پیشینه و مبانی نظری کیفیت سود و ارتباط بین کیفیت سود و نسبت بدهی ها

پیشینه و مبانی نظری کیفیت سود و ارتباط بین کیفیت سود و نسبت بدهی ها (docx) 28 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 28 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مبانی نظری وپیشینه تحقیق کیفیت سود وارتباط بین کیفیت سودو نسبت بدهی ها فصل دوم: مروری بر ادبيات تحقيق 1-2 مقدمه PAGEREF _Toc280598069 \h 11 2-2 مفاهیم وانواع کیفیت سود11 3-2تعریف سود 21 4-2اهمیت ویژگی های کیفی سود 22 5-2اقلام تشکیل دهنده کیفیت سود 22 1-5-2پایداری سود22 2-5-2قابلیت پیش بینی سود 22 3-5-2مربوط بودن سود در تغییرات بازده سهام 23 4-5-2به موقع بودن سود 23 5-5-2محافظه کارانه بودن سود 23 6- 2بررسی ارتباط بین کیفیت سود ومتغیر های سه گانه فروش،بازده داراییـها..........................24 1-6-2ارتباط بین کیفیت سود وفروش 24 1-1-6-2ارتباط بین پایداری سود وفروش PAGEREF _Toc280598081 \h Error! Bookmark not defined. 2-1-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود وفروش PAGEREF _Toc280598082 \h Error! Bookmark not defined. 3-1-6-2 ارتباط بین مربوط بودن سود درتغییرات بازده سهام وفروش PAGEREF _Toc280598083 \h Error! Bookmark not defined. 4-1-6-2 ارتباط بین به موقع بودن سود وفروش PAGEREF _Toc280598084 \h Error! Bookmark not defined. 5-1-6-2 ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود وفروش26 2-6-2ارتباط بین کیفیت سود وبازده داراییها 27 1-2-6-2ارتباط بین پایداری سود وبازده داراییها 27 2-2-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود و بازده داراییها 27 3-2-6-2 ارتباط بین مربوط بودن سود درتغییرات بازده سهام وبازده داراییها 27 4-2-6-2 ارتباط بین به موقع بودن سود وبازده داراییها 28 5-2-6-2 ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود وبازده داراییها 28 3-6-2ارتباط بین کیفیت سودو نسبت بدهی ها 28 1-3-6-2ارتباط بین پایداری سود ونسبت بدهی ها 28 2-3-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود و نسبت بدهی ها 29 3-3-6-2 ارتباط بین مربوط بودن سود درتغییرات بازده سهام و نسبت بدهی ها 29 4-3-6-2 ارتباط بین به موقع بودن سودو نسبت بدهی ها 29 5-3-6-2 ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود نسبت بدهی ها..............................................29 7-2پیشینه تحقیقات خارجی وداخلی...............................................................................30 مقدمه مبنای تعهدی در حسابداری علی رغم دارا بودن مزایای متعدد، مشکلاتی دارد . مهمترین ایراد آن عینی نبودن اعداد و ارقام به خصوص رقم سود در مقایسه با مبنای نقدی است . در حقیقت بدلیل وجود قضاوت و برآوردها ، عدم اطمینان به عدد سود گزارش شده رخ می دهد .در این راستا کیفیت سود، باعث روشن شدن موضوع و رفع ابهام از عینی نبودن سود، می گردد. اگر تأمین مالی بدون در نظر گرفتن افزایش ظرفیت عملیاتی انجام شود و اگر آن برای جبران زیان و تأمین سودهای بی کیفیت اعلام شده از سوی مدیران (سودهای کاغذی ) باشد ، هزینه سرمایه بالا رفته وارزش افزوده اقتصادی به شدت کاهش می یابد .(کرمی ،1385،ص 72)1 اگرچه در کوتاه مدت سود حسابداری و جریان های نقد عملیاتی از هم متفاوتند اما در بلند مدت انتظار می رود که این تفاوت ازبین برود،زیرا اقلام تعهدی باید دربلند مدت به نقد تبدیل شده یا ازطریق وجه نقد تسویه شوند . توجه به سیستم ارزیابی اعتبار مشتریان، در این راستا بسیار مهم است زیرا فروش به مشتریان بدون اعتبار موجب افزایش فروش در یک دوره و عدم پرداخت بدهی توسط مشتریان در دورهای دیگر خواهد شد . در این فصل سعی می شود به مبانی نظری تحقیق ،تعاریف وانواع کیفیت سود اشاره ای بشود ،سپس به اقلام تشکیل دهنده کیفیت سودومبانی نظری ارتباط بین کیفیت سود و فروش،بازده داراییها ونسبت بدهی ها پرداخته شده ودر آخر نیز انواع تحقیقات به عمل آمده داخلی وخارجی، مورد اشاره قرارخواهد گرفت . 2-2- مفاهیم سود وانواع کیفیت سود سود حسابداری که متأثراز روشها و برآوردهای حسابداری است، ممکن است تحت دستکاری توسط مدیران قرار گیرد. و امکان استفاده از روشها و برآوردهای متفاوت موجب شده که سود واقعی با گزارش شده تفاوت داشته باشد. نتایج نشان می دهد که هرچه اقلام تعهدی ( قابل دستکاری به دلیل قضاوتی و برآوردی بودن ) بالاتر باشد کیفیت سود کمتر وپایداری کمتر سود خواهد شد .( همان منبع، ص72)2 سیاست تقسیم سودمی تواند نشان دهنده واقعی ومنصفانه بودن یا نبودن نتایج عملکرد مالی باشد.درواقع، مدیران زمانی به پرداخت سود تمایل نشان می دهند که از دستکاری نشدن سودها اطمینان حاصل نموده و کاهش سودهای تقسیمی در آینده ( پایدارنبودن سود ) غیر محتمل باشد . به این ترتیب سودهای تقسیمی نه تنها علامتی برای پرداخت سودها در آینده، بلکه علامتی برای کیفیت سود با درجه کمتری از دستکاری می باشد . همچنین سود تقسیمی یک شیوه نظارتی مدیریتی است که در آن مدیران برای کمک به خود، کمتر سود را دستکاری می کنند .از طرف دیگر با پرداخت مرتب و افزایشی سود ، سرمایه گذاران به کیفیت سودهای گزارش شده پی خواهند برد .(علوی طبری ،1388،ص 56)1 کیفیت سود مسأله ایست که برمتغیرهای بی شماری تأثیرگذاراست و دراین تحقیق به فروش که متغیر اساسی در برنامه ریزی جهت طرح کلی عملیات و شروع به کار شرکت محسوب می شود ، بازده دارایی ها که عمده عامل تشکیل دهنده کارایی شرکت هستند ونسبت بدهی ها که برای هرگونه تامین مالی، مبنا پرداخت وام از سوی اعتبار دهندگان می باشد، اشاره می گردد. نقش اصلی گزارشگری مالی ،انتقال اثر بخش اطلاعات به افراد برون سازمانی به طور معتبر وبه موقع است. برای این گزارشگری ،مدیران از اختیار وقضاوت برخوردارند ومی توانند از آگاهی های خود درباره فعالیتهای شرکت، صورتهای مالی را اثر بخش تر کنند . با این حال اگر مدیران برای گمراهی استفاده کنندگان ،از اختیارات خود جهت گزینش روش های حسابداری استفاده کند ،مدیریت سود رخ داده است . از جمله مواردی که در خدشه دار شدن کیفیت سود به آن اشاره می شود،رفتار فرصت طلبانه مدیران وکوشش های آنها برای تاثیر بر بازده کوتاه مدت سهام از طرق مدیریت سود وتحقق بخشیدن به انتظارات بازار وتحلیل گران مالی ،می باشد . شواهد نشان می دهد که اخیرا مدیریت سود در شرکتها شیوع یافته وبازارهای سرمایه برای اطمینان دادن به سرمایه گذاران ،چاره ای جز محدود کردن آن ندارند .از این رو وضع استانداردهای حسابداری موثر وتعیین الزامات افشای جدیدی که بتواند سطح آزادی عمل مدیران را در گزارشگری تعیین کند ،انکار ناپذیر بوده ومی تواند ضمن افزایش کارایی اطلاعاتی ،ارتقا دهنده اعتماد عمومی به بازارهای سرمایه باشد. تهیه و تنظیم صورت تطبیق فعالیتهای عملیاتی با مانده وجوه نقد در صورت جریان گردش وجوه نقد، حاکی از پی جویی عوامل ایجادکننده سود هستند.مثلا اگر سودی از فعالیت های غیر عملیاتی یا استثنایی و غیرمترقبه حاصل شده باشد این سود پایدار نیست و از توان پیش بینی کنندگی در آینده برخوردار نیست . در این تحقیق پس از شناسایی ویژگی های کیفی سود تأثیر هرکدام از عوامل پنجگانه آن با متغیرهای فروش بازده دارایی ها ونسبت بدهی ها مورد آزمون قرار می گیرد .با فرض اینکه مدیریت فرصت طلبانه به منافع شخصی خود فکر می کند ،مدیران ممکن است سود حسابداری را دستکاری کنند تا بیشترین پاداش را که مبنای پرداخت آن سود حسابداری بیشتر است ،بدست آورند (همان منبع، ص57).2 شناخت زودتر از موقع درآمدها ،سرمایه ای کردن هزینه های جاری ،نمونه های از مدیریت سود است . رفتار فرصت طلبانه مدیران ،باعث مخدوش شدن سود شده وبدین ترتیب کیفیت سود زیر سوال می رود وبه همین دلیل اعتماد به سود از دست می رود وتحلیل گران مجبور هستند تا مجددا به تحلیل اطلاعات مالی بپردازند تا سودی که از راه ایمن وبی خدشه بدست می آید را محاسبه نموده وبرای تصمیم گیری برآن اتکا کنند.(علوی طبری ،1388،ص 94)1 از آنجا که اکثر روش های حسابداری ،مانند استهلاک، قضاوتی وبرآوردی هستند ،موجب مدیریت سود خواهند شد .شرکت های که سود شان محقق نمی شود برآن می شوند تا به اشکال مختلف، سود را مطابق میل خود درآورند وشرکت های که قرارداد وام آنها به سود حسابداری مربوط می شود سعی برآن دارند تا هر طور شده، سودی را که باعث تداوم وام می شود، حفظ کنند . کمتر از واقع نشان دادن بدهی های ناشی از تضمین کالا،زیان ناشی از تغییرات تکنولوژی ، حسابهای دریافتنی زیاد درخرده فروشیها ،جملگی از حوزه های مدیریت سود هستند . سازه های کیفیت سود ،شامل کیفیت اقلام تعهدی ،پایداری سود وپیش بینی پذیری ،می باشدکه : کیفیت اقلام تعهدی به معنای این است که هر چه سود از قابلیت نقد شوندگی بالا تربرخوردار باشد ،مطلوبتر است. پایداری سود،برسود پایدار به دلیل استمرار ،تاکید دارد . پیش بینی پذیری ،توان سود در پیش بینی سودهای آینده را نشان می دهد . هموار سازی سود هم به داشتن اطلاعات محرمانه توسط مدیران اشاره دارد که از آن برای دستیابی به سود متوسط در حالت بحران مالی ،استفاده می شود . نمونه ای از اقدامات انجام شده برای هموار سازی سود ،فروش دارایی ها به هنگام رکود مالی است ،تا از سود غیر مترقبه آن برای هموارسازی استفاده شود .(ابراهیمی کردلر ،1388،ص 2)2 امروزه با کاهش کیفیت سود حسابداری ، مدیریت سود که بازی با اقلام تعهدی ناشی از برآوردها ،قضاوتها و روشهای متفاوت است ، رونق یافته است . و به دلیل این که سرمایه گذاران به سود به عنوان یکی از فاکتورهای مهم تصمیم گیری توجه خاص دارند ، مدیریت سود ازاهمیت خاصی برخوردارشده است . پژوهش ها نشان داده که نوسان کم سود و پایداری آن ، حکایت از کیفیت سود دارد. به این ترتیب، سرمایه گذاران با اطمینان خاطر بیشتر در سهام شرکتهایی سرمایه گذاری می کنند که روند سود آنها با ثبات تر است . مدیران جهت پایدار بودن سود از فروش دارایی ها و موجودی ها در دوره های متفاوت استفاده می کنند که این خود در مبحث کیفیت سود جایگاه ویژه ای دارد و تفکیک فروش ها به عملیاتی و غیر عملیاتی راایجاب می کند.(ابراهیمی کردلر، 1388،ص 2)1 بی کیفیت بودن سود ازآن جهت اهمیت پیدا می کند که اخذ تصمیم نادرست به سبب اطلاعات ناکافی و ناصحیح موجب می شود که تسهیم منابع به صورت ناعادلانه صورت پذیرد، چرا که سهامداران ،دیگر منابع خود را به سمت شرکتهایی که سود بی کیفیت دارند ، سرازیر نمی کنند . از طرف دیگر ممکن است بنا به دلایلی نظیر ابقاء در شرکت ، دریافت پاداش و سایر عوامل ، مدیر خواسته یا ناخواسته وضعیت شرکت را مطلوب جلوه دهد . بنابراین کیفیت سود تحت تأثیر مبانی گزارشگری و صلاحدید مدیران آنها قرار می گیرد . طبق بیانیه شماره 1 مفاهیم هیات استانداردهای حسابداری مالی (1983)، استفاده کنندگان صورتهای مالی ،از سود، استفاده های گوناگونی می کنند آنها می توانند : الف – عملکرد مدیریت را ارزیابی کنند . ب – توان سودآوری شرکت را طی یک افق طولانی مدت ارزیابی کنند . ج – سودهای آتی را پیش بینی کنند . د – مخاطرات سرمایه گذاری در شرکت یا اعتبار دهی به آن را برآورد می کنند. کیفیت سود، دارای تعاریف متعددی است و اجماعی بر روی تعریف آن وجودندارد . در این تحقیق سعی می شود عمده ترین تعاریف و روشهای ارزیابی آن طبقه بندی می گردد . به طور کلی هرچه سود گزارش شده به استفاده کنندگان کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند ، آن سود با کیفیت تر محسوب می شود . اما به دلیل آنکه افراد از اطلاعات، در تصمیمات متفاوتی استفاده می کنند ،امکان ارائه یک تعریف جامع از سود وجود ندارد .(خواجوی ،1384،ص 40)2 ازطرف دیگر سایر معیارها نیزبر مفید بودن اطلاعات سود تأثیر می گذارد .از جمله ،اطلاعات ( غیر مالی) ، توانایی تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات توسط استفاده کنندگان و سایرموارد، محدودیت های بالقوه ای است که بر سر راه استفاده کننده قرار می گیرد . نظریه کیفیت سودباراول توسط تحلیل گران مالی مطرح شد زیرا آنها احساس کردند که سود گزارش شده ،قدرت سود را آنچنان که در ذهن متبلور می شود ،نشان نمی دهد . آنها دریافتند که تحلیل سود به دلیل ضعف در اندازه گیر های اطلاعات حسابداری، کار مشکلی است . سوال اصلی این که چرا تحلیل گران در ارزیابی خودشان از سود خالص استفاده نمی کنند وپاسخ اینکه ،در تعیین ارزش شرکت نه تنها به کمیت سود، بلکه به کیفیت سود باید توجه شود . منظور از کیفیت سود زمینه بالقوه رشد سود ومیزان احتمال تحقق سودهای آتی است .به عبارت دیگر ارزش شرکت تنها تابع سود نیست بلکه به قدرت واطمینان به سود آوری آتی هم ،مربوط می شود.(خواجوی ،1384،ص 40)1 جدول 1-2 چارچوب و معیار ارزیابی کیفیت سود معیار ارزیابیاجزای مربوط1- سری زمانیخصوصیات سود1- پایداری سود 2- قابلیت پیش بینی3- نوسان پذیری2- روابط بین سود،ارقام تعهدی وجریان نقدی1- نسبت وجه نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی به سود2- تغییر در کل ارقام تعهدی3- پیش بینی ارقام تعهدی وغیر تعهدی به کمک متغیرهای حسابداری4- پیش بینی روابط بین ارقام تعهدی و جریان های نقدی3- ویژگی های کیفی چارچوب نظری (FASB)مربوط بودن ، قابلیت اتکا4- تأثیر گذاری در تصمیمروابط معکوس بین پیش بینی و قضاوت در گزارش گری و کیفیت سودمیزان منفعتی که تهیه کنندگان اطلاعات از قضاوت و پیش بینی خواهند برد(رابطه معکوس بین کیفیت سود و تغییر کاربری استانداردهای حسابداری ) ویژگی های هر شرکت همانند قدر مطلق میزان ارقام تعهدی ، طول چرخه عملیاتی، انحراف معیار از فروش ،جریانهای نقدی ارقام تعهدی ، سود و اندازه شرکت را می توان به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت سود به کار گرفت . در یک مطالعه داخلی، با اشاره به اینکه در مورد قابلیت اندازه گیری کیفیت سود ،دیدگاههای متفاوتی وجود دارد و برخی آنرا به صورت کمی ،غیر قابل اندازه گیری می دانند ، یک چارچوب و الگویی از عوامل و عناصر مرتبط با ارزیابی کیفیت سود طرح شد .(همان منبع، ص 40)2 در مطالعه داخلی دیگری با بررسی 50 شرکت در سالهای 70 13تا 81 13از سه تعریف برای اندازه گیری سود استفاده شد : 1- رابطه جریان نقدی عملیاتی و سود و اجزاء سود، که درآن نشان داده شد که واکنش بازار به افزایش سود نقدی شرکتها بر خلاف پیش بینی ،مثبت است . 2- قابلیت پیش بینی سود، که در آن واکنش بازار به کاهش سود نقدی مطابق با پیش بینی مثبت است . 3- پایداری سودهای گزارش شده (ثقفی، 1383، ص56).1 در این تحقیق به بررسی میزان مربوط بودن سود به جریانهای نقدی حاصل از عملیات و سودهای آتی پرداخته شده است . به همین منظور در فرضیاتی، توانایی پیش بینی سود مورد آزمون قرار گرفته است . در این تحقیق برای بررسی توانایی سود در پیش بینی سودهای آتی از مدل زیر استفاده شده است : X t = a+Σ n i=1 که در مدل فوق : X t : سود سال t n با چهار وقفه محاسبه شده است . با توجه به نتایج آزمون فرضیه های تحقیق، عوامل زیر مرتبط با کیفیت سود است : ماهیت فروش های حسابداری به کار گرفته شده ثبات و پایداری جریان سود درجه اطمینان برآوردهای حسابداری ریسک تحقق منافع دارایی ها چشم انداز جریانهای نقدی حفظ و نگهداشت سرمایه ویژگی های سیاسی ، اقتصادی و منحصر به فرد صنعت(همان منبع، ص78-51).2 سرمایه گذاران تلاش می کنند چشم انداز سودهای آتی شرکت را ترسیم کنند . چشم انداز سود به ترکیب ویژگی های مطلوب و نامطلوب سود اشاره دارد . شرکتی که عناصر و اقلام با ثباتی در صورت سود و زیان خود دارد، نسبت به شرکتی که اقلام بی ثبات درسود و زیان خود دارد از کیفیت سود بالاتری برخوردار است اگرچه در برخی موارد پیشنهاد می شود که در بررسی پایداری سود، اقلام غیر تکراری باید حذف شود وباید توجه داشت که ممکن است این اقلام برخی از سابقه و تاریخ سود شرکت باشد، در این صورت آنها دارای بار اطلاعاتی هستند. همچنین در مورد حذف اثر تغییرات روش های حسابداری که بر پایداری سود تأثیر دارد، باید توجه داشت که اگر چنین تغییراتی به صورت واقع گرایانه ای انتخاب شده باشد ، مطلوب تلقی و اثری منفی بر پایداری سود نخواهد داشت . توان پیش بینی سود : توان پیش بینی را می توان به شرح زیر تعریف کرد : توان ارائه کاربردهای عملی ( مثل پیش بینی ها) و امکان تأیید پیش بینی ها به وسیله مدارک تجربی که متعاقبا به دست خواهد آمد . به بیانی دقیق تر، پیش بینی عبارت است از بیان احتمال توزیع متغیر وابسته (رویداد مورد پیش بینی )با توجه به تعداد متغیر مستقل ( پیش بینی کننده ). اصولا در بیان پیش بینی، رابطه بین xو y وجود دارد که حاصل y به x بستگی دارد [یعنی p(y/x)=f(x) ] البته باید توجه داشت که تنها پیش بینی به معنای صحت آن نیست بلکه باید با تحقیقات تجربی صحت آنرا تعیین می کنیم یعنی باید با توجه به مقایسه پیش بینی و آنچه واقع شده است دقت و صحت پیش بینی را آزمون کرد . از این رو تعیین توان پیش بینی ،بالفطره یک بحث تجربی است. قابلیت پیش بینی سود به عنوان یکی از ویژگی های کیفی سود با عبارت توانایی سود در پیش بینی تعریف می شود. در هموار سازی سود به واسطه جابه جایی هایی که در درآمدها و هزینه ها انجام می گیرد، سود یک یا چند دوره تغییر یافته و تعدیل می شود . در واقع می توان گفت که هموار سازی سود عمل آگاهانه ای است که توسط مدیر انجام می گیرد . بنابراین هموار سازی سود بین سالهای مختلف فعالیت شرکت صورت می گیرد .به این ترتیب که در سالهایی که سود بسیار بالاست مدیران با به کار گیری برخی رویه های حسابداری، شناسایی سود را به تعویق می اندازند و تلاش می کنند این سود های شناسایی نشده را در سالهایی که سود پایین است شناسایی کنند . به این ترتیب دامنه تغییرات سود در سالهای مختلف کاهش می یابد و به اصطلاح، سود شرکت هموار می شود . برای مثال مدیر شرکت لاستیک فیرستون در سال 1970سعی نمود درآمدهای شرکت رادر یک حساب سّری پنهان کند تا با این عمل بتواند در سالهایی که سود آوری کاهش می یابد از آن استفاده کند . هرچه انحراف سود کمتر باشد ،می توان گفت که شرکت از ریسک عملیاتی کمتری برخوردار است . از آنجایی که امروزه تمرکز اصلی گزارشگری مالی بر پیش بینی سود و بازده به عنوان شاخص عملکرد واحد تجاری است ، سود های هموار به عنوان معیار تصمیم گیری ،از اعتبار ویژه ای برخوردار بوده و عموم تحلیل گران مالی، سود را به عنوان یک عامل برجسته دربررسی ها و قضاوت های خود در نظر می گیرند . در ادبیات حسابداری دو دیدگاه در مورد تأثیر هموار سازی سود بر میزان اطلاعات منعکس در قیمت سهام وجوددارد . اولین دیدگاه این است که هموار سازی سود اطلاعات را مبهم می کند و میزان اطلاعات منعکس در قیمت سهام را کاهش می دهد . در این دیدگاه هموار سازی سود باعث کاهش اطلاعات منعکس در قیمت سهام در زمینه سود و جریان نقدی آتی می شود . بنابراین اقلام اختیاری که ابزار دست مدیریت در هموار سازی سود است، مضر است .سود از جمله برترین شاخص های اندازه گیری فعالیت شرکتهاست .(خواجوی ،1384،ص38). در گزارش های مالی نیز تأکید ویژه ای بر اطلاعات مربوط به سود وجوددارد . بنابراین سود گزارش شده باید در تعیین ارزش شرکت به سرمایه گذاران کمک کند . درواقع باید نحوه محاسبه و گزارش سود، طوری باشد که دارای چنین ویژگی باشد تا بتواند این هدف را برآورد سازد واصطلاحا باید سود مربوط به ارزش سهام باشد . در ادبیات حسابداری ، ارقام اطلاعات حسابداری در صورتی که دارای ارتباط قابل پیش بینی با ارزش بازار سهام عادی باشند به عنوان اطلاعات مربوط به ارزش سهام تعریف می شوند . چارچوب مفهومی هیات استانداردهای حسابداری مالی آمریکا در بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره 5، ارقام حسابداری را در صورتی مربوط می داند که توانایی ایجاد تفسیر در تصمیم گیری های استفاده کنندگان را داشته باشد . تهیه اطلاعات حسابداری تنها بخشی از وظیفه حسابداری است . بخش بسیار ضروری دیگر آن ،گزارش این اطلاعات به نحوی است که برای تصمیمات استفاده کنندگان مربوط باشد . بنابراین تهیه اطلاعات مربوط به تصمیم گیری نیز، به اندازه تهیه اطلاعات درست و دقیق مهم است . باید توجه داشت که طبق مطالب فوق یکی از الزامات مربوط بودن اطلاعات ،به موقع بودن آن است . پس به موقع بودن اطلاعات از اهمیت حیاتی برخوردار است . اگر اطلاعات به موقع نباشد ، نمی تواند بر تصمیم ها اثرگذار باشد . یعنی اطلاعات پیش از اینکه توان اثرگذاری خود را از دست بدهد ، باید در دسترس تصمیم گیرنده قرار گیرد (فرانکنین، 2004، ص97). در حسابداری محافظه کاری، مفهومی است که از سابقه تاریخی برخوردار است و عده ای کوشیده اند آن را به وادی نظریه بکشانند . برای مثال هیات استانداردهای حسابداری انگلستان آن را در سلسله مراتب خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری وارد ساخته و برخی دیگر مانند هیات استانداردهای حسابداری مالی آمریکا در چارچوب مفهومی و به ویژه در سلسله مراتب خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری ،هیچ جایگاهی برای آن قائل نیستند (همان منبع،ص 90-67). در ایران نیز کمیته فنی سازمان حسابرسی در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ، که اقتباسی از بیانیه اصول هیات استانداردهای حسابداری انگلستان است، محافظه کاری را به عنوان احتیاط به رسمیت شناخته و آنرا به عنوان یکی از اجزای خصوصیت کیفی قابل اتکابودن معرفی می کند . کمیته در بند18-12 از مفاهیم نظری گزارشگری مالی می نویسد : احتیاط عبارت است از کاربرد درجه ای از مراقبت در اعمال قضاوت برای انجام برآورد و پیش بینی . برخی انتقادهای وارد شده به سود حسابداری در شکل سنتی آن به شرح زیر است : مفهوم سود حسابداری تاکنون به نحوی آشکار فرمول بندی نشده است . مبانی نظری بلند مدتی برای محاسبه و ارائه سود حسابداری وجود ندارد . اصول پذیرفته شده حسابداری اجازه می دهد که تعارضهایی در اندازه گیری سود ادواری در واحدهای انتفاعی مختلف وجود داشته باشد . تغییر سطح قیمتها،معنای سود محاسبه شده بر مبنای پول تاریخی را تغییر داده است . سایر اطلاعات در مقایسه با سود حسابداری ، ممکن است برای تصمیم گیری های سرمایه گذاران و سهامداران مفیدتر باشد . نظر به اینکه اندازه گیری سود ، متضمن مسائل مفهومی و عملی قابل ملاحظه ای می باشد ، پیشنهادهای مختلفی نیز برای حل این مساله ارائه شده است . این پیشنهادها را می توان در 5 گروه زیر طبقه بندی کرد : 1- تأکید بر اطلاعات مربوط به معاملات و فرایند حسابداری تعهدی به منظور بهبود محاسبه و گزارش سود حسابداری . 2- ارائه مفهوم عملیاتی یگانه از سود به نحوی که نشانه ای از توان شرکت برای توزیع سود سهام باشد . 3- توافق در مورد مفهوم یگانه از سود که تا حدامکان با سود اقتصادی مطابقت داشته باشد . 4- برای تأمین مقاصد مختلف استفاده کنندگان ، لازم است چند معیار سود، اندازه گیری و گزارش شود . 5- نظر به این که تمامی معیارهای سود با نواقصی همراه است ، لازم است معیارهای دیگری از فعالیت اقتصادی مد نظر قرار گیرد. با توجه به مطالب ارائه شده می توان گفت اگرچه آگاهی از طرق مختلف اندازه گیری سود خالص شرکت مفید است اما پذیرش یک مفهوم فراگیر سود برای مقاصد گزارشگری مالی سازمانی نیز ،حائز اهمیت بسیار است. به هر صورت تحلیل دقیق مفاهیم و اهداف مختلف سود نشان می دهد که یک مفهوم یگانه از سود نمی تواند به تنهایی و به طور یکسان جوابگوی مقاصد گوناگون باشد (نیکالت، 2002، ص69-61). هدف اولیه از گزارش سود، ارائه اطلاعات مفید برای کسانی است که بیشترین علاقه را به گزارشهای مالی دارند . اما بیان اهداف مشخص تر، برای درک بهتر گزارش گری سود ضرورت دارد . یکی از اهداف اساسی که با اهمیت ترین هدف از لحاظ استفاده کنندگان گزارش های مالی محسوب می شود ، ایجاد تمایز بین سرمایه گذاری وسود ( منابع و جریانها) به عنوان بخشی از فرایند توصیفی حسابداری است. اهداف مشخص گزارش سود شامل : استفاده از سود به عنوان معیار اندازه گیری کارایی مدیریت استفاده از مبالغ تاریخی سود برای پیش بینی آینده شرکت و توزیع آتی سود سهام استفاده از سود به عنوان معیاری برای اندازه گیری دست آوردها و نشانه ای از تصمیمات آتی مدیر . اساسی ترین بخش اطلاعات مالی، مورد توجه قشر وسیعی از افراد است که بخش عمده آنها را سرمایه گذاران تشکیل می دهند (هیئت استاندارد حسابهای مالی، 1376، ص 11).1 ویژگی های کیفی سود به دلیل تأثیری که بر برداشت سرمایه گذاران از سود آوردی شرکت دارد همیشه مورد توجه مدیربوده است ، تا ازطریق کنترل ویژگی های کیفی سود، فروش ،بازده دارایی ها و نسبت بدهی ها را تنظیم نمایند . در این تحقیق سعی شده تا با شناسایی 5 ویژگی کیفی سود، تأثیر هریک از آنها را بر فروش ،بازده دارایی ها ونسبت بدهی هارا تعیین نموده تا بتواند با تعیین مؤثرترین ویژگی های کیفی سود، مدیران را متوجه به این نکته کند که در ارائه اطلاعات حسابداری کدام ویژگی را بیشتر از بقیه مورد توجه قرار دهند . موقعیت اطمینانموقعیت مخاطرهموقعیت عدم اطمینان61722027432000زیادابهام171454254500اعتمادبه تصمیم6731066357500آگاهی50292066357500کم3873533972500کمدرجه اطمینان36004533972500زیاد نمودار 1-2 درجه اطمینان به اطلاعات واعتماد به تصمیم گیری در نمودار 2-1 نشان داده می شود که بین عدم اطمینان و میزان اعتماد به تصمیم، همبستگی معکوس وجوددارد . به بیان دیگر، هرچه فرد تصمیم گیر، نسبت به مبانی اطلاعاتی تصمیم خود، مطمئن تر باشد، اعتماد او به نتیجه تصمیم بیشتر است . البته باید توجه داشت که هنوز هم، علی رغم وجود ( جریانهای نقدی و سود ) اتکای بیشتری بر روی اطلاعات مربوط به سود هست . حتی مدیران نیز به سود به عنوان معیار اصلی که مورد توجه سرمایه گذاران وتحلیل گران است توجه ویژه ای دارند (اسکیپر، 1992، ص842-821). 3-2تعریف سود : داشتن اهداف مختلف در ارائه گزارشهای سود باعث شده که برای سود تعاریف متعددی وجود داشته باشد . لیتلتون در سال 1928 تعاریف سود را به شرح زیر طبقه بندی کرده است : دیدگاه اقتصادی : ارزش پولی خالص افزایش قدرت اقتصادی یک شخص در بین دو مقطع زمانی، یا به عبارت ساده تر افزایش ثروت ،بیش از آنچه هم اکنون است . از طرف دیگر، سود به عنوان مازاد هزینه نهایی تولید یا مازاد باقیمانده پس از کسر هزینه های تولید شامل بهره کل سرمایه و کلیه حقوق و دستمزد است . روساین (1999) سودی را با کیفیتتر میداند که پایدارتر باشد. از دید ریچاردسون و همکاران (2001) کیفیت سود، درجه ثبات عملکرد عایدات در دورهی آینده است. تعریف بنیش و وارگاس (2002) از کیفیت سود، احتمال پایداری عایدات جاری در آینده است. پنمن و ژانگ (2002) کیفیت سود را توانایی سود در نشان دادن عایدات آینده تعریف میکنند. اسکیپر و وینسنت (2003) کیفیت سود را مرتبط با سود مورد نظر هیکس میدانند، یعنی ازدید آنان کیفیت سود حدی از صداقت است که عایدات گزارش شده در گزارش سود مورد نظر هیکس را نشان دهد. ازدیدگاه هاج (2003) کیفیت سود درجه تفاوت سود خالص گزارش شده ازعایدات واقعی است. تعریف میخائیل و همکاران (2003) از کیفیت سود نیز درجه ارتباط عایدات گذشتهی یک شرکت با جریان نقدی آینده آن است. وایت (2003) کیفیت سود را میزان محافظهکاری اعمال شده در سود گزارش شده میداند. کرسکن هایتر و ملوماد (2004) سود با کیفیت را سودی میدانندکه به ارزش شرکت در بلندمدت نزدیکتر بوده و حاوی محتوای اطلاعاتی بیشتر باشد. اسکولر (2004) کیفیت سود را به شکل رابطهی بین اقلام تعهدی وجریان های نقدی تعریف میکند. 4-2 اهمیت ویژگی های کیفی سود باید توجه داشت که کیفیت سود گزارش شده برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه ای برخورداراست ، درصورتیکه کیفیت اطلاعات گزارش شده، پایین باشد هماهنگی بین شرکت ومدیران بر سر تصمیمات عملیاتی از بین خواهد رفت در این صورت هزینه های عملیاتی بالاتر رفته و سود کمتری عاید شرکت خواهد شد . مبلغ سود ازآن جهت مورد توجه مدیران است که یک پیام اطلاعاتی در مورد طرح ریزی عملیاتی به آنها می دهد . از آنجا که ویژگی های کیفی سود دربرآورد میزان فروش، بازده دارایی ها و نسبت بدهی ها کمک میکند ، مدیران از ویژگی های کیفی سود دربرآورد عناصر مذکور بهره می گیرند .بنابراین ویژگی های کیفی سود برای مدیران از اهمیت خاصی برخوردار است . توجه بیش از حد به سود خالص باعث شده که استفاده کنندگان از این نکته غافل باشند که سود ،حاصل فرایند طولانی حسابداری است که در هر مرحله ازآن، امکان اعمال نظر توسط مدیران وجود دارد . از طرف دیگر استانداردهای حسابداری نیز در برخی موارد راه گریزی را در زمان بندی و اندازه گیری درآمدها و هزینه ها فراهم کرده است . توجه بیش از حد استفاده کنند گان از گزارشهای مالی به سود خالص ، به مدیر این انگیزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پایدار سود، دربکارگیری استانداردهای حسابداری به صورت سلطه جویانه ای عمل کنند . در این میان توجه به برخی تلاش ها جهت گریز از توجه صرف به رقم سود خالص ، نظر استفاده کنندگان را به اقلام تشکیل دهنده سود معطوف کرده است . بنابراین علاوه بر سود خالص ، اقلام تعهدی سود نیز بایستی مورد توجه قرار بگیرند . بنابراین تعدیل سود خالص جهت انعکاس کیفیت اقلام تعهدی اهمیت پیدا می کند . اقلام تعهدی بیانگرتفاوت بین سود حسابداری و وجه نقد مربوط به آن است که ازفعالیت های عملیاتی ناشی می شود . 5-2-اقلام تشکیل دهنده کیفیت سود 1-5-2پایداری سود : سودی که مداوم وعملیاتی باشد ،پایداری بیشتری دارد. تحلیل گران مالی به سود تعهدی حسابداری به عنوان تنها شاخص تعیین کننده توجه نمی کنند وسود پایداروتکرار پذیر را بهتر می دانند.از دیدگاه تحلیل گران مالی اجزا مستمر وعملیاتی سود، بار اطلاعاتی بهتری نسبت به اقلام غیر عملیاتی وغیر مستمر دارد وبهتر می تواند جریانهای آتی وجه نقد را پیش بینی نماید . ضریب بزرگتر متغیر سود دررگرسیون سود وبازده خبر از پایداری سود بالاتر دارد .(کردستانی ،1386،ص 88)1 2-5-2 قابلیت پیش بینی سود : این مورد به عنوان بخشی از ویژگی مربوط بودن سود تلقی می گردد وکمک می کند تا با استفاده از اطلاعات گذشته، آینده را بهتر بتوان پیش بینی کرد . اطلاعات حسابداری اگر بخواهد مفید باشند با ید از توان پیش بینی کنندگی بالایی برخوردار باشد .(همان منبع، ص 88)2. 3-5-2 مربوط بودن سود در تغییرات بازده سهام : سود از برترین شاخص های اندازه گیری فعالیت شرکت به حساب می آید بنابراین سود گزارش شده باید درتعیین ارزش شرکت به سرمایه گذاران کمک کند . سود در صورتی مربوط به ارزش سهام خواهد بود که توان توضیح تغییرات بازده را داشته باشد .(همان منبع ،ص 89)3 4-5-2به موقع بودن سود : سود برای اثر بخشی باید به موقع در دسترس قرارگیرد .به موقع بودن سود، موجب واقعی شدن بازده می گردد ودر صورت ارایه در فواصل کوتاه مدت ، موجب کاهش ریسک اطلاعاتی می گردد . در این حالت سود حسابداری به دنبال اندازگیری سود اقتصادی است،که تغییر دهنده ارزش بازارسهام است. قدرت توضیحی سود دررگسیون ، معرف به موقع بودن سود است .(همان منبع ،ص 89)4 5- 5-2محافظه کارانه بودن سود : منشا محافظه کاری، عدم اطمینان نسبت به آینده است. دو دلیل عدم تدوام فعالیت درآینده و عدم اطمینان به مبالغ پولی قابل کسب در آینده، دلالیل پیدایش عدم اطمینان هستند . محافظه کاری توانایی سود حسابداری برای انعکاس سودیا زیان اقتصادی (بازده مثبت ومنفی سهام )را نشان می دهد .تأکید محافظه کاری بر تمایز بین بازده های مثبت ومنفی سهام است. محاظه کاری ازنسبت ضریب متغیر توضیحی سود (در رگرسیون سود /بازده )در بازده منفی بر بازده مثبت سهام به دست می آید . ترکیب به موقع بودن ومحافظه کاری، معرف شفافیت سود برای استفاده کنندگان است.(کردستانی، 1386، ص 90)1 این روش،رابطه نزدیکی با کیفیت سود دارد .یعنی کیفیت سود خالص محاسبه شده به روش محافظه کارانه ،از سود خالص غیر محافظه کارانه بالاتر است .زیرا ریسک بیش از واقع نشان دادن سود بیش از ریسک کمتر از واقع نشان دادن آن است . 2-6- بررسی ارتباط بین کیفیت سود ومتغیرهای سه گانه فروش،بازده داراییها ونسبت بدهی ها دراین بخش سعی شده تا با بررسی ارتباط بین اجزا کیفیت سود شامل پایدارای سود ، قابلیت پیش بینی سود،مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام، به موقع بودن سودو محافظه کاران بودن سود با متغیر های فروش ،بازده داراییها ونسبت بدهی ها به مدیران وسرمایه گذاران این پیام داده شود که در صورت بالا بودن فروش وبازده داراییها وپایین بودن نسبت بدهی ها ، به کیفیت سود بالاتر دست خواهیم یافت . 1-6-2ارتباط بین کیفیت سود وفروش : در صورت وجود ارتباط بین کیفیت سود وفروش به این نتیجه می رسیم که هر چه کیفیت سود بالاتر باشد می توان از آن برای طرح ریزی جهت فروش بیشتر بهره برد . مدیران به سود تعهدی وفاقد کیفیت جهت برنامه ریزی برای فروش ،توجهی نمی کنند چرا که تکیه بر سود تعهدی وفاقد نقدینگی موجب تدارک ضعیف برای عملیات شده وهرگونه برنامه ریزی در این زمینه را باشکست مواجه می کند . 1-1-6-2ارتباط بین پایداری سود وفروش: اگر بین دومتغیر پایداری سود وفروش ارتباط وجود داشته باشد ،این بدان معناست که در صورتی که سود هر سال نسبت به سود سال قبل پایدارتر باشد، میزان فروش نیز بیشتر خواهد شد . بر اساس چارچوب نظری، این رابطه قابل پیش بینی است که تأثیر فروش بر سود رابطه مستقیمی دارد و با انجام این فرضیه ،مشخص می شود که این ارتباط، موجب فروش بیشتر خواهد شد . چون مبنای محاسبه پایداری سود در مدل ارائه شده، سود عملیاتی است ( سودی که قبل از اقلام غیر عادی است )، پس پایداری سود بر جریانهای نقدی مبتنی بر عملیات، استوار بوده و به این علت سود پایدارتر برای طرح ریزی فروش بیشتر، مبنا قرار می گیرد . لذا در چرخه عملیات، پایداری سود بهتر، موجب فروش بیشتر و فروش بیشتر باعث پایداری بیشتر سود خواهد شد.در این تحقیق به این مسأله نیز اشاره می گردد که مدیران ،سود عملیاتی و پایدار را جهت برنامه ریزی فروش سال آتی مبنا قرار می دهند و از مدل های پیش بینی مبتنی بر سود پایدار، بهره می برند . تنگاتنگی سود عملیاتی هر سال با سود سال قبل، نشان از فروش خوبتر دارد چرا که کلیه فروشهای طرح ریزی شده، تحقق یافته و عملی شده و سودی را به دست آورده که همانند سود سال قبل، قابل دستیابی بوده است . این نکته همچنین بر افزایش ظرفیت عملیاتی تولید در صورت پایدار بودن سود تأکید ویژه ای دارد و حکایت از وجود بازار، برای محصولات شرکت دارد . پایداری سود بالاتر، همچنین برای سهامداران، نشان از تقسیم سود نقدی با اطمینان بالاتر را دارد . عدم محاسبه پایداری سود بر اساس سود خالص، نشان از عدم توجه به اقلام استثنایی و غیر مترقبه دارد و می توان گفت که مدیران، برای برنامه ریزی فروش، به اقلام استثنایی و غیر مترقبه توجه نمی کنند چرا که تصمیم گیری بر اساس سودی که تنها یکبار و یا حتی به طور تصادفی رخ داده ،عقلانی نمی باشد . 2-1-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود وفروش : این ارتباط به این نکته اشاره دارد که در صورت افزایش اطمینان به مدل پیش بینی سود، فروش بیشتری را انتظار داریم . هرچه مجذور خطای محاسبه شده در پایداری سود بیشتر باشد، قابلیت پیش بینی سود کمتر خواهد بود . این نکته نشان می دهد که هرچه سود پیش بینی شده، با قابلیت اتکای بیشتری اندازه گیری شده باشد و دارای خطای کمتری باشد، منجر به فروش بیشتر خواهد شد . با توجه به اطلاعات گذشته، روند سود توسط تحلیل گران مالی و بازار سرمایه ، ترسیم می گردد و این مدل برآوردی، منجر به فروش بیشتر خواهد شد . مثلا اگر اطمینان داشته باشیم که X ریال سود خواهیم برد مطمئنأ برای آن فروش بیشتری را به همراه هزینه های کمتر، طراحی خواهیم نمود . این نکته برآن تأکید دارد که مدیران شرکت ،در صورت کاهش خطای پیش بینی سود و افزایش اطمینان به سود برآوردی، برای طراحی فروش بیشتر دست به کار خواهند شد و سرمایه گذاران نیز در صورت مشاهده رشد فروش در هر سال به برآوردهای مدیران از سود سال آینده، اطمینان بیشتری خواهند نمود . در صورت وجود ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود وفروش بدین معنا دست خوایم یافت که تغییرات سود هرسال نسبت به سال قبل بر بازده سهام و میزان فروش تأثیر می گذارد . بازده سهام عاملی است که از ترکیب سود وافزایش قیمت سهام بدست می آید . پس می توان گفت اگر سودآوری شرکت بالا باشد ، این سودآوری موجب افزایش ارزش سهام شده و قیمت بازار سهام را افزایش می دهد و این خود به فروش بیشتر محصولات منجر خواهد شد .در این زمینه باید به سیاست های تقسیم سود توجه ویژه ای کرد و این که این سیاست ها در کدامیک از دوره های حیات شرکت قرار دارد. اگر شرکت در دوره رشد خود، قرار داشته باشد، بایستی سود کمتری توزیع شود تا بنیه مالی جهت انجام عملیات تقویت گردد . درا ین راستا چون سهامداران می دانند که کاهش سود تقسیمی ، موجب افزایش توان عملیاتی شرکت می شود و سهامداران بالقوه این موضوع را درک کرده اند، لذا علی رغم کاهش سود تقسیمی ،باز هم قیمت سهام بالاتر می رود و سود گزارش شده نیز هم بالاتر می رود، چون بنیه مالی شرکت تقویت شده است.نتیجتا بازده بالا رفته و مدیران فروش بیشتر را برای بهره گیری از سود بیشتر طراحی خواهند کرد . 3-1-6-2ارتباط بین مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام وفروش : در صورت وجود ارتباط بین مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام وفروش، به این نتیجه خواهیم رسید که ارزش سهام که در بازده متبلور می شود، توسط سود با ثبات، مورد تغییر قرار می گیرد . بدین مفهوم که تغییر سود از یک دوره به دوره بعد وتاثیر آن بر بازده سهام ،موجب تغییر فروش خواهد شد ومیزان این تغییر به ضریب تعیین تغییرات سود هر سال نسبت به سال قبل وبازده سهام، بستگی دارد . 4-1-6-2ارتباط بین به موقع بودن سود وفروش: اگر سود به موقع گزارش شود و در فواصل میان دوره ای نیز اعلام گردد،تقارن اطلاعاتی بالارفته و ریسک اطلاعاتی کاهش خواهد یافت . این موضوع موجب فروش بیشتر خواهد شد. در این حالت است که ارائه گزارش سود به موقع، موجب افزایش بازده وتاثیر برفروش می گردد. 5-1-6-2ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود وفروش : محافظه کاری در ارائه سود، به دلیل به حساب گرفتن کل هزینه ها و تعلل در شناسایی درآمدها ،موجب اتکا بیشتر به رقم سود خواهد شد که این محافظه کاری به دلیل تحقق درآمدهای احتمالی ، موجب فروش بیشتر خواهد شد . سود محافظه کارانه، سودی است که می تواند مبنای تصمیم گیری جهت خرید سهام و پرداخت سود سهام باشد .مدیران بر پایه سود محافظه کارانه ،می توانند عملیات را برای تولید و فروش برنامه ریزی کنند . 2-6-2ارتباط بین کیفیت سود و بازده داراییها : در صورت ارتباط بین کیفیت سود وبازده داراییها می توان نتیجه گرفت که سود باکیفیت تر موجب بهره گیری بهینه از داراییها خواهد شد .باتوجه به فرمول بازده داراییها، که حاصل تقسیم بین سود خالص وجمع داراییهاست ،می توان گفت کیفیت سود بالاتر، موجب استفاده کارآمد ازداراییهای ثابت وجاری خواهد شد .به عبارت دیگردرصورت مشاهده کیفیت سود بالا میتوان گفت که مدیران ازداراییها نهایت استفاده رانموده اند. 1-2-6-2ارتباط بین پایداری سود و بازده داراییها: در صورت دستیابی به سود با ثبات در طی سالها ،می توان گفت که مدیران از داراییها به بهترین شکل بهره گرفته وتوانسته اند داراییها غیر جاری را به موقع جایگزین نموده و از تغییرات تکنولوژی در راستای ارایه محصولات جدید به بازار استفاده کنند .در بخش داراییهای جاری نیز ،مدیران توانسته اند وجوه نقد غیر قابل مصرف را به شکل بهینه سرمایه گذاری نموده وکسب سود نمایند . 2-2-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود و بازده داراییها: درصورت افزایش قابلیت پیش بینی سود ودستیابی به مدلی از پیش بینی که از سود پایدار به دست آمده ،می توان این پایداری وثبات در سود را که همه ساله تکرار می شود ،موثر برایجاد سود بیشتر با همان میزان دارایی به کار گرفته شده دانست . 3-2-6-2ارتباط بین مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام و بازده داراییها: در صورت وجود ارتباط بین مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام و بازده داراییها ،می توان به ارتباط بین بازده سهام وبازده داراییها پی برد .هرچه سود موثر در ایجاد بازده سهام بالاتر برود ،نشاندهنده بازدهی مطلوب داراییها می باشد .عامل مشترک تعیین کننده در بازده سهام وبازده داراییها، سود است که نقش اساسی را به عهده دارد. 4-2-6-2ارتباط بین به موقع بودن سود و بازده داراییها: در صورت وجود ارتباط بین به موقع بودن سود و بازده داراییها می توان گفت که هرچه اطلاعات سود در فواصل زمانی کوتاه تری منتشر شود وبه اصطلاح به موقع تر باشد ،موجب افزایش بازده داراییها می شود .چراکه بار اطلاعاتی مثبت آن ،موجب سرازیر شدن سرمایه به شرکت از سوی سرمایه گذاران شده وبا افزایش انگیزه در آنها به دلیل اطمینان به کارآمدی مدیران در ایجاد سود، موجب افزایش بازده داراییها می شود . 5-2-6-2ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود و بازده داراییها: در صورت وجود ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود و بازده داراییها ،می توان گفت که هرچه سود با محافظه کاری تهیه شده باشد ودرآن احتیاط لازم در گزارش سود انجام شده باشد ،بازده داراییها بالاتر خواهد رفت .بدین شکل که سودی که مبنای تهیه بازده داراییها است از اطمینان لازم برخوردار بوده وبازده محاسبه شده از اتکا بیشتری برخوردار خواهد بود . 3-6-2ارتباط بین کیفیت سود ونسبت بدهیها : در صورت ارتباط بین کیفیت سود ونسبت بدهیها می توان گفت که با افزایش کیفیت سود، نسبت بدهی ها کاهش می یابد .یعنی اگر به سود با کیفیتی دست پیدا کنیم که ازاطمینان از قدرت نقدشوندگی و برآورد دقیق وهمه جانبه برخوردار باشد ،می توان به اتکا همین سود واقعی واستوار نمودن مخارج عملیات بر آن ،از استقراض ودر نتیجه ایجاد بدهی خودداری ونسبت بدهی ها را کاهش داد. 1-3-6-2ارتباط بین پایداری سود ونسبت بدهیها: ارتباط بین پایداری سود ونسبت بدهیها، نشاندهنده این است که اگر سود در طی سالهای عمر شرکت ،به طور مستمر وبا انحراف معیار کم ،تکرار شود می تواند به کاهش بدهی ها به دلیل تامین مالی ازمنابع خود شرکت، منجر شود . برخی استقراض ها در شرایطی روی می دهد که سود های گزارش شده بسیار عالی است، لیکن وجه نقدی که از این سودها حاصل می شود کم بوده وشرکت را مجبور به استقراض با نرخ بهره بالا می کند . 2-3-6-2ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود ونسبت بدهیها: در این ارتباط می توان گفت که به دلیل اعتماد به سودی که پیش بینی شده است ،از ایجاد بدهی خودداری می گردد .به عبارتی می توان به سیستم بودجه بندی شرکت اعتماد نمود وبا حداقل ایجاد بدهی ،عملیات را اداره کرد .با توجه به اینکه بستانکاران شرکت ،در دریافت سود از اولویت برخوردار هستند می توان گفت که با بهتر کردن سود وپیش بینی آن ،از نفوذ مخرب طلبکاران در شرکت جلوگیری می شود . 3-3-6-2 ارتباط بین مربوط بودن سود در تغییرات ارزش سهام ونسبت بدهیها: باوجود این ارتباط به این نکته می رسیم که بازده بالاتر شرکت که نشاندهنده تاثیر سود درآن است ،بدهی ها را کاهش داده ومنجر به سرمایه گذاری بیشتر در شرکت می شود .به این مفهوم که در ترکیب منابع مالی شرکت سهم بیشتری به سرمایه گذاران اختصاص داده می شود تا به بستانکاران . 4-3-6-2ارتباط بین به موقع بودن سود ونسبت بدهیها: انتشار اطلاعات به هنگام سود ،موجب آگاهی سرمایه گذاران از عملکرد شرکت شده وخیل بستانکاران را که توانایی تبدیل طلب خود به سهام رادارند ،به سرمایه گذاران تبدیل می کند، از این رو نسبت بدهی ها کاهش می یابد . 5-3-6-2ارتباط بین محافظه کارانه بودن سود ونسبت بدهیها: این ارتباط ،موجب کاهش بدهی ها بر اثر محافظه کارانه تر شدن سود خواهد شد .دسترسی به سود کاملا قابل اطمینان (تهیه شده براساس محافظه کاری )از ایجاد تفکر استقراض در ذهن مدیران جلوگیری نموده وتفکررشد وگسترش عملیات شرکت رابه منابع موجود ،محدود می نماید . 7-2 پیشینه تحقیق تحقیقات خارجی و داخلی یکی از دلایل احتمالی تنوع در تعاریف به عمل آمده از کیفیت سود، میتواند نگاههای متفاوت محققان به جنبههای گوناگون این مفهوم باشد. به همین دلیل، موضوع کیفیت سود موضوعی پیچیده به شمار میرود و تاکنون هیچ محققی نتوانسته است تعریف جامعی از این مفهوم ارایه کند و یا شاخص کاملی برای آن بیابد. برخی از مهمترین تحقیقات انجام شده در رابطه با کیفیت سود به شرح زیر هستند: اسلوان (1996) در تحقیق خود نشان داد عملکرد سودآوری قابل انتساب به جزء تعهدی سود کمتر از بخش قابل انتساب به جزء نقدی است. یافتههای پنمن و ژانگ (2002) بیانگر این است که حسابداری محافظهکارانه، منجر به کیفیت سود میشود. ریچاردسون (2001) به این نتیجه رسید که اطلاعات اقلام تعهدی در زمینه کیفیت سود در یک بخش خاص از اقلام تعهدی ( مثلا اقلام تعهدی جاری ) متمرکز نیست. ژی (2001) نشان داد اقلام تعهدی غیرعادی نسبت به اقلام تعهدی عادی ثبات کمتری دارند و خود اقلام تعهدی عادی هم نسبت به جریانهای نقدی عملیاتی ثبات کمتری دارند. فرانسیس و همکاران (2003) شواهدی ارایه کردند که بیانگر رابطهی مثبت بین آثار قیمتگذاری الگوهای سودآوری و کیفیت سود است. ریچاردسون (2003) به بررسی رابطهی بین فروش استقراضی سهام و کیفیت سود پرداخت. وی به این نتیجه رسید افرادی که مبادرت به فروش استقراضی سهام میکنند از اطلاعات اقلام تعهدی در مورد سود آینده استفاده چندانی نمیکنند. افزون بر این، فروش استقراضی سهام در شرکتهای با اقلام تعهدی زیاد پر هزینه است. چان و همکاران (2004) رابطهی محتوای اطلاعاتی کیفیت سود را با بازده آینده سهام بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که میان اقلام تعهدی و بازده آینده سهام رابطهی منفی وجود دارد. فرانسیس و همکاران (2005( به این نتیجه رسیدند که کیفیت اقلام تعهدی بر هزینهی تامین مالی اثر می گذارد. افزون بر این، هزینۀ سرمایه شرکتهای دارای اقلام تعهدی با کیفیت پایین، بیشتر است. هانلون (2005) رابطهی بین مالیات و کیفیت سود را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که ثبات اقلام تعهدی و جریانهای نقدی برای شرکتهای دارای تفاوت زیاد بین دفاتر و اظهارنامههای مالیاتی، کمتر است. بال و شیواکومار (2005) در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که شرکتهای غیربورسی به دلیل وجود تقاضای کمتر برای گزارشهای مالی، کیفیت سود پایینتری نسبت به شرکتهای بورسی دارند. احمد (2004) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که کیفیت سود با واکنش بازار رابطۂ و معکوس دارد. گش و دیگران (2004) کیفیت سود و ضریب واکنش سود را، هنگام افزایش با ثبات سود و فروش بررسی کردند. نتایج تحقیق آنان نشان داد، شرکتهای دارای رشد سود توام با افزایش فروش، از کیفیت سود و ضریب واکنش سود بالاتری نسبت به شرکتهای دارای رشد سود توام با کاهش هزینه برخوردار هستند. پنمن و ژانگ (2003) در مطالعۂ خود عوامل موثر بر کاهش کیفیت سود را در سال های پس از1990 میلادی بررسی کردند. در این تحقیق برای ارزیابی کیفیت سود، از دو معیار اقلام تعهدی اختیاری و ضریب واکنش سود استفاده شده است. نتایج نشان داد افزایش معنیدار دامنۂ اقلام تعهدی اختیاری و کاهش معنی دار ضریب واکنش سود، نشان دهندۀ کاهش کیفیت سود در طول دورۀ مورد بررسی است. لوگی (2004) در تحقیق خود کیفیت سود را با توجه به چارچوب مفهومی هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی آزمون کرد و به این نتیجه رسید که کیفیت سود شرکتها هنگامی که میزان مالکیت نهادی در آنها افزایش یابد، بهبود خواهد یافت. در این صورت اقلام تشکیل دهندهی سود شرکتها از مربوط بودن و قابلیت اتکای بالاتری برخوردار خواهند بود. اسکیپر و وینسنت (2003) در تحقیق خود به بررسی معیارهای ارزیابی کیفیت سود پرداختند و نشان دادند که کیفیت سود علاوه بر معیارهای متداول ،به نوع و میزان قراردادهای منعقده بر اساس اطلاعات حسابداری نیز بستگی دارد. چان و دیگران (2006) رابطه اقلام تعهدی ( تفاوت بین سود و جریان های نقدی ) را با بازده آینده سهام بررسی کردند و نشان دادند که شرکتهای با ارقام تعهدی زیاد در دورۀ بعد از گزارشگری اطلاعات مالی، بازده سهام آنها کاهش مییابد. یک تفسیر از این نتایج این است که شرکتها با کیفیت سود پایین (یعنی شرکتهایی که ارقام تعهدی بالایی دارند ) در دورۂ پس ازگزارشگری سود، دچار افت بازدهی میشوند، زیرا سرمایهگذاران به مساله کیفیت سود پایین شرکتها پی میبرند و قیمت سهام را متناسب با آن تعدیل میکنند. باروا (2006) در مطالعۀ خود معیارهای اندازهگیری کیفیت سود را، با استفاده از ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی مندرج در چارچوب نظری هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی، بررسی کرده است. نتایج حاصل از بررسی اجزای هر یک از ابعاد کیفیت سود نشان داد، شرکتهایی با مربوط بودن و قابلیت اتکای بالای سود در مقایسه با شرکتهایی که مربوط بودن و قابلیت اتکای سود آنها پایین است، ضریب واکنش سود و قدرت توضیحی رگرسیون قیمت / سود بالاتری دارند. خواجوی و ناظمی (1384) ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام را با تاکید بر نقش ارقام تعهدی بررسی کردند. بر اساس یافتههای تحقیق میانگین بازده سهام شرکت ها، تحت تاثیر میزان ارقام تعهدی و اجزای مربوط به آن قرار نمیگیرند. نوروش و مجیدی (1384) درتحقیقی رابطهی کیفیت سود و هزینهی سرمایه را در شرکتهای بورسی ایران بررسی کردند. نتایج تحقیق نشان داد که در دورهی مورد آزمون (1382- 1378) به استثنای سال 1379 رابطۂ معکوسی بین کیفیت سود و هزینۀ سرمایه وجود دارد. ثقفی و کردستانی (1383) به بررسی رابطۂ بین کیفیت سود و واکنش بازار به تغییرات سود نقدی پرداختهاند. نتایج تحقیق نشان داد سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران هنگام واکنش به تغییرات سود نقدی، کیفیت سود شرکتها را در نظر نمیگیرند. منابع فارسي: 1- ثقفی ، ع و غلام رضا کردستانی ، (1383) ."بررسی وتبیین رابطه بین کیفیت سود و واکنش بازار به تغییرات سود نقدی "، بررسی های حسابداری وحسابرسی ، شماره 37،ص 72-51 . 2- خواجوی ، ش و امین ناظمی ، (1384) ."بررسی ارتباط بین کیفیت سودوبازده سهام باتاکید بر نقش ارقام تعهدی" درشرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران "، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 40، ص60-37 . 3--شباهنگ،ر، (1383)، " مدیریت مالی"، ،سازمان حسابرسی ،نشریه 92،جلد اول ،ص298. 4-علوی طبری، ح و ویدا مجتهدزاده، (1388)"رابطه کیفیت سود وسود تقسیمی در بورس اوراق بهادار تهران "، تهران، نشر میزان. 5-بررسی های حسابداری وحسابرسی ، شماره 56،ص 106-93. 6- کردستانی ؛غ و ظیاء الدین مجدی، (1386)"بررسی ارتباط بین ویژگی های کیفی سود وهزینه سرمایه "بررسی های حسابداری وحسابرسی ، شماره 48،ص 104-85. 7- نوروش ، ا و مهدی مجیدی ، (1384) . "بررسی رابطه بین کیفیت سود وهزینه سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران "، حسابداری برق ، شماره 43 . منابع انگلیسی: 1-Ahmed ,A.(2004) ."Does the market reaction to equity issues depend on earnings quality?", financial management association(FMA) doctoral student seminar , new Orleans ,Louisiana . 2- Ball , R .Shivakumar ,L.(2005)."earnings quality in uk private firms: comparative loss recognition timeliness", journal of accounting and economics,Vol.39,pp.83-128 . 3- Barth , M. Beaver,W. and W,landsman .(2002) ."the relevance of the value relevance literature for financial accounting standard setting : enother view" , journal of accounting and economics, Vol.77 , pp.755-791 . 4- Beneish , M .Vagus ,M .(2006) ."insider trading , earning quality , and accrual mispricing " , the accounting review ,Vol.50,No.6 , pp.320--325 . 5- Braua , A.(2004) ."using the FASB qualitative characteristics in earning quality measures", pro Quest information and learning company ,UMI number. 3208143 . 6- Chan,K. Chan,L. Jegadeesh , N. Lakinishok,J.(2003) ." earnings quality and stock returns", working paper university of Illinois at urbana –champaign-department of finance ,p.20 . 7- Cornell , B . Landsman , R.(2009) ." accounting valuation : is earnings quality an issue ? ", journal of financial analysts, Vol.80, No.4, p.750 . 8- Desai,H. Bhattacharya , N. Venkataraman , K.(2009) ." Earnings Quality and Information Asymmetry", . 9- Francies,I.Lafond,R.Olsson,P.Schipper,K.(2005)."the market pricing of accruals quality ", journal of accounting and economics , Vol.39,No.2,pp.295-327 . 10- Francies,I.Lafond,R.Olsson,P.Schipper,K.(2003)." earnings quality and the pricing effects of earnings patterns", working paper duke university,p.53. 11- Ghosh,A.Gu and p jain .(2004) ."sustained earnings and revenue growth , earnings quality , and earning response coefficients “ . 12- Hanlon ,M.(2005) ."the persistence and pricing of earnings ,accruals and cash flows when firms have large book-tax differences " , the accounting review, Vol80, No.1, pp137-166. 13-Hodge,F.(2003)."investors perceptions of earnings quality , auditor independence , and the usefulness of audited financial information ", supplement accounting horizons, pp.37--48 . 14- Kirschenheiter, M. Melumad,N.(2004) ."earnings quality and smoothing", working paper Columbia business school ,p.65 . 15- Lugee,B.Marquardt,C.(2004) ."earnings informativeness and strategic disclosure : and empirical analysts of pro forma earnings ", the accounting review, Vol.79,No.3, pp.769-795 . 16- Mc Nichals , M.(2002) ."discussion of the quality of accruals and earnings " , the role of accruals estimations errors " , the accounting review, Vol. 77,pp. 61-69. 17- Mikhail,M.Walther ,B .Willis ,R.(2003)."Reactions to dividend changes conditional on earning quality", journal of accounting,auditing, and finance , Vol.18,No.1,pp.121-151. 18- Penman , S.Zhang ,X.(2002)." accounting conservatism,the quality earnings , and stock returns" ,the accounting review, Vol.77,No.2 , pp.237-264 . 19- Revsine , L .Collin , D.Johnson,B .(1996)." financial reporting and analysts" , prentice hall , upper saddle reiver , new jersey , p .988 . 20- Richardson,S .Sloan ,R.Soliman ,M. Tuna , I.(2001) . " information in accruals about the quality of earnings" ,working paper university of Michigan business school , ann arbor , p.52 . 21- Richardson,S .(2003)." earnings quality and short sellers", supplement accounting horizons,pp.97-110. 22- Schiper , K .Vincent , L .(2003) ." earnings quality " , accounting horizons , supplement 2003 ,pp.97-110 . 23- Scholer,F.(2004)."the quality of accruals and earnings and the market pricing of earnings quality ", working paper arhus school of business,p.13. 24- Siegal , G .(1979) ."the quality of earnings concept –A survey" ,journal of financial analysts . 25-Sloan,(1996)."Do stock prices fully reflect information in accruals and cash flows about future earnings?", the accounting review, Vol.7,No.3, pp.289-315 . 26- White,G.Sondhi ,A.Fried,D .(2003)."the analysts and use of financial statements" , john Wiley and Sons , third edition ,p .767 . 27- Xie , H.(2001)."the mispricing of abnormal accruals", the accounting review, Vol.76, No3, pp.357-373.