قسمتی از اسلاید ها
چکیده
محیط پویا، پیچیده و تحولات گسترده به خصوص در زمینه تکنولوژی اطلاعاتی، تغییــــرات در ساختارهای سازمانی را اجتناب ناپذیر ساخته است. درجهت پاسخگویی و تطبیق با نیازهای محیطی، شکلهای جدید سازمانی به وجود آمده اند تا ضمن تقویت هماهنگی افقی و ایجاد ساختها و فرایندهای سازمانی ساده و روان، موجبات رضایت مشتریان داخلی و خارجی را فراهم کنند. یکی از مهمترین ویژگیهای مشترک این ساختارها، تامین منابع از خارج سازمان (OUT SOURCING) وارتباط افقی آنهاست.
جهت پاسخ به نیازهای محیطی شکلهـای جدید ساختار سازمانی به وجود آمده اند که مهمترین ویژگیهای مشترک آنها عبارتند از:
تامین منابع از خارج سازمان؛
وجود ارتباطات شبکه ای بین بخشها و واحدها؛
مرزهای سازمانی منعطف؛
تکیه بر کارکنان دانشی؛
ساختار سازمانی را میتوان سیستم روابطی دانست که بهصورت غیر رسمی شکل گرفته و سپس رسمیت یافته و حاکم بر فعالیتهای افرادی است که برای کسب اهداف مشترک بههم وابستهاند.
سازمانها از جهتی شبیه به اثرات انگشتانند و هر سازمانی، ساختار منحصر به فرد خود را داراست؛ با وجود این، هیچ ساختاری نمیتوان یافت که بهطور کامل منحصر به فرد باشد.
وظیفه سازماندهی و طراحی سازمان در شمار وظایف بسیار مهم مدیران قرار میگیرد؛ زیرا طراحی سازمان، میزان انعطافپذیری سازمان در مقابل تحولات محیطی را معین میسازد و سایر وظایف مدیریت را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
گاهی در متون علمی مدیریت، سه اصطلاح سازمان، سازماندهی و ساخت یا ساختار سازمانی را بهجای یکدیگر بهکار میبرند؛ در حالیکه ساختار سازمانی حاصل فراگرد سازماندهی و طراحی سازمان است و مشتمل بر مجموعه روابط، مقررات و قوانینی است که حتی اگر بهطور غیر رسمی شکل گرفته باشند، بهطور رسمی تصویب میشوند و فعالیتهای افراد برای کسب اهداف مشترک سازمانی را شکل میدهند؛ ولی سازماندهی، فرآیندی است که طی آن، با تقسیم کار میان افراد و گروههای کاری و ایجاد هماهنگی میان آنها، برای کسب اهداف تلاش میشود.
ساختار ساده، مجموعه ای از روابط کاملا منعطف است که بهعلت تفکیک محدود، دارای پیچیدگی اندکی است. اعضای چنین سازمانی میتوانند بهراحتی نمودار سازمان را حول رهبران طراحی کنند و در نتیجه نیازی به رسمیگرایی نیست.
برای تعریف ساختار ساده اغلب از برهان خلف استفاده میکنند یعنی میگویند ساختار ساده دارای چه ویژگیهایی نیست. یک ساختار ساده نیاز چندانی به تدبیراندیشی ندارد و با وجود حوزه کنترل بسیار گسترده، از نظر گروهبندی کار، در سطحی بسیار پایین است و کارها جنبه رسمی ندارد. ساختار ساده در سطح افقی سازمان قرار میگیرد و دارای دو یا سه سطح عمودی است، ترکیب منسجمی از کارکنان ندارد و معمولا یک نفر در رأس این واحد قرار میگیرد که تصمیمات را اتخاذ مینماید و سازمان بسیار متمرکز است. معمولا در شرکتهای کوچک که شخص مالک، رئیس یا مدیر آن واحد هم است، از چنین ساختاری استفاده میشود.
نمودار 1 و 2 نشان دهنده ساختار ساده است:
نقاط قوت و ضعف ساختار ساده
از جمله نقاط قوت ساختار ساده پایین بودن هزینههاست، کارها بهسرعت انجام میشود، سازمان انعطافپذیری دارد، لایههای زائد در آن وجود ندارند، و مسئولیتهای افراد مشخص است؛ چون اعضای سازمان قادرند بهراحتی از رسالت سازمان آگاهی حاصل کنند. همچنین میتوان بهراحتی دید که چگونه فعالیّت تکتک افراد در تحقّق هدفهای سازمان نقش دارند؛ لذا میزان ابهام در هدف در چنین ساختاری حداقل است.
بهطور کلّی نقاط قوت ساختار ساده را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
- روشن بودن هدفها؛
- سادگی؛
- سریعا شکل میگیرد و منعطف است؛
- لایههای زائد در آن نیست؛
- پیچیدگی و رسمیت در آنها کم است.
مواقع استفاده از ساختار ساده
مطالعه شــاين(1988،1971) در زمينه شناسايي ابعاد سه گانه:
ساختار غيررسمي
تكامل ساختاري
سازمانهاي ماشيني داراي مشخصه هاي زير هستند:
سازمانهای شبکه ای
ساختـــارهای شبکه ای چهار ویژگی عمده ای دارند:
سازمانهای ستاره ای شکل یا خوشه ستاره ای
سازمانهای تارعنکبوتی
سازمان مجازی
سازمانهای تخیلی
ویژگیهای سازمانهای تخیلی عبارت است از:
سازمانهای خوشه ای
و سایر عناوین و توضیحات ...