دانلود فایل تحقيق در مورد خاویار

38 صفحه word |فونت tahoma سايز 12| قابل اجرا در آفيس 2010 و نسخه هاي جديدتر|قابل ويرايش و آماده چاپ

بخشي از تحقيق 

خانوادة ماهيان خاوياري يا تاس ماهيان (Acipenseridae) همراه با يك خانوادة ديگر به نام كفچه ماهيان (Poluodontidae) و يك خانوادة سنگواره اي از بين رفته (Chondrosteidae) متعلق به راستة تاس ماهي سانان (Acipenseriformes) مي باشند. اين راسته به علاوة تعداد زيادي راسته هاي فسيلي در فوق راستة ماهيان غضروفي – استخواني (Chondrostei) قرار دارند كه داراي اسكلتي غضروفي – استخواني و بالة دمي شكافدارند كه بخش بالايي اين باله كشيده تر مي باشد. اين فوق راسته متعلق به زير ردة شعاعي باله ها (Actinopterygii) است كه از باله دهاي با اشعه ريز و درست برخوردارند. بالاخره زير ردة مزبور در ردة ماهيهاي اسكلتي استخواني مي باشند.

درياي خزر زيستگاه مطلوب ماهيان خاوياري

بر اساس بررسيهاي صاحبنظران بزرگ علم اكولوژي دريا و آبهاي شيرين، بين اماكن زندگي ماهيهاي خاوياري در نيمكره شمالي، درياي خزر كه بزرگترين درياچة بستة جهان است با حوزة خود مناسبترين زيستگاه اين ماهيان در روي زمين به شمار مي آيد.

اين دريا در ميان آسياي باختري و اروپاي شرقي از 46 درجه و 38 دقيقه تا 54 درجه و 34 دقيقه طول شرقي، و 36 درجه و 34 دقيقه تا 47 درجه عرض شمالي گسترده مي باشد و عملاً آبراهه اي است كه دو قاره آسيا و اروپا را به هم مرتبط مي سازد.

طول درياي خزر در حال حاضر 1205 كيلومتر، پهناي متوسط آن 437 كيلومتر مي باشد. پهن ترين قسمت دريا در شمال 554 كيلومتر و باريكترين قسمت آن بين شبه جزيره آبشوران و دماغة كواكي 202 كيلومتر است. محيط دربرگيرندة سواحل كليه كشورهاي اطراف اين دريا تقريباً 7000 كيلومتر مي‌باشد كه 900 كيلومتر آن در سرحد جنوبي، سواحل شمالي ايران را تشكيل مي دهد. با توجه به ابعاد مذكور، مساحت درياي خزر تقريباً 438 هزار كيلومتر مربع است كه با درنظر گرفتن اعماق مختلف آن حجم آب اين دريا بالغ بر 79320 كيلومتر مكعب مي گردد. وسعت حوزة آبريز دريا در حال حاضر در حدود 733/3 ميليون كيلومتر مربع است كه از اين سطح حوزة آبريز ايران برابر 256 هزار كيلومتر مربع مي باشد.

تا دو دهه پيش سطح درياي خزر در حدود 28 متر پايين تر از سطح اقيانوسهاي جهان بوده است. از سال 1357 هـ . ش (1978 ميلادي) افزايش آب اين دريا مجدداً شروع شده به طوري كه در سال 1368 هـ . ش (1990 ميلادي) به 35/27 متر و در سال 1371 هـ . ش (1993 ميلادي) به 37/26 متر رسيده است.

اين دريا از نظر جغرافيايي به سه بخش شمالي، مياني و جنوبي تقسيم مي‌شود. مساحت بخش شمالي كه كم عمق ترين بخش اين دريا به شمار مي رود 80 هزار كيلومتر مربع است كه عمق آن حداقل 2 متر و حداكثر 5 متر مي باشد (اين عمق فقط در مجاورت بخش مياني حداكثر به 25 متر مي رسد). حجم مقدار آب اين ناحيه با دارا بودن بيش از  سطح دريا از يك درصد كل حجم آن تجاوز نمي كند.

ناحيه مياني دريا از شمال به خليج مانگشلاق و در جنوب به شبه جزيرة آبشوران محدود مي باشد. مساحت آن حدود 138 هزار كيلومتر مربع و عمق متوسط آن حدود 170 متر است. حداكثر عمق دريا در اين بخش تقريباً 700 متر مي باشد. حجم آب آن در حدود 25 هزار كيلومتر مكعب يعني تقريباً چيزي نزديك به  حجم كل آب دريا مي باشد.

بخش جنوبي كه در حدود  مساحت كل دريا را دربر مي گيرد در حدود  حجم آب آن را به خود اختصاص مي دهد. عمق متوسط آن تقريباً 324 متر است. عميق ترين نقطه دريا نيز در اين بخش واقع شده كه در حدود 100 متر مي باشد.

از نظر آب و هوا، ناحية شمالي در زمستان سرد و يخبندان (گاهي تا زير صفر درجه سانتيگراد) و در تابستان از هواي معتدل در حدود 22 درجه سانتيگراد برخوردار مي باشد. آب و هواي بخش جنوبي در زمستان معتدل و در تابستان تا حدي گرم است دماي هواي آن به طور متوسط به 27 درجه سانتيگراد مي رسد ولي به علت عميق بودن دريا در اين بخش از شدن گرما در اعماق پايين كاسته مي شود.

شوري درياي خزر در مقايسه با آب اقيانوسها كم بوده و از نظر تركيبات داراي سولفات و كربنات كلسيم و منيزيم فراوان است كه از اين لحاظ نزديك به وضعيت آبهاي شيرين مي باشد. ولي از نظر كلرايد مشخصات آب آن شبيه مشخصات آبهاي اقيانوسي است. غلظت املاح محلول در آب 13 تا 15 در هزار و شوري متوسط آن حدود 13 گرم در ليتر است. مقدار شوري در مناطق مختلف دريا نيز متفاوت است، مثلاً در حوالي مصب رودخانه ولگا شوري آب حدود 3 در هزار و در قسمتهاي جنوبي و شرقي حدود 13 در هزار مي باشد.

جريانهاي درياي خزر تاكنون به طور دقيق مورد بررسي قرار نگرفته اند. جريانهاي مؤثر آن به شكل يك سيكلون مي باشد كه سراسر حوزة پر آب دريا را تحت سيطرة خود داشته و در بخش مياني و جنوبي وضع گردابهاي دايره اي شكل به خود مي گيرد. بررسيهايي كه در عمق كمتر از 50 الي 100 متري انجام شده نشان مي دهد كه سرعت جريان 30 تا 40 سانتي متر در ثانيه مي باشد و حداكثر سرعت آن مي تواند به 80 الي 100 سانتيمتر در ثانيه هم برسد. در مناطق ساحلي، بين جريان اصلي و ساحلي جريانهاي ضعيفي با سرعت 10 الي 15 سانتيمتر در ثانيه وجود دارد.

در درياي خزر 21 خانواده و 64 جنس ماهي وجود دارد. از اين جنسها تا كنون 15 گونه، 62 زيرگونه و 13 نژاد شناسايي شده اند كه در بين آنها ماهيان خاوياري از ممتازترين ماهيها محسوب مي شوند .

از نظر نگارنده، استقرار جغرافيايي درياي خزر بين آب و هواي سرد و يخبندان روسيه و كوههاي قفقاز در شمال و شمال غربي، سرد و نيمه معتدل جمهوريهاي داغستان و آذربايجان در غرب و جنوب غربي، معتدل و نيمه معتدل ايران در جنوب و اقليم گرم و سوزان تركمنستان در جنوب شرقي و بخش وسيعي از سواحل قزاقستان در بخش شرقي آن ئ همچنين وجود رودخانه بزرگ اورال، شط عظيم ولگا، رودخانه هاي كم و بيش بزرگ ترك، سولاك، كورا، ارس و سفيدرود به ترتيب در شمال، غرب، جنوب غربي و جنوب اين دريا همراه با بسياري از رودخانه هاي كوچك و بزرگ اطراف آن كه ساليانه با ريختن مقادير زيادي مواد بيوژن به نقاط ساحلي و نقاط كم و بيش دوردست دريا موجبات غناي غذايي مصب ها، مناطق ساحلي و مناطق نه چندان عميق دوردست آن را از وجود بي مهرگان (سخت پوستان، صدفها، كرمهاي پرتار ) و ماهيهاي ريز و درشت كفزي فراهم مي سازند، رويهمرفته موقعيت ويژه اي براي اين دريا فراهم نموده اند كه آن را به يگانه منطقة مساعد زندگي ماهيهاي خاوياري در جهان مبدل ساخته اند.

از مجموع 25 گونه ماهيهاي خاوياري موجود در آبهاي نيمكرة شمالي فقط شش گونة مهم در حوزه درياي خزر زندگي مي كنند كه يك گونه از آنها به نام استرلياد ويژه آبهاي شيرين شمالي اين دريا به ويژه سط ولگاست كه بندرت در رودخانه اورال و رودخانه هاي شمال غربي يعني ترك و سولاك هم يافت مي شوند و پنج گونة ديگر يعني تاس ماهي روسي، تاس ماهي ايراني، دراكول، شيپ و فيل ماهي رود كوچ هستند كه زندگي تغذيه اي خود را در دريا طي مي كنند ولي براي نخمريزي و زاد و ولد به مقدار زياد وارد رودخانه هاي بزرگ شمالي و تا حدي هم وارد رودخانه هاي مساعد غربي و جنوبي اين دريا مي شوند. بايد دانست كه گونه هاي ماهيهاي خاوياري موجود در درياي خزر به علت تكثير و فراواني چشمگير خود در اين دريا بين ساير گونه هاي مختلف ماهيان خاوياري جهان داراي جايگاه ويژه اي هستند.

وضع اكولوژيك، حضور گونه هاي رود كوچ و تفاوتهاي بيولوژيكي انواع ماهيان خاوياري در اين دريا با تنها گونة آب شيرين آن (استرياد) كه زيستگاه اصلي آن رود ولگاست، گوياي موقعيت استثنايي و ممتاز اين دريا در اين بخش از جهان مي باشد. گستردگي مناطق تخمريزي در رودخانه هاي منتهي به درياي خزر و فراواني غذا در آن موجب شده است تا اين دريا به همين سبب به بزرگترين مركز ذخاير ماهاين خاوياري در جهان مبدل گردد و بالاخره مجموع اين خصوصيات سبب گرديده اند تا بتوان بهره گيري اقتصادي بهتري از اين ماهيان در زيستگاههاي ويژة تغذيه و همچنين در اماكن زاد و ولد آنها به عمل آورد.

طبق مدارك موجود تا پنج دهه پيش، مقدار خاوياري كه از ماهيهاي خاوياري اين دريا حاصل مي گرديد چيزي در حدود  توليد جهاني اين محصول بوده است (Berg, 1948)، ولي در دهه هاي اخير با پيشرفت بيوتكنولوژي تكثير و پرورش ماهيان خاوياري در حوزة درياي خزر ذخاير آن به نحو مطلوبي بازسازي گرديد، به طوري كه در سالهاي 1981 و 1982 صيد اين ماهيها به اوج شكوفايي خود رسيد. بر اساس آمار سازمان خواروبار جهاني از مقدار بيش از 29 هزار تن صيد جهاني ماهيهاي خاوياري در سال 1981 در حدود 28 هزار تن از آن محصول درياي خزر بوده است. از اين تاريخ به بعد ذخاير اين ماهيان در اثر بي توجهي به آلودگي آب رودخانه ها به ويژه رود ولگل و همچنين صيد بي رويه رو به كاهش نهاد. بر اساس گزارشهاي موجود، از سال 1959 تا 1983 فقط در حوزة شط ولگا خسارت وارده به ذخاير ريز و درشت ماهيان خاوياري بيشتر از 100 هزار تن بوده است (Vlasenko, 1994). ادامة روند نامعقول صيد به ويژه بعد از فروپاشي كامل نظام وروي سابق چنان ضربه اي به ذخاير ماهيهاي خاوياري حوزة درياي خزر وارد آورد كه طبق آمار فائو در سال 1993 مقدار صيد ماهيهاي خاوياري روسيه در درياي خزر به چيزي كمتر از 8 هزار تن و در ايران نيز به 1500 تن تنزل يافت. و بالاخره بر اساس مقاله ارائه شده در سومين سمپوزيوم بين المللي ماهيان خاوياري در رم مقدار كل صيد ماهيان خاوياري در درياي خزر در سال 1995 با كاهش شديد به 2900 تن رسيده است .

Huso huso Linne

نام روسي اين ماهي بلوگاست ولي به علت داشتن جثه بزرگ و چشمهيا ريز و شباهت نسبي به فيل، در ايران به نام فيل ماهي شهرت دارد.