جمعیتشناسی یا دموگرافی بخشی از علوم اجتماعی است و مطالعه علمی جمعیتهای بزرگ در حال تغییر انسانی است. جمعیتشناسی با حجم جمعیت و ترکیب و توزیع جمعیت سروکار دارد. این دانش به بررسی باروری، مرگ ومیر و مهاجرت میپردازد. بخشهایی از این دانش که امروزه اهمیت بسیاری یافتهاند عبارتند از انفجار جمعیت، رابطهٔ بین جمعیت و توسعهٔ اقتصادی، اثر تنظیم خانواده، تراکم شهرها، مهاجرتهای غیرقانونی و غیره.
افزون بر اینها این به مطالعهٔ اندازه، ساختار و توزیع جمعیتها و تغییرات آنها در پاسخ به تولد، مرگ، مهاجرت، و سالخوردگی میپردازد.
واژه «دموگرافی» را نخستین بار یک نویسنده فرانسوی به نام «آشیل گیارد» در سال ۱۸۵۵ در کتاب «اصول آمار انسانی یا دموگرافی تطبیقی» به کار برد و گفت:
«تاریخ طبیعی و اجتماعی نوع بشر با شناسایی ریاضی دربارهٔ جمعیت و حرکات و وضع جسمانی و بدنی و عقلانی و اخلاقی آن در دموگرافی باید مورد بررسی قرار گیرد.»
جمعیتشناسی انسانها معمولترین نوع جمعیتشناسی است به طوری که معمولاً منظور از جمعیتشناسی همان جمعیتشناسی انسانی است. جمعیتشناسی میتواند برای شناختن کل جمعیت یک جامعه به کار رود یا برای گروههای جمعیتی با تعریف خاص مثلاً براساس سطح سواد، مذهب، نژاد، ملیت و غیره. در بین دانشگاهیان جمعیتشناسی اغلب به عنوان شاخهای از مردمشناسی، اقتصاد، یا جامعهشناسی شناخته میشود.
مردمشناسی رسمی معمولاً تنها به مطالعهٔ فرایندهای جمعیتی میپردازد حال آنکه در حالت گستردهتر این دانش میتواند به بررسی فرایندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستشناسی اثرگذار بر روی جمعیتها نیز بپردازد.
جمعیتشناسی در کمک به دولتها برای برنامهریزی توسعه و در بازاریابی کاربرد بسیاری دارد.
فهرست مطالب:
ترکیب سنی و جنسی جمعیت
توزيع جغرافيايی جمعيت
عوامل موثر بر انبوهی و پراکندگی جمعي
شاخص کوچ نشينی
نسبت روستا نشينی
شاخص شهرنشينی
تفاوت ميان شهرنشينی و شهرگرايی
انواع تراکم جمعيت
تراکم حسابی
تراکم زيستی
تراکم اقتصادی
و...