پروپوزال تاثیر یک دوره بازی های بومی محلی منتخب بر رشد مهارت های حرکتی و ادراک بصری حرکتی دانش آموزا

پروپوزال تاثیر یک دوره بازی های بومی محلی منتخب بر رشد مهارت های حرکتی و ادراک بصری حرکتی دانش آموزان 7 تا 9 سال
مقدمه
بازی کردن مهمترین نیاز کودک است. کودک از طریق بازی با دنیای اطراف ارتباط برقرار می کند و از طریق آن جنبه های گوناگون شخصیت او شکل می گیرد. در کنار رشد همه جانبه روانی او، بازی ابزار بسیار مناسبی برای رشد جسمی کودک نیز به شمار می رود(اصغری نکاح، 1388، 45).
دکتر لیندا آکردولو استاد روان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا و نویسنده کتاب ذهن و نشانه‌های رشد کودک می‌گوید: "بازی پیشه بچه هاست و به آن‌ها اجازه می‌دهد که آزادانه به تجربه دنیای پیرامونشان و دنیای احساسات درونشان بپردازند. شاید بازی به نظر شما یک فعالیت صرفاً کودکانه بیاید اما در واقع چیزی بیش از این هاست – حل مشکلات، تقویت مهارت، غلبه بر چالش‌های فیزیکی و روانی – و فرا‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد(لطف آبادي، 1385، 43).

2-1- بیان مساله
پژوهشهای مربوط به رشد کودک نشان می دهد که کودکان از آغاز تولد تا بلوغ، مراحل رشد مختلفی را طی می کنند(اکبری، 1395، 55). کودکان ابتدا مرحلۀ حسی حرکتی را پشت سر می گذارند. در این مرحله آنها به کمک حواس و حرکت به کشف محیط اطراف خود می پردازند(اکلی ، 2014، 52). کودکان با لمس کردن، گرفتن، رها کردن، حفظ تعادل، سینه خیز رفتن و راه رفتن به تدریج به سوی مرحلۀ ادراکی پیشرفت می کنند. هر عمل حرکتی به نوعی یک مهارت ادراکی حرکتی محسوب می شود و برای رشد ادراکی حرکتی، تجارب حرکتی کودک اهمیت ویژه ای دارد(نظریان، 1392، 90). هرچند حس شنوایی نیز در مرحلۀ ادراکی نقش مهمی دارد؛ اما واسطۀ اصلی یادگیری در این مرحله معمولا ادراک بینایی است. لذا، برنامه های مربوط به رشد ادراکی حرکتی به مهارتهای بینایی حرکتی توجه ویژه ای دارند. به کمک حس بینایی، یک مدار بازخوردی به وجود می آید که با استفاده از آن، اعمال حرکتی به خوبی کنترل می شوند. در سنین 5 تا 11 سالگی، ادراک بینایی رشد چشمگیری دارد(ویلیامز ، 2015، 666). بی شک، بینایی نقش بسیار مهمی را در شناخت، ادراک و یادگیری ایفا می کند و مشکلات بینایی ممکن است مانع حرکت صحیح، دقت در جزئیات، جاگذاری اشیا و بسیاری از وظایف دیگر شود(وودراد ، 2011، 34). علاوه بر فعالیتهای ذکر شده، اختلال در مهارتهای بینایی کودکان اغلب سبب بروز مشکلاتی در زمینۀ الگوبرداری از نوشته ها خواهد شد که این امر می تواند در یادگیری و پیشرفت تحصیلی آنها نیز خلل ایجاد کند؛ بنابراین، ارزیابی و ارتقای این مهارتها در کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. مهارتهای بینایی حرکتی یکی از اجزای ادراک بینایی به شمار می رود(سلمان ، 2018، 41). اکثر مهارتهای بینایی حرکتی، مهارتهایی در ارتباط با توانایی یکپارچه کردن مهارتهای پردازش اطلاعات بینایی با حرکات ظریف هستند؛ بنابراین، هماهنگی چشم و دست در زمرۀ این مهارتها به شمار می رود(مهجور، 1386، 34).
این نکته قابل تأمل است که بازی و تفکر خلاق هر دو با رشد تفکر کودک ارتباط دارند زیرا، هر دو فعالیت مبتنی بر استفاده از نمادها هستند(یعقوب نژاد، 1390، 88). تحقیقات نشان داده که وقتی بچه ها از تخیل خود در بازی استفاده می کنند، خلاقیت آنها رشد کرده تکالیف مدرسه خود را بهتر انجام می دهند، ضمن اینکه استفاده از رویکرد حل مسأله در جریان یادگیری افزایش می یابد(لطف آبادي، 1385، 43).
دستگاه عصبی کودک در ابتدای تولد دارای رشد ناقص است و قرار گرفتن در محیط های غنی که فرصت تمرین و تقویت کارکردهای ادراکی شناختی، عصبی عضلانی و مهارتهای حرکتی درشت و ظریف را فراهم می کند، باعث رشد همه جانبه و مناسب آن می شود و بازی تمامی این فرصتها را در اختیار فرد قرار می دهد(مهجور، 1386، 34). نیول، کفارت، گتمن و دلاکاتو از مشهورترین پیشتازان در فعالیتهای ادراکی حرکتی بوده و بر این باور هستند که بازی، فعالیت بدنی و به طورکلی، تجارب حرکتی از بارزترین و مهمترین محرکهای محیطی جهت رشد قوای ذهنی به شمار می روند(اللهیاری، 1393، 21). آنها ابتدایی ترین پاسخها را از نوع حرکتی می دانند که کودک با کمک این رفتارها زیربنای آگاهی ها و یادگیری خود را می سازد(اسمیز ، 2016، 81). نیاز به بازی، یک موضوع عمومی و جهانی در میان کودکان محسوب می شود(پویانفرد، 1393، 52). بخش مهمی از یادگیری در کودکان از طریق بازی ایجاد می شود(بهرام، 1396، 99). همچنین، بازی بر رشد شناختی، عاطفی، اجتماعی و جسمانی کودک تأثیر به سزایی دارد و منجر به بهبود هماهنگی بین اندامها و مهارتهای بینایی حرکتی می شود. در این ارتباط، مونته سوری معتقد است که کودک باید عادت کند با بازی به تجربه بپردازد و از تجربیات خود نتیجه بگیرد تا از کودکی به خودساختگی برسد. پیاژه نیز بر این باور است که بازی به فرد فرصت می دهد که جهان خارج از خود را بشناسد و خود را با آن سازگار کند(افروز، 1379، 21).