مبانی نظری و ادبیات تحقیق فرهنگ سازمانی و فساد اداری

قسمتی از متن:

فساد چیست؟
فساد یعنی هرگونه فعل یا ترك فعلی است که توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی به صورت فردي، جمعی یا سازمانی که عمداً و با هدف کسب هرگونه منفعت یا امتیاز مستقیم یا غیرمستقیم براي خود یا دیگري، با نقض قوانین و مقررات کشوري انجام پذیرد یا ضرر و زیانی را به اموال، منافع، منابع یا سلامت و امنیت عمومی و یا جمعی از مردم وارد نماید. نظیر رشاء، ارتشاء، اختلاس، تبانی، سوءاستفاده از مقام یا موقعیت اداري، سیاسی، امکانات یا اطلاعات، دریافت و پرداختهاي غیرقانونی از منابع عمومی و انحراف از این منابع به سمت تخصیص‌هاي غیرقانونی، جعل، تخریب یا اختفاء اسناد و سوابق اداري و مالی (قانون ارتقاء سلامت نظام اداري و مقابله با فساد کشور ، 7/8/1390).
فساد به سوءاستفاده از قدرت برای کسب منفعت شخصی یا منفعت گروهی اشاره دارد. فساد تجلی نوعی از مقامات دولتی (خواه سیاست‌مداران و خواه مستخدمان کشور ) است که در آن به طور نادرست و غیر قانونی با استفاده از قدرت عمومی محول شده به آن‌ها خود و نزدیکانش را غنی می‌سازند ( استیپن هارست و لانگست ، 1997، 313).
فساد اداري نيز به عنوان يكي از عمومي‌ترين اشكال فساد پديده‌اي است كه مرزهاي زمان و مكان را در نورديده و با اين ويژگي نه به زمان خاصي تعلق دارد و نه مربوط به جامعة خاصي مي‌شود.
فساد اداري، ابزاري نامشروع در برآوردن تقاضاهاي نامشروع از نظام اداري است (اسکوت ، 1973). فساد اداري كه به آن فساد مالي سطح پايين يا سطح خياباني گفته مي شود، همان است كه هر روز دربرخورد با مديران عمومي در بخش هايي مانند بيمارستانها، مدارس، پليس و گمرك و مواردي ازاين قبيل رخ ميدهد (منصورنژاد، 1388). محققان معتقدند فساد زماني نمايان ميشود كه مرز تعريف شده و مشخصي بين سياستهاي اقتصادي كشور و تجارت هاي بخش خصوصي وجود نداشته باشد (لوین و ساتارف ، 200 ).

انواع فساد
می توان فساد را در دو مقوله‌ی کلی زیر تقسیم بندی کرد:
الف) فساد جزئی : به افزونه‌خواهی‌هایی جزئی اشاره دارد که کارکنان دولت براثر پایین بودن حقوق و دستمزدشان برای پرداخت هزینه‌های خانواده‌ی خود از شهروندان دریافت می‌کنند؛
ب) فساد کلان : توسط آن دسته از مقامات عالی رتبه‌ی دولتی صورت می‌گیرد که در زمینه‌ی انعقاد قراردادهای دولتی بزرگ تصمیم می‌گیرند (دانایی فرد، 1388).
«هیدن همیر » محقق علوم سیاسی فساد اداری را به سه گونه تقسیم می‏کند:
1- فساد اداری سیاه: اقدامات و تصمیماتی که از نظر دولت و مردم مورد انتقاد می‌باشند و عامل آن باید تنبیه شود. کلاه‌برداری‌های بزرگ اداری و یا دريافت رشوه براي ناديده گرفتن معيارهاي ايمني در احداث مسكن و... نمونه‌هایی این‌گونه فساد است.
2- فساد اداری خاکستری: اقدامی که از نظر دولت محکوم است ولی جامعه نسبت به آن بی‌تفاوت است. عدم پرادخت مالیات توسط مردم، ازجمله اقدامات در این زمینه است.
3- فساد اداری سفید: اقدامی که بطور رسمی مخالف قانون است ولی انجام آن از نظر دولت و جامعه زیاد با اهمیت نمی‌باشد. پارتی بازهای رایج اداری در این گروه اقدامات جای دارند.
و...