مبانی نظری و ادبیات تحقیق ارتباطات سازمانی

تعریف ارتباطات سازمانی
کلمه «ارتباط» معادل لغت  Communication به معنای پیوند دادن و ربط دادن و به صورت اسم مصدر، به معنای پیوستگی و رابطه به کار برده شده است. ارتباط عبارت است از: فن انتقال اطلاعات و افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر است. کلمه ارتباط، معرف تمام جریان‌هایی است که به وسیله آن‌ها یک اندیشه می‌تواند اندیشه¬ی دیگری را تحت تأثیر قرار دهد(معتمد نژاد، 25:1383). ارتباطات سازمانی، به عنوان یک طرح آکادمیک و دانشگاهی به مطالعه¬ی نشانه¬ها، پیام‌ها، رسانه¬ها، تعاملات و روابط بین افراد، شبکه¬های ارتباطی و برخوردهای اعتقادی در سازمان می‌پردازد(2004:93،  Cheney & et al).
ارتباط، مکانیسمی است که روابط انسانی بر اساس و به وسیله¬ی آن به وجود می¬آید و تمام مظاهر فکری و وسایل انتقال آن‌ها در مکان و زمان، فقط بر پایه ¬آن توسعه پیدا می‌کند. ارتباط عبارت است از: تمام دوست‌هایی که از طریق آن ممکن است ذهنی بر ذهن دیگر تأثیر بگذارد. این عمل نه تنها با نوشته یا صحبت کردن؛ بلکه حتی با موسیقی، هنرهای تصویری، تئاتر، باله و عملا تمام رفتارهای انسانی عملی است(محسنیان راد، 44:1384-48). به طور سنتی، ارتباطات سازمانی به دو صورت داخلی/خارجی و رسمی/ غیر رسمی به کار برده می‌شوند(2005:94،  Heide&etal). ارتباطات سازمانی فرایندی است که مدیران را برای گرفتن اطلاعات و تبادل معنی با افراد داخل سازمان و افراد در ارگان‌های مربوط به خارج از آن سیستم توانا می‌سازد. ارتباط، فرایندی است که دو یا چند بخش توسط آن، اطلاعات مورد نیاز خود را مبادله و با یکدیگر تبادل نظر می‌کنند(مورهد و گریفین ، 450:1379).


اهمیت ارتباطات:
ارتباطات؛ همواره به عنوان رکن اساسی زندگی اجتماعی انسان‌ها مطرح بوده و در طول تاریخ بشر، به شکل‌های مختلف موجبات رفاه و پیشرفت آنان را فراهم کرده است. ارتباطات انسانی، به عنوان زیربنای علم ارتباطات از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است(فرهنگی، 31:1383). ارتباطات غیر اخلاقی، کیفیت تمام ارتباطات را تهدید می‌کند و نتیجه¬ی آن روی افراد و جامعه¬ای که در آن زندگی می‌کنیم، اثر می‌گذارد(2005:15،  Melzler). بعضی از محققان در پژوهش‌های خود به این نتیجه رسیده¬اند که مدیران در مسایل ارتباطی خود به حمایت و دانش کافی نیاز دارند(2007:338،  Johansson). ارتباط سازمانی به عنوان یکی از حوزه¬های تخصصی ارتباطات کلامی یا گفتاری در طی دهه¬های گذشته رشد سریعی را تجربه کرده است. به طوری که اکثر کالج‌ها و دانشگاه¬های آمریکا، یک درس را در این حوزه ارائه نموده¬اند. دوره فوق لیسانس ارتباطات سازمانی در حدود 75 دانشگاه و دوره دکترای آن نیز در 35 دانشگاه، در آمریکا دایر شده است. امروزه ارتباطات سازمانی به عنوان عنصر الزام آور توفیق در تمام سیستم‌ها و زیر سیستم‌های اجتماعی تلقی می‌شود(فرهنگی، 1:1383). «جیمز» عنوان کرد که ارتباط، وسیله¬ی یادگیری است و یادگیری، محصول ارتباط است(2005:97، Jimes ). اکنون سال‌هاست که رشته¬های روابط عمومی، اطلاع رسانی و مدیریت ارتباطات در دانشگاه¬های اروپا بیشتر از هر زمان دیگر، دانشجویان را به خود جذب کرده است. در موارد زیادی تعداد این دانشجویان حتی از دانشجویان رشته¬هایی همچون اقتصاد، بازاریابی و حقوق هم بیشتر بوده است(2005:3، Vun ).  موفقیت و عدم موفقیت سازمان‌ها در بسیاری از جهات به ارتباطات بستگی دارد. کسب منابع مادی و معنوی، توسعه و بالندگی سازمانی و نیروی انسانی، کاهش تعارض و تضاد سازمانی، مذاکرات بین‌المللی، کارایی و اثربخشی سازمانی به ارتباطات موفق، مؤثر و اثربخشی مربوط می‌شود. نویسندگان صاحب نظر، در این زمینه دریافته¬اند که مقالات معدودی در ژورنال‌های ارتباطات منتشر شده است. بدین سبب، علم و اخلاق ارتباطات به طور مشخص و آشکار به توجه بیشتری نیاز دارد(2000:10،  Deetz).