صفحه محصول - پاورپوینت کامل و جامع با عنوان کاپیتولاسیون در ایران در 41 اسلاید

توضیحات

کاپیتولاسیون (به فرانسوی: capitulations) یا قضاوت‌سپاری سپردن حق رسیدگی قضایی جرایم اتباع و شهروندان بیگانه به نمایندهٔ حقوقی دولت بیگانه است؛ این حق اول بار در سده ۱۹ میلادی برای حمایت از کارگزاران دولت‌های استعماری از جانب دولت‌هایی مانند ایران داده شد. این پدیده در ایران به مصونیت اتباع امریکایی در ایران نیز شناخته میشود.

کاپیتولاسیون که به آن «قضاوت کنسولی» نیز می‌گویند، در حقوق بین‌الملل به معنای هر گونه موافقت‌نامه‌ای است که در آن کشوری به کشور دیگر پروانه می‌دهد که از قوانین قضایی خود برای اتباع خود که در داخل مرزهای آنکشور زندگی می‌کنند استفاده کند. کاپیتولاسیون (به معنی مثبت کلمه) چیزی شبیه حقوق برون‌مرزی (به انگلیسی Extraterritoriality) است. حقوقی که کشوری به اتباع کشور دیگر که در خاک آن سکنی دارند اعطا می‌کند و آن‌ها را از حاکمیت محاکم محلی معاف می‌نماید. نمایندگان سیاسی دولت‌ها در کشورهای دیگر و نمایندگان دولت در سازمان ملل متحد از چنین حقی همین امروز هم برخوردار می‌باشند. اما استعمارگران از حقوق برون مرزی سوءاستفاده کردند. کاپیتولاسیون در نگاه و عمل آنان جز ستم و تحمیل نبود.

ريشه کاپيتولاسيون در ايران به عهدنامه ترکمنچاي برمي‌گردد، البته پيش از آن در دوران صفويه، فرانسوي‌ها از حق کاپيتولاسيون بهره‌مند بودند؛ ولي به دليل اجراي شرايط برابر براي دو کشور،‌اين قانون در آن زمان تاثيرات منفي زيادي برجاي نگذاشت: «مقررات کاپيتولاسيون.... در سال 1827 به موجب عهدنامه ترکمنچاي از طرف دولت روسيه تزاري به ايران تحميل شد و پس از آن انگلستان و ساير کشورهاي اروپايي هم اين امتياز را براي خود قائل شدند».

فهرست مطالب:

تعریف کاپیتولاسیون

پیشینه کاپیتولاسیون در ایران

کاپیتولاسیون در دوره قاجاریه

عهدنامه ترکمانچای

اتباع روسیه در ایران

حسن پیر نیا نخست وزیر وقت ایران

معاهده پاریس و کاپیتولاسیون برای اتباع انگلیس

نامه به روبرت هانری کلایو

کاپیتولاسیون در دوره رضا شاه

علی اکبر داور وزیر دادگستری وقت

دستخطی مبنی بر الغای کاپیتولاسیون خطاب به رئیس‌ الوزاری وقت میرزا حسن مستوفی (مستوفی الممالک)