مبانی نظری و ادبیات تحقیق بازاریابی اجتماعی

قسمتی از متن:

مفهوم بازاریابی اجتماعی

از لحاظ نظری هیچ تعریف عمومی و کلی برای بازاریابی اجتماعی وجود ندارد( مک درموت[1]، استید[2] و هاستینگز، 2005). تعاریف متعددی از بازاریابی اجتماعی توسط صاحب نظران مختلف ارائه شده است از جمله:

طبق تعریف لازر[3] و کلی[4](1973) بازاریابی اجتماعی با کاربرد دانش، مفاهیم و فنون بازاریابی در جهت ارتقاء اهداف اجتماعی در سطح اهداف اقتصادی و همچنین با تجزیه و تحلیل پیامدهای اجتماعی سیاست ها، تصمیمات و فعالیت های بازاریابی سروکار دارد ( هاستینگز و سارن، 2003).

اندریسن( 2011) بازاریابی اجتماعی را چنین تعریف می کند: " کاربرد فن­آوری بازاریابی تجاری برای تجزیه و تحلیل، برنامه­ریزی، اجرا و ارزیابی برنامه­های طراحی شده جهت نفوذ و اثرگذاری بر رفتار اداری مخاطبین هدف در راستای بهبود رفاه فردی و اجتماعی آنها" (دومگان، 2008).

مطابق با دیدگاه کاتلر، بازاریابی اجتماعی از "اصول و فنون بازاریابی برای نفوذ بر یک گروه مخاطب جهت پذیرش، رد یا ترک یک رفتار به نفع افراد، گروه­ها یا کل جامعه" استفاده می­کند ( کاتلر، روبرتو و لی، 2002). نیز معتقد است اصلی­ترین ویژگی بازاریابی اجتماعی الگو برادری آن از مفاهیم تجارت از جمله گرایش مصرف­کننده، مبادله متقابل منافع، نیاز به تمرکز بر تغییر رفتار و رسیدگی و حل و فصل مسائل مربوط به محیط و همچنین افراد است ( هاستینگز، 2003).

آکادمی توسعه آموزشی در واشنگتن دی سی با ارائه دیدگاه جدیدی از بازاریابی اجتماعی آن را به عنوان شیوه ای تعریف می کند که باعث می­شود یک رفتار " جالب، آسان و عمومی (همه پسند)" شود. مفهوم "جالب" به این موضوع اشاره دارد که آیا رفتار پیشنهاد شده از دید گروه مخاطبین هدف دارای منافع معنی دار می باشد؟ مفهوم "آسان بودن" به این موضوع اشاره دارد که آیا مخاطبین هدف از دانش، مهارت و دیگر منابع برای بروز موفقیت­آمیز رفتار موردنظر برخوردار است؟ و نهایتا "عمومیت" داشتن یا "همه پسند بودن" به آثار اجتماعی مؤثر بر مخاطب از سوی خانواده، گروه­های قومی، همکاران و یا همسایگان اشاره دارد(اسمیت[5]، 2007).

با توجه به تعاریف متعددی که به آن اشاره شد می توان دریافت که به طورکلی بازاریابی اجتماعی عبارتست از کاربرد اصول بازاریابی تجاری برای حل مسائل معضلات اجتماعی.

اهمیت بازاریابی اجتماعی

بازاریابی اجتماعی روشی سیستماتیک است برای حمایت از تغییر رفتارهای مرتبط با سلامت، خدمات انسانی،مسائل و معضلات محیطی و اجتماعی، که مبتنی بر اصول و فرایند های بازاریابی تجاری است. مفاهیم شش­گانه رویکرد بازاریابی اجتماعی عبارتست از: تمرکز بر تغییر رفتار به عنوان بدنه اصلی، مداخله یا نفوذ نشأت گرفته از مخاطب، بخش بندی یا گروه بندی گروه مخاطبین به گروه­های کوچکتر، گروه­های همگن، استفاده از نظریه تبادل برای ایجاد تعادل و توازن بین هزینه و منافعی که یک مخاطب در ارتباط با یک رفتار خاص با آن سروکار دارد، در نظر داشتن رفتارهای رقیب ممکن که است برای مخاطب جذاب­تر از رفتار موردنظر باشد و استفاده از استراتژی چهارگانه سنتی بازاریابی تجاری یعنی محصول، قیمت، مکان، و فعالیت های ترویجی( اندریسن، 1995).