مبانی نظری و ادبیات تحقیق توسعه­ ­روستايی

قسمتی از متن:

توسعه­ ي ­روستايي و مفهوم آن

ادبيات توسعه­ي ­روستايي تعاريف متعددي از توسعه ­روستايي را در بر دارد. هر چند اين تعاريف مؤلفه‌هاي مشترک فراواني دارند، ليکن تفاوت­هاي مشهودي نيز دارند. براي تبيين مناسب­تر مفهوم توسعه روستايي به برخي تعاريف مطرح شده، اشاره مي­گردد.

دياسين[1] معتقد است، توسعه ­روستايي راهبردي است که به منظور بهبود زندگي اقتصادي، اجتماعي گروه خاصي از مردم (روستاييان فقير) طراحي شده است. اين فرآيند شامل بسط منافع توسعه بين فقيرترين اقشاري است که در مناطق روستايي در پي کسب معاش هستند. اين گروه شامل کشاورزان خرده­پا، خوش­نشينان و کشاورزان بي­زمين است (ازکيا به نقل دياسين، 1384). در تعريف ديگري، توسعه­روستايي به نوين­سازي جامعه روستايي مي­پردازد و آن را از يک انزواي سنتي به جامعه‌اي تغيير خواهد داد که با اقتصاد ملي عجين شده باشد. بنابراين، هدف توسعه­روستايي در محدوه يک بخش خلاصه نمي­شود، بلکه مواردي چون بهبود و بهره­وري، افزايش اشتغال، تأمين حداقل قابل قبول غذا و مسکن، آموزش و بهداشت را در بر مي­گيرد (ازکيا، 1384). اين امر متضمن انتقالمنافع به افراد بسيار فقيري است که در نواحي روستايي در پي امرار معاش هستند. اين گروه شامل کشاورزان خرده­پا، اجاره­داران و افراد فاقد زمين است (چمبرز[2]، 1376).

از طرفي، توسعه­ي ­روستايي فرآيند افزايش انتخاب مردم، گسترش مشارکت مردم، تواناسازي مردم براي تصميم­گيري، افزايش رفاه و خوشبختي، گسترش فرصت­ها و ظرفيت­هاي بالقوه و تواناسازي زنان و همه مردم براي کارگروهي انجام دادن است (افتخاري و همکاران، 1382). توسعه­ي ­روستايي به معناي کلي آن شامل نوسازي روستاها و شيوه بهره­برداري کشاورزي، پرورش و تجهيز نيروي انساني و تأمين خدمات عمومي مورد نياز روستاييان به منظور ارتقاء سطح زندگي ساکنان روستا و ادغام روستانشينان در جامعه و اقتصاد ملي مي­باشد. مهم­ترين اقدامات عمراني که از سوي دولت­ها در کشورهاي جهان سوم در راستاي توسعه­روستايي انجام شد، شامل ايجاد و گسترش زيربناها از قبيل برق­رساني، تأمين آب آشاميدني، احداث راه­ها و ايجاد خطوط ارتباطي تلگراف[3]و تلفن، ايجاد تأسيسات آموزشي، ارتقاء خدمات بهداشتي مي­باشد. علاوه بر اقدامات عمراني، راه­کارهاي کشاورزي نظير توزيع مجدد زمين از طريق اصلاحاتاراضي، ارائه خدمات ترويجي، توسعه تعاوني­ها، تأمين منابع اعتباري مورد نياز سرمايه‌گذاري در کشاورزي ارائه شد (زاهدي مازندراني، 1390).