تحقیق در مورد در نظام‏هاى حقوقى دينى

در نظام‏هاى حقوقى غيردينى «جرم» و «گناه» دو مقوله جدا از هم‏اند و بين اين دو هيچ ربط و نسبت مستقيمى وجود ندارد. «جرم» در رابطه فرد با افراد ديگر و جامعه معنا مى‏يابد؛ در اينجا جرم رفتارى (به صورت فعل يا ترك فعل) مخالف نظم جامعه است كه قانونگذار ارتكاب آن را منع مى‏كند و براى آن ضمانت اجرا (به صورت مجازات يا اقدامات تأمينى) در نظر مى‏گيرد.
در نظام‏هاى حقوقى دينى، كه بارزترين مصداق آن را مى‏توان در دو دين شريعت‏مدارِ اسلام و يهوديت سراغ گرفت، تفكيك مفهوم جرم و گناه دشوار است؛ چرا كه خاستگاه اين هر دو يكى است و قانونگذار الاهى است كه هر دو را ممنوع مى‏كند. در اين نظام‏ها، ماهيت تمام احكام يكى است و بين جرم (تجاوز نامشروع به حقوق ديگران و جامعه) و گناه (تعدى نسبت به شريعت خدا) جز در حوزه ضمانت اجرا، تمايزى نيست. بااين‏همه، به نظر مى‏رسد در حقوق يهود درك و تشخيص اين تمايز دشوارتر از ساير نظام‏هاى دينى باشد؛ چرا كه ارتكاب هر يك از محرمات مجازاتى را در پى دارد؛ با اين تفاوت كه برخى از اين مجازات‏ها را دادگاه آسمانى صادر مى‏كند (گرچه حكمِ آن در همين زندگى دنيوى به صورت مرگ ناگهانى و غيره اجرا مى‏شود).
دانشمندان يهودى شريعت موسى را مشتمل بر 613 حكم دانسته‏اند كه از اين تعداد 248 حكم درباره واجبات است و 365 حكم مربوط به محرمات. محرمات خود بر دو دسته‏اند:
1. برخى از محرمات داراى مجازات دنيوى نيستند؛ براى اين محرمات كفاره يا قربانى يا مجازات الاهى در نظر گرفته مى‏شود.
2. برخى از محرمات مجازات دنيوى دارند؛ يعنى دادگاه با شرايط اثبات و آيين دادرسى خاص خود براى اين جرايم مجازات خاصِ مقرر در شرع را اعمال مى‏كند.
آنچه به موضوع گفتار ما مربوط مى‏شود همين بخش اخير است.
براساس تلمود، هيچ عملى جرم و در نتيجه قابل مجازات نيست مگر آنكه در تورات هم ارتكاب آن منع، و هم براى آن مجازات تعيين شده باشد. ازاين‏رو، براى مثال، براى اجراى حكم مجازات درباره قاتل بايد دو حكم در شريعت موجود باشد؛ يكى «قتل نكن» (خروج، 20:13)، و ديگرى «قاتل بايد كشته شود» (اعداد، 35:16ـ21). به گفته تلمود، اگر منع از عمل موجود نباشد، حتى اگر به صراحت مجازات نيز تعيين شده باشد، عمل جرم به معناىِ خاصِ آن نيست و مجازات ذكر شده به مجازات آسمانى تعبير مى‏شود.(1)
براساس تقسيم‏بندى جرايم در مكاتب جديد حقوقى، جرايم را مى‏توان در آيين يهود به اين صورت تقسيم كرد: