مبانی نظری تحقیق خودتنظیمی

قسمتی از متن:

خودتنظیمی سازه­ای است که در دهه­ی 1967 از سوی بندورا مطرح شد. یکی از مفاهیم مورد تاکید نظریه شناختی- اجتماعی[1]­ بندورا، مفهوم خودسامانی یا خودنظم دهی است. منظور از خودسامانی «تولید و هدایت اندیشه­ها، هیجانات و رفتارها توسط خود فرد به منظور رسیدن به هدف است» (سانتروک[2]، 2004)

بندورا، یادگیری خودتنظیمی را این گونه تعریف می­کند: «توانایی شروع کردن و دست کشیدن از فعالیت­های مطابق يا مقتضیات موقعیت­های اجتماعی، آموزشی و توانایی به تعویق انداختن کارها با هدف دلخواه» خودتنظیمی، نقطه ثقل کارکرد موثر در زمینه­های کنترل تکانه، مدیریت زمان و مقابله با فشار روانی است. (زیبازاده، 1386).

بنا بر عقیده زیمرمن(1995) یکی از مهارت­های خودتنظیمی مهارت مدیریت و برنامه­ریزی زمان است. مدیریت زمان، به معنی مديريتي است. هم چنین به معنی اختیار گرفتن زمان و کار خویش و اجازه ندادن به اینکه امور و حوادث شما را هدایت کند. (همان منبع).

گرین و آزودو[3](2007) می­گویند: «اگرچه بر سر تعریف نظریه خودسامانی در میان صاحب­نظران اختلاف وجود دارد، اما همه­ی آنان بر این باورند که یادگیرندگان خود سامانگر فعالند و به کمک نظارت و راهبرد، یادگیری خود را به طور موثر سامان می­دهند» (سیف،1388)، پینتریج (1999) یادگیری خود نظم داده شده را به عنوان راهبردهایی که دانش­آموزان استفاده می­کنند تا شناخت خود را تنظیم کند، تعریف می­کند. یادگیری خود نظم داده شده یک فرایند فعال و سازنده است که طی آن یادگیرنده برای خود هدف تعیین می­کند و با توجه به اهداف و شرایط موجود در محیط سعی در ارزیابی، تنظیم و کنترل فرایندهای شناختی، انگیزه­ای و رفتاری­اش می­کند.

انواع خودتنظیمی
زیمرمن و ماتینز، (2002) بین چند نوع خود تنظیمی در حیطه¬ی تحصیلی تفاوت قائل شده¬اند که این انواع خودتنظیمی براساس میزان درونی شدن آن¬ها تقسیم¬بندی شده است.
2-2-2-1- نظم¬دهی بیرونی:
نظم دهی درون فکنی شده:
در این سطح، شخص خود را با تائید یا عدم تائید خود، نظم می¬بخشد. دانش¬آموز درون فکنی کرده، تکلیف خود را انجام خواهد داد و در صورت عدم انجام آن احساس گناه خواهد کرد. بندورا در بررسی یادگیری خودتنظیمی، دانش¬آموزان را به  عنوان شرکت کننده¬ای فعال از نظر فراشناختی، انگیزشی و رفتاری در فرایند یادگیری می¬داند. از نظر فراشناختی فراگیران خود تنظیم افرادی هستند که روحیه¬ی طراحی سازماندهی، خودآموزی و خودارزیابی دارند. از نظر انگیزش فراگیران خود تنظیم در تمام مراحل مختلف یادگیری خود را افرادی لایق، خودکار آمد و مستقل می¬یابند. از نظر رفتاری فراگیران خود  تنظیم، محیط¬هایی را انتخاب می¬کنند که یادگیری را افزایش دهد. (فتاحی، 1389).
متخصصان روان شناسی، یادگیری خود تنظیمی را در برگیرنده، چندین فرایند می¬دانند. عمده¬ترین این فرایندها از سوی روان¬شناسانی چون بندورا، زیمرمن و همکاران آن¬ها مطرح شد.
بندورا یادگیری خود تنظیمی را علیت متقابل بین سه فرایند تاثیرگذار، محيطی، رفتاری و شخصی فرض می¬کند. (امینی، 1387).