بررسي اثر بخش آموزشي مهارتهاي اعتبارتي بر سلامت روان شناسي دانش آموزان

نوع فایل: word

قابل ویرایش 195 صفحه

 

مقدمه:

 دورۀ نوجواني دوره اي است كه در مصادف با تغيير و انتقال در برگ ، 1990 ) . استقلال نسبي از والدين و وابستگي به گروه همسالان  و دوستان ، رشد و تحول مفهوم خود و هويت يابي اجتماعي و جنسي ، اتتخاب رشته تحصيلي ، برنامه ريزي براي دانشگاه و انتخاب شغل از جمله عواملي هستند كه براي نوجوانان تنيدگي هايي را ايجاد مي كنند (فورنت  و همكاران ،1998 ) اين عوامل تنيدگي زا توأم با خواست ها و تقاضا هاي آموزشي در محيط مدرسه و انتظارات والدين از نوجوانان ، سلامت و بهداشت رواني آنها را به مخاطره مي اندازد و بر عملكرد كلي و تحصيلي آنها تأثير منفي مي گذارد (نايمي  و واينيوماكي  ،1999 ) پژوهش ها حاكي است افرادي كه در رويارويي با چنين مسائلي فاقد توانايي هاي لازم و اساسي هستند ، آسب پذير بوده و مشكلاتي نظير افسردگي ، اضطراب ، تنهايي و احساس طرد شدگي ، كمرويي ، خشم ، تعارض بين فردي و....را تجربه  مي كنند. در عين  حال پژوهش هاي بيشماري حاكي است كه بسياري از مشكلات بهداشتي و اختلالات رواني – عاطفي ريشه هاي رواني – اجتماعي دارند و ارتقاي مهارتهاي مقابله اي و توانايي هاي رواني – اجتماعي در بهبود و سلامت روانشناختي افراد بسيار مؤثر است . اين توانايي ها فرد را براي مقابله مؤثر باموقعيت هاي تعارض زا ياري مي كند و شخص را قادر مي سازد تا در رابطه با ساير افراد جامعه ، فرهنگ و محيط خود به گونه اي  مثبت و سازگارانه عمل كرده و سلامت به ويژه سلامت رواني خود را تامين كند . به همين دليل در سالهاي اخير آموزش مهارتهاي زندگي  براي آماده نمودن افراد هنگام مقابله با مشكلات و فشارهاي زندگي و ايجاد رفتارهاي مثبت و كاهش رفتارهاي منفي و در نتيجه دستيابي به زندگي موفقيت آميز مورد توجه روانشنا سان و دست اندر كاران نظام هاي آموزشي قرار گرفته است.

 

 برنامه ها ي آموزشي مهارت هاي زندگي به دامنه وسيعي از مهارتهاي زندگي به دامنه وسيعي از مهارتها برمي گردد، اما مهارتهاي اجتماعي  و ارتباطي از جمله مهارت هايي مي باشد كه آموزش اين مهرت ها تأثير قابل توجهي بر كاهش رفتارهاي منفي و افزايش رفتارهاي مثبت و سازگارانه داشته است .در حقيقت ، ارتباط بين فردي يكي از مهمترين توانايي هاي بشر است اما برخي افراد در برقراري ارتباط ،مهارت لازم را نداشته و يا پاسخ هاي آنها اغلب اثري منفي بر ارتباط دارند و همين سدهاي ارتباطي ممكن است به تنهايي و كناره گيري اجتماعي و نيز عدم كارايي تحصيلي و شغلي فرد منجر شود . حتي برخي از صاحب نظران  معتقد ند كه اختلالات رواني در اصل ناشي از مشكلات مربوط به ارتباط نا مناسب است و بيمار رواني از روابط انساني محروم مانده است (بولتون  ترجمه سهرابي ،1381 ) . بنابراين با آگاهي از نقش مهارت هاي اجتماعي در تأمين سلامت روانشناختي افراد و با توجه به اهميت يادگيري اين مهارت ها براي مواجهه با مسائل و مشكلات روز مره و تأثير آن بر بهبود زندگي فردي و اجتماعي اين تحقيق در صدد است تا ميزان اثر بخشي آموزش اين مهرت ها در سلامت روانشناختي دانش آموزان مراجعه كننده به مراكز مشاوره را بررسي كند.

 

فهرست مطالب:

1-1مقدمه

1-2بيان مسأله

1-3ضرورت و اهميت پژوهش

1-4اهداف پژوهش

1-4-1هدف كلي

1-4-2اهداف جزئي

1-5فرضيه هاي پژوهش

1-6تعريف مفهومي و عملياتي متغيرها

1-6-2شيوه هاي حل مساله

1-6-3شيوه هاي حل  تعا رض بين فردي

1-6-3مهارت جرأت ورزي

فصل دوم

پيشينه تحقيق و پايه هاي نظري

2-1مفهوم سلامت

2-2ابعاد سلامت

2-3-مهارتهاي زندگي و مهارت هاي ارتباطي

الف )مهارت هاي زندگي

كسب دانش

2-3-1-1مؤلفه هاي حل مسأله

2-3-1-3سبکهای حل مساً له

2-3-1-4نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد

2-3-2-1تعریف و ماهیت تعارض

2-3-2-2انواع تعارض

-2-3-2-3منابع تعارض

2-3-2-4سبک های حل تعارض

2-3-3-1تعریف جرأت ورزی

2-3-3-2اثر بخشی جرات آموزی در کنترل مشکلات روانشناختی

  فصل سوم

  روش شناسي تحقيق

مسأله مورد بررسي

3-2متغیرهای مستقل و وابسته

3-3جامعه آماری

-4-4نمونه و روش نمونه گیری

3-5-1مقیاس SCL-90-R

الف) معرفی مقیاس

روش بدست آوردن نمرۀ شاخص های کلی

3-5-2مقیاس شیوه حل مسأله

الف) معرفی مقیاس

ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات

3-5-3مقیاس نسخه دوم شیوۀ مقابله با تعارض رحیم (راسیII)

الف) معرفی مقیاس

شیوۀ همراهانه (7 ماده ):

شیوۀ مهربانانه (6 ماده):

شیوۀ سلطه گرانه (4 ماده)

ب)شواهد مربوط به اعتبار و روایی مقیاس

ج)شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات

3-5-4مقیاس جرأتمندی جرابک

الف) معرفی مقیاس

ب) شواهد مربوط به اعتبار و روایی مقیاس

ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات

روش جمع آموری اطلاعات

فصل چهارم

يافته هاي  تحقيق

مسأله مورد بررسي

4-1فراوانی گروه ها

جدول 4-1جدول فراوانی گروه آزمایش و کنترل

4-2-تحلیل نتایج بر اساس فرضیه های تحقیق

الف)آمار توصیفی

جدول 4-2میانگین ،انحراف استاندارد، دامنه ،حداقل و حداکثر نمرات آزمودنیها در پیش آزمون

مقیاس SCL-90_R(N=60)

فصل پنجم

بحث و نتيجه گيري

5-2محدودیت های پژوهش

5-3پیشنهادات

2-1مفهوم سلامت

سلامت جسماني

سلامت اجتماعي

سلامت هيجاني

سلامت عقلاني

سلامت معنوي

سلامت روان شناختي

2-3-مهارتهاي زندگي و مهارت هاي ارتباطي

الف )مهارت هاي زندگي

پيشگيري از مشكلات و ارتقاي

بهداشت روان

ب) مهارت های ارتباطي

2-3-1-حل مساله

2-3-1-1مؤلفه هاي حل مسأله

الف ) جهت گيري به مساله

ب) مهارت هاي خاص حل مساله

2-3-1-2راهبردهاي مقابله اي

2-3-1-3سبکهای حل مساً له

2-3-1-4نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد

2-3-2حل تعارض بین فردی

2-3-2-2انواع تعارض

الف )تعارض فرد با خود

ب ) تعارض های گروهی و سازمانی

-3-2-3منابع تعارض

2-3-2-4سبک های حل تعارض

2-3-2-5روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها

الف ) تعارض های شخصی و بین فردی

منابع مورد استفاده

 

فهرست جداول:

جدول 4-3میانگین ، انحراف معیار ، دامنه ، حداقل وحداکثر نمرات آزمودنی ها در پس آزمودن

مقیاس  SCL-90_R (60=N)

جدول 4-4نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون مقیاس شیوه حل مسأله

جدول 4-5نمرات آزمودنی ها در پس آزمون شیوۀ حل مسأله

جدول 4-6 نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک

جدول 4-7نمرات آزمودنی ها در پس آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک

جدول 4-8نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه حل تعارض رحیم

جدول 4-9نمرات آزمودنی ها در پس آزمون پرسشنامه حل تعارض رحیم

ب) آمار استنباطی

جدول 4-10 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه ؛ متغیر وابسته : سلامت روانی

جدول 4-11 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛متغیر وابسته :شیوه حل تعارض سازنده

جدول 4-12 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛متغیر وابسته : شیوه حل تعارض غیر سازنده

جدول شماره 4-13 نتایج تحلیل کواریانس یکطرفه؛ متغیر وابسته : حل مسأله سازنده

جدول4-14 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛ متغیر وابسته: جرأت ورزی

جدول 4-15 نتایج آزمون tبرای مقایسه اثر بخشی آموزش مهارت های ارتباطی در سلامت روانشناختی دو گروه راهنمایی و متوسطه

 

منابع ومأخذ:

 ادیب.یوسف؛ فردانش.هاشم (1382) مهارتهای زندگی مورد نیاز دانش آموزان مقطع راهنمایی ، مجله دانشور رفتار ،دانشگاه شاهد ، سال دهم ،دوره جدید ، شماره 3،اسفند 1382.

 احمدی زاده . محمدجواد(1373) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله بر برخی از ویژگی های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی بهزیستی ، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی ، دانشکده علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی.

 اسماعیلی . علی (1383) هنجاریابی آزمون SCL-90-R  و مقایسه سلامت روانی دانشجویان دانشگاه های تهران به منظورارائه خدمات مشاورهای مناسب , بانک اطلاعات بهداشت روانی دانشجویان .

www.iransco.org

 باباپور خیرالدین .جلیل ؛ رسول زاده کاظم ؛ اژه ای . جواد؛ فتحی آشتیانی . علی (1382)  بررسی رابطه بین شیوه های حل مساله و سلامت روانشناختی  دانشجویان ، مجله روانشناسی علمی _ پژوهشی 25 ، سال هفتم ، شمارۀ 1، بهار 1382.

 باباپور خیرالدین .جلیل(1381) بررسی شیوۀ حل مسأله و حل تعارض و سلامت روانشناختی در میان دانشجویان ، پایان نامه دکتری روانشناسی ،دانشگاه تربیت مدرس تهران .

 باباپور خیرالدین .جلیل(زیر چاپ) بررسی تأثیر مدیریت تعارض بر سلامت روان شناختی ،مجله روانشناسی دانشگاه تبریز .

 باباپور خیرالدین .جلیل؛ صبحی قراملکی. ناصر (1380).اختلالات یادگیری ، چاپ اول، انتشارات سروش ، تهران .

 بولتون .رابرت (1381) روانشناسی روابط انسانی ،  ترجمه حمید رضا سهرابی ،  تهران ،  انتشارات رشد.

 پوپ . الیس ؛مک هال سوزان ؛ کرای هد ادوارد (1373) افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان ، ترجمه پریسا تجلی ، تهران انتشارات رشد.

 حیدری تفرشی . غلامحسین ؛ یوسفی سعید آبادی . رضا ؛ خدیوی . اسدالله (1381) نگرشی نوین به نظریات سازمان  و مدیریت در جهان امروز ، تهران ، انتشارات فراشناختی اندیشه ، چاپ اول.

 رامشت . مریم ، فرشاد . سیامک (1383) ، بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی در پیشگیری از سوء مصرف مواد دانشجویان ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان اسفند 1383.

http://counscling .ut.ac.ir

 رمضانخانی . علی ، سیاری علی اکبر (1378) بررسی وضعیت آموزش مهارت های زندگی در نظام آموزش و  پرورش ، گزارش  تحقیق دفتر یونیسف در ایران و دفتر مطالعات بین المللی وزارت آموزش و پرورش .

 دفت. ریچارد ال (1999)مبانی تئوری و طراحی سازمان ، مترجم علی پارساییان و سید محمد اعرابی ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی ، تهران ، 1378 .

 دلور. ژاک(1375) یادگیری گنج درون ، ترجمۀ فاطمه فقیهی و علی رئوف ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت ، تک نگاشت .

 ساپینگتون .اندورا (1379) ، بهداشت روانی ، ترجمۀ حمید رضا حسینشاهی برواتی ، تهران،

 انتشارات روان.

 سازمان جهانی بهداشت(1377) برنامه آموزش مهارت های زندگی ، ترجمه ربابه نوری قاسم زاده و پروانه محمد خانی ، تهران ، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.

 سرمد . غلامعلی (1378) روابط  انسانی  در سازمان های  آموزشی  ،  انتشارات  سمت ، تهران .

 شاهرکنی . سید حبیب الله ، (1380) راهکارهای رویارویی با تعارض ، ماهنامه توسعه مدیریت ، شماره 34.

 شریعت یار . ربابه (1383) بررسی رابطه بین جرأت مندی و شیوه های حل مسأله در دانشجویان مقطع کارشناسی مقطع تبریز ، پایان نامه کارشناسی روانشناسی بالینی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه تبریز.

 شفیع آبادی . عبدالله ، ناصری . غلامرضا (1375) نظریه های مشاوره و روان درمانی ، مرکز نشر دانشگاهی تهران ، چاپ پنجم .

 صافی . احمد (1379)" آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه ، تهران ، انتشارات سمت.

 طارمیان . فرهاد ، مهجویی . ماهیار ، فتحی . طاهر (1383) مهارت های زندگی : کتاب راهنمای اجرای فعالیت های پرورشی دوره متوسطه ، تهران ، انتشارات برگ نفیس .

 فرگاس .جوزف .پی،(1379)، روانشناسی تعامل اجتماعی ، ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ،چاپ دوم ، تهران ، انتشارات ابجد.

 فنسترهایم. هربرت ؛ بر . جین (1373)روانشناسی آموزش قاطعیت ، ترجمه عباس چینی ،چاپ اول ، تهران ، نشر البرز.

  کارتلج . جی ؛ میلبرن . جی . اف(1372) آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان ، ترجمه محمد حسین نظری نژاد ، مشهد ، انتشارات آستان قدس .

 کرمانی . میر جواد(1381) بررسی عوامل مؤثر درپایین بودن سطح مهارت های زندگی دانش آموزان ابتدایی استان آذربایجان شرقی / چکیده نامه پژوهشی ،سال اول ، شماره اول ، زمستان 1382.

-کلینیکه . کریس.ال (1380) مهارت های  زندگی  ،  ترجمۀ  شهرام محمد خانی ،  تهران ، انتشارات سپند هنر.

 کنرلی . هلن  (1382) اختلالات  اضطرابی ،  ترجمه سیروس مبینی ، تهران  ،  انتشارات رشد .

 کیامنش . علیرضا (1379) سنجش صلاحیت های دانش آموزان پایۀ پنجم  دبستان ، گزارش تحقیق ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت .

 محمدی فریده ؛ صاحبی . علی (1380) بررسی سبک حل مساله در افراد افسرده و مقایسه آن با افراد عادی ، مجله علوم روانشناختی  ، جلد اول ، شماره اول، 42-24.

 میر زاده . میر حمایت (1381) بررسی عوامل مؤثر در پایین بودن  سطح مهارتهای زندگی دانش آموزان ابتدایی از نظر معلمان و اولیای دانش آموزان ، تبریز ، شورای تحقیقات آذربایجان شرقی.

 ناصری . حسین ، نیکپور . ریحانه (1383) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی بر بهداشت روانی دانشجویان ، سازمان بهزیستی کشور ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان در اسفند 83.

http://counscling.ut.ac.ir

 نوری. ربابه (1381)مهارت حل مسأله ، تهران از انتشارات معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور .

 وود. جولیاتی (1379) ارتباط میان فردی  ، ترجمۀ مهرداد فیروز بخت ، تهران  ، انتشارات  مهتاب.

 هارجی . اون ؛ ساندرز . کریستین ؛ دیکسون . دیوید (1377) مهارت های اجتماعی در ارتباطات میان فردی ،ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ، تهران ، انتشارات رشد.