مکانیک (به فرانسوی: Mécanique) (کوشار در فارسی باستان و علم الحیل عرب) یکی از شاخههای فیزیک است که به مطالعه حرکات ماده و نیروهایی که باعث آن حرکات میشود اقدام میکند. دانش مکانیک که بر مبانی متعددی همچون زمان، مکان، نیرو، انرژی، و ماده بنا گردیده است، در مطالعه تمامی شاخهها و شعبههای فیزیک، شیمی، زیستشناسی، و مهندسی به کار گرفته میشود.
مکانیک مجموعه گستردهای از دانش است که سابقه آن از تاریخ مدون بشری فراتر میرود.
دانش مکانیک به دو زمینه اصلی مکانیک کلاسیک و مکانیک کوانتومی بخش میشود.
مکانیک(یا مکانیک نیوتنی) بیان ریاضی حرکت و نیرو در پدیدههای ماکروسکپی طبیعت است. کارهای دانشمندانی مانند تیکو براهه و کپلر و گالیله و بهویژه نیوتن این دانش را برپایههای نظری قرارداد. بعدها نیز دانشمندانی مانند، دالامبرت، لاگرانژ، همیلتون و ژاکوبی فرمولبندیهای جدیدی از این مبحث ارائه دادند.
مکانیک کلاسیک به شاخههای استاتیک و دینامیک تقسیم میشود؛ که استاتیک بررسی نیروهای اجسام ایستاده است و دینامیک که حرکت ذرات را بررسی میکند. در حالت کلی حرکت یک ذره از دو دیدگاه مختلف میتواند مورد بررسی قرار گیرد به بیان دیگر میتوان گفت، بطور کلی دینامیک که در آن حرکت اجسام مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد، شامل دو قسمت سینماتیک و سینتیک است. در بخش سینماتیک از علت حرکت بحثی به میان نمیآید و حرکت بدون توجه به عامل ایجادکننده آن بررسی میشود و حرکت بحث بیشتر جنبه هندسی دارد. در بخش سینتیک دلایل حرکت اجسام که همان نیروهای وارد بر جسم پویاست، بررسی میشود.
با آنکه مکانیک کلاسیک توصیف دقیقی از پدیدههای ماکروسکپی در سرعتهای بسیار کمتر از سرعت نور بهدست میدهد و در پدیدههای روزمره وسیله اصلی کار مهندسان و فیزیکدانان است، در توضیح پدیدههای مربوط به سرعتهای زیاد (نزدیک به سرعت نور) و پدیدههای میکروسکپی بهکار نمیآید. در قرن بیستم برای رفع این اشکالات رشته مکانیک کوانتومی بهوجود آمد. پدیده سرعتهای زیاد را اینشتین با نظریه نسبیت خود توجیه کرد ولی برای حل مشکلات پدیدههای میکروسکوپی به قوانین و نظریههای کاملاً جدیدی احتیاج داریم که در مجموع مکانیک کوانتومی را تشکیل میدهند.
فهرست مطالب:
فصل اول: بردارها و سینماتیک
فصل دوم: قوانین نیوتن
فصل سوم: نیروها و معادلات حرکت
فصل چهارم: تکانه
فصل پنجم: انرژی
فصل ششم: مباحثی در دینامیک
فصل هفتم: تکانه زاویه ای و محور دوران ثابت
فصل هشتم: حرکت جسم صلب
فصل نهم: سیستم های نالخت و شبه نیروها (نیروهای مجازی)
فصل دهم: حرکت ناشی از نیروی مرکزی
فصل یازدهم: نوسانگر هماهنگ
فصل دوازدهم: نظریه نسبیت خاص
فصل سیزدهم: دینامیک نسبیتی
فصل چهاردهم: فیزیک فضا زمان