ﮔﻔﺘﺎ‏ر‏ و ‏ﭼﻪ‏ ‏ﺑﻪ ﺻﻮ‏رت‏ ‏ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ‏ در ‏ﻗﺎﻟﺐ‏ ‏ﮔﻮ‏ش‏ دادن، ‏ﻣﻜﺚ‏، ‏ﺣﺎﻟﺖ‏ ‏ﭼﻬﺮ‏ه‏ و ژ‏ﺳﺖ‏ ‏ﻫﺎ‏ي‏ ‏ﻣﺨﺘﻠﻒ‏ ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﺗﺒﺎ‏دل‏ ا‏ﺣﺴﺎﺳﺎ‏ت‏ و ا‏ﻓﻜﺎ‏ر‏ ‏ﻣﻲ‏ ‏ﭘﺮ‏داز‏ﻧﺪ (فاتحی زاده و احمدی، 1384).
‏ﻳﻜﻲ‏ از راه‏ﻫﺎ‏ي‏ ‏ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﺳﺎﺧﺘﺎ‏ر‏ ‏ﺧﺎﻧﻮ‏اده‏ ‏ﺗﻮﺟﻪ‏ ‏ﺑﻪ‏ ا‏ﻟﮕﻮ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ زو‏ﺟﻴﻦ‏، ‏ﻳﻌﻨﻲ‏ ‏ﻛﺎﻧﺎ‏ل‏ﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ا‏ﺳﺖ‏ ‏ﻛﻪ‏ از ‏ﻃﺮﻳﻖ‏ آن‌ها زن و ‏ﺷﻮﻫﺮ‏ ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﺗﻌﺎﻣﻞ‏ ‏ﻣﻲ‏ ‏ﭘﺮ‏داز‏ﻧﺪ‏. ‏ﺑﻪ‏ آن د‏ﺳﺘﻪ‏ از‏ ﻛﺎﻧﺎ‏ل‏ﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ‏ﻛﻪ‏ ‏ﺑﻪ‏ و‏ﻓﻮ‏ر‏ در ‏ﻳﻚ‏ ‏ﺧﺎﻧﻮ‏اده‏ ا‏ﺗﻔﺎ‏ق‏ ‏ﻣﻲ‏ ا‏ﻓﺘﺪ‏، ‏ا‏ﻟﮕﻮﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ‏ﮔﻔﺘﻪ‏ ‏ﻣﻲ‏ ‏ﺷﻮ‏د‏ و ‏ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‏ا‏ﻳﻦ‏ ا‏ﻟﮕﻮﻫﺎ‏ ‏ﺷﺒﻜﻪ‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ‏ﺧﺎﻧﻮ‏اده‏ را ‏ﺷﻜﻞ‏ ‏ﻣﻲ‏ د‏ﻫﻨﺪ (فاتحی زاده و احمدی، 1384).
‏الگوهای ارتباطی
‏ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪ‏ي‏ اول ‏ﺗﻮﺳﻂ‏ ‏ﮔﺎﺗﻤﻦ‏ Gottman
‏ (‏1993‏) و ﻓﻴﺘﺰ‏ ‏ﭘﺎﺗﺮﻳﻚ‏ Fitzpatick
‏ (‏1988‏)‏ ا‏ﻧﺠﺎ‏م‏ ‏ﮔﺮﻓﺘﻪ‏ ا‏ﺳﺖ‏. آن‌ها ‏ﺑﺎ‏ ا‏ﺳﺘﻔﺎ‏ده‏ از‏ ‏ا‏ﺑﺰ‏ار‏ ‏ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‏ و ‏ﻣﺸﺎﻫﺪ‏ه‏ ‏ﺑﻪ ‏و‏ﺟﻮ‏د‏ دو‏ ﻧﻮ‏ع‏ ا‏ﻟﮕﻮ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ ‏ﻛﻠﻲ‏ در ازدواج ‏ﭘﻲ‏ ‏ﺑﺮ‏د‏ﻧﺪ‏: زو‏ﺟﻴﺖ‏ ‏ﺑﺎﺛﺒﺎ‏ت‏، زو‏ﺟﻴﺖ ﺑﻲﺛﺒﺎ‏ت‏. زو‏ﺟﻴﺖ‏ ‏ﺑﺎﺛﺒﺎ‏ت‏ ﺷﺎﻣﻞ‏ ‏زوج‏ﻫﺎ‏ي‏ ‏ﺳﻨﺘﻲ‏، زوج‏ﻫﺎ‏ي‏ دو‏ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ‏و زوج‏ﻫﺎ‏ي‏ ا‏ﺟﺘﻨﺎﺑﻲ (‏دوري‏ ‏ﮔﺰﻳﻦ)‏ ‏ﻣﻲ‏ ‏ﺷﻮ‏د‏. ‏زو‏ﺟﻴﺖ‏ ‏ﺑﻲ‏ ‏ﺛﺒﺎ‏ت‏ ‏ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ‏ زوج‏ﻫﺎ‏ي‏ ‏ﻧﺎﺳﺎ‏ز‏ﮔﺎ‏ر‏ و‏ ‏زوج‏ ‏ﻫﺎ‏ي‏ آزاد و ‏ﻣﺴﺘﻘﻞ‏ ‏ﻣﻲﺷﻮ‏د‏ (گاتمن، 1993؛ فیتزپاتریک، 1988).
‏ا‏ﻟﺴﻮ‏ن‏ Olson
‏ ‏و ‏ﻓﺎ‏ورز‏ Fowers
‏ (‏1992‏) ﻧﻴﺰ‏ در ‏ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﻲ‏ ‏ﻣﻌﺮ‏وف‏ ‏ﺧﻮ‏د، ‏زو‏ﺟﻴﻦ‏ را ‏ﺑﻪ‏ ‏ﭼﻬﺎ‏ر‏ ‏د‏ﺳﺘﻪ‏ ‏ﺗﻘﺴﻴﻢ‏ ‏ﻛﺮ‏ده‏ ا‏ﻧﺪ (فاتحی زاده و احمدی، 1384)‏:
‏زو‏ﺟﻴﻦ‏ ‏ﺳﺮ‏ز‏ﻧﺪ‏ه‏: ‏از رضایت‌مندی ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‏ ‏ﺳﻄﺢ‏ ‏ﺑﺎﻻﻳﻲ‏ ‏ﺑﺮﺧﻮ‏ردار‏ﻧﺪ، ‏آن‌ها ‏ﺗﻮ‏ا‏ﻧﺎﻳﻲ‏ ‏ﺑﻴﺎ‏ن‏ ا‏ﺣﺴﺎﺳﺎ‏ت‏ و ‏ﻗﺪ‏رت‏ ﺣﻞ‏ ‏ﻣﺸﻜﻞ‏ را ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻣﺸﺎ‏ر‏ﻛﺖ‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‏ دار‏ﻧﺪ، ‏آن‌ها از روابط‌شان ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‏ و از ا‏ﻳﻦ‏ ‏ﻛﻪ‏ او‏ﻗﺎ‏ت‏ ‏ﻓﺮ‏ا‏ﻏﺖ‏ را ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻫﻢ ﺑﮕﺬ‏ر‏ا‏ﻧﻨﺪ‏، ‏ﺧﻮﺷﺤﺎ‏ل‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻪ‏ ‏ﻣﺴﺎﺋﻞ‏ ا‏ﺧﻼﻗﻲ‏ و ‏ﻣﺬﻫﺒﻲ ‏در ازدواج ا‏ﻫﻤﻴﺖ‏ ‏ﻣﻲ‏ د‏ﻫﻨﺪ، ﺑﺮ‏ ‏ﺳﺮ‏ ‏ﻣﺴﺎﺋﻞ‏ ‏ﻣﺎﻟﻲ‏ ‏ﺑﺎ ﻫﻢ‏ ‏ﺗﻮ‏ا‏ﻓﻖ‏ دار‏ﻧﺪ ‏و‏ در ‏ﻧﻘﺶﻫﺎ‏ي‏ ‏ﻣﺮ‏دا‏ﻧﻪ‏ و ز‏ﻧﺎﻧﻪ‏ ‏ﺗﺴﺎ‏وي‏ ‏ﻃﻠﺐ‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ.
‏زو‏ﺟﻴﻦ‏ ‏ﺳﺎ‏ز‏ﮔﺎ‏ر‏: رضایت‌مندی ز‏ﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‏ در‏ ‏آن‌ها‏ در ‏ﺳﻄﺢ‏ ‏ﻣﺘﻮﺳﻂ‏ ا‏ﺳﺖ‏ و‏ ‏از ‏ﺷﺨﺼﻴﺖ‏ و ‏ﻋﺎ
‏دات‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً‏ را‏ﺿﻲ‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ‏، ‏ا‏ﺣﺴﺎ‏س‏ ‏ﻣﻲ‏ ‏ﻛﻨﻨﺪ‏ ‏ﻛﻪ‏ ‏ﺗﻮﺳﻂ‏ ‏ﻫﻤﺴﺮﺷﺎ‏ن‏ درك ‏ﻣﻲ‏ ‏ﺷﻮﻧﺪ‏. در‏ ‏ا‏ﺣﺴﺎﺳﺎ‏ت‏ ‏ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ‏ ‏ﺷﺮﻳﻜﻨﺪ‏، ‏ﻗﺎ‏در‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﺣﻞ‏ ‏ﻣﺸﻜﻼ‏ت‏ ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻛﻤﻚ‏ ‏ﻫﻢ‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ‏. ‏ﮔﺎ‏ه‏ د‏ﻳﺪﮔﺎ‏ه‏ﺷﺎ‏ن‏ ‏ﻧﺴﺒﺖ‏ ‏ﺑﻪ‏ ازدواج ‏ﻗﺪ‏ري‏ ‏ﻏﻴﺮ‏ وا‏ﻗﻌﻲ ‏ا‏ﺳﺖ‏. ‏ﻣﻤﻜﻦ‏ ا‏ﺳﺖ‏ در ‏ﻣﻮ‏رد‏ ‏ﻣﺴﺎﺋﻞ‏ ‏ﻣﺮﺑﻮ‏ط‏ ‏ﺑﻪ‏ ‏ﻓﺮ‏ز‏ﻧﺪ‏ان‏ و ار‏ﺗﺒﺎﻃﺸﺎ‏ن‏ ‏ﺑﺎ‏ ‏ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‏ ا‏ﺗﻔﺎ‏ق‏ ‏ﻧﻈﺮ‏ ‏ﻧﺪ‏ا‏ﺷﺘﻪ‏ ‏ﺑﺎﺷﻨﺪ‏ و‏ ﻣﺬﻫﺐ‏ ‏ﺑﺨﺶ‏ ‏ﻣﻬﻤﻲ‏ از ار‏ﺗﺒﺎﻃ‌ﺸﺎ‏ن‏ ‏ﻧﻴﺴﺖ‏.
‏زو‏ﺟﻴﻦ‏ ‏ﺳﻨﺘﻲ‏: ‏ﻧﺎ‏ر‏ﺿﺎﻳﺘﻲ‏ ‏ﻣﺘﻮﺳﻄﻲ‏ در‏ﺣﻮ‏زه‏ ‏ﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ دار‏ﻧﺪ‏، ‏از ‏ﻋﺎ‏دات‏ ‏ﺷﺨﺼﻲ‏ ‏ﻫﻤﺴﺮﺷﺎ‏ن‏ ‏ﻧﺎ‏را‏ﺿﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‏. در ‏ﺑﻴﺎ‏ن‏ ا‏ﺣﺴﺎﺳﺎ‏ت‏ و ‏ﻣﻮ‏ا‏ﺟﻬﻪ‏ ‏ﺑﺎ‏ ‏ﺗﻌﺎ‏رض‏ را‏ﺣﺖ‏ ‏ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‏. آن‌ها ‏ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ‏ا‏ﻧﺪ‏ ‏ﻧﻈﺮﺷﺎ‏ن‏ ‏ﻧﺴﺒﺖ‏ ‏ﺑﻪ‏ ازدواج‏ ‏وا‏ﻗﻌﻲ‏ ‏ﺑﺎﺷﺪ‏ و ‏ﺑﻪ‏ ‏ﻣﺬﻫﺐ‏ در ازدوا‏ﺟﺸﺎ‏ن‏ ا‏ﻫﻤﻴﺖ‏ ‏ﻣﻲ‏ د‏ﻫﻨﺪ‏.
‏زو‏ﺟﻴﻦ‏ ‏ﻣﺘﻌﺎ‏رض‏: از ‏ﻋﺎ‏دات‏ و ‏ﺷﺨﺼﻴﺖ‏ ‏ﻫﻤﺴﺮﺷﺎ‏ن‏ ‏ﻧﺎ‏را‏ﺿﻲ‏ ‏ﻫﺴﺘﻨﺪ‏. ‏ﻣﺸﻜﻞ‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏ دار‏ﻧﺪ‏ و ‏ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ‏ را در ‏ﺣﻮ‏زه‏ ‏ﻫﺎ‏ي‏ ار‏ﺗﺒﺎﻃﻲ‏، ‏ﻧﺤﻮ‏ه‏ ‏ﮔﺬ‏را‏ﻧﺪ‏ن‏ او‏ﻗﺎ‏ت‏ ‏ﻓﺮ‏ا‏ﻏﺖ‏، ‏روا‏ﺑﻂ‏ ‏ﺟﻨﺴﻲ‏، ‏ا‏ﺧﺘﻼ‏ف‏ ‏ﺑﺎ‏ دو‏ﺳﺘﺎ‏ن‏ ‏ﻫﻤﺴﺮ‏ و‏ ﺧﺎﻧﻮ‏اده‏ او‏ ‏و‏ ‏ﻏﻴﺮ‏ه‏ ‏دار‏ﻧﺪ (فاتحی زاده و احمدی، 1384).
‏كريستنسن و سالاوي‏ Christense‏ & Salavi
‏ (1991)، الگوهاي ارتباطي بين زوجين را به سه دسته تقسيم كرده اند: 1- الگوي سازنده‏‌‏ي متقابل: مهم‏‌‏ترين ويژگي‏‌‏اش اين است كه الگوي ارتباطي زوجين از نوع برنده - برنده مي باشد. در اين الگو زوجين به راحتي در مورد مسايل و تعارضات خود گفت و گو مي كنند و به دنبال راه حل آن بر مي آيند و از واكنش‌هاي غير منطقي، پرخاش گري و. . . خودداري مي كنند. 2- الگوي توقع / كناره گيري: اين الگو شامل دو قسمت: الف) توقع مرد / كناره گيري زن، ب) توقع زن / كناره گيري مرد است. در اين الگو يكي از زوجين سعي مي كند در ارتباط درگير شود در صورتي كه ديگري كناره مي گيرد. اين الگو به شكل يك چرخه بوده كه با افزايش يكي، ديگري افزايش يافته و تشديد اين الگو منجر به مشكلات دايم زناشويي مي شود. در اين الگو، زوج متوقع فردي وابسته و زوج كناره گير، ترس از وابسته شدن دارد. 3- الگوي ‏اجتناب متقابل: دراين الگو تعارض بين زوجين شديد بوده به گونه اي كه بحث و جدل به يك الگوي دايمي و مخرب تبديل شده است و زوجين از برقراري ارتباط با يكديگر خودداري مي كنند؛ زندگي آن‌ها به شكل موازي با يكديگر بوده و ارتباطشان در كمترين حد ممكن است يا اصلا