تشخیص ناهنجاری (به انگلیسی: anomaly detection) که به عنوان تشخیص دورافتاده (به انگلیسی: outlier detection) نیز شناخته شده، به تشخیص الگوهای موجود در یک مجموعه اطلاعات داده شده، که با رفتار بهنجار (نرمال) از پیش مقررشده، مطابقت ندارد، اشاره دارد؛ بنابراین الگوهای تشخیص داده شده، ناهنجاریها نامیده میشوند و اغلب به اطلاعات حیاتی و کارآمد، در چندین حوزهٔ کاربرد، ترجمه میشوند. همچنین ناهنجاریها به عنوان دورافتادگی، تغییر، انحراف، تعجب، نابجایی، صفات عجیب، نفوذ و غیره ارجاع میشوند.
بطور خاص، در زمینه تشخیص سوءاستفاده و نفوذ به شبکه، موارد جالب اغلب موارد نادر نیستند، اما انفجارات غیرمنتظره درکار است. این الگو به یک تعریف آماری مشترک از دورافتادگی، به عنوان به عنوان یک شیء نادر پایبند نیست؛ و بسیاری از روشهای تشخیص دورافتادگی (بویژه در روش بدون نظارت)، بر روی تعدادی دادهها ناموفق است، مگر آنکه بهطور مناسب توزیع شده باشد. در عوض، یک الگوریتم تجزیه و تحلیل خوشهای ممکن است قادر به تشخیص خردخوشههای تشکیل شده توسط این الگوها، باشد.
سه دستهٔ گسترده از فنون تشخیص ناهنجاری وجود دارد. فنون تشخیص نابهنجاری بدون ناظر، ناهنجاریها را در یک مجموعهٔ دادهٔ تست بدون برچسب، تحت این فرض که اکثریت موارد در مجموعه دادهها بهنجار هستند و با گشتن به دنبال مواردی که حداقل تناسب را با بقیه مجموعه داده هادارند، تشخیص میدهند. فنون تشخیص نابهنجاری باناظر، نیاز به یک مجموعهٔ دادهها دارند که که با عنوان بهنجار و نابهنجار نشان دار شده و شامل آموزش طبقهبندی شده (تفاوت کلیدی بسیاری از مسایل طبقهبندی آماری، ماهیت نامتعادل ذاتی، ناشی ازتشخیص دورافتادگی است) باشند. فنون تشخیص نابهنجاری نیمهنظارتی یک مدل که نشان دهنده رفتار طبیعی با توجه به یک مجموعه دادهاست، میسازند و سپس، احتمال یک مورد تست تولیدی بوسیلهٔ مدل آموخته شده را میسنجند.
فهرست مطالب:
تعریف های بهنجاری
مفهوم بهنجاری به عنوان حد متوسط
دیدگاه روان شناسان اجتماعی در مورد نابهنجاری (رویکرد نسبی)
بهنجاری به صورت آرمانی
بهنجاری به عنوان سازگاری
پیوستگی و ناپیوستگی رفتار نابهنجار
رویکرد پیوستگی
رویکرد ناپیوستگی
اصول تمایز رشد بهنجار از نابهنجار
مطالعه برکلی و شیوع رفتارهای دشوار
نتایج پژوهش در مورد رفتارهای دشوار کودکان
تفاوت های سنی بر اساس مطالعات انجام شده
نتایج مطالعه توماس از مصاحبه با والدین 200 کودک
رابطه رفتار دشوار با سن
نتایج نهایی در مورد اختلال های رفتاری کودکان