در فیزیک، جسم سیاه جسم ایدهآلی است که همهٔ نوری را که در همهٔ بسامدها و از همهٔ زوایهها، از هر کجا و با هر شدتی که به آن میتابد جذب میکند؛ هیچ تابش الکترومغناطیسی از جسم سیاه بازنمیتابد یا نمیگذرد، و به همین دلیل جسم هنگامی که سرد است سیاه دیده میشود. یک جسم سیاه در تعادل گرمایی (دمای ثابت)، پرتوهای الکترومغناطیسی تابش میکند که به آن تابش جسم سیاه گویند. طیف حاصل از تابش مستقل از جنس و شکل جسم است و تنها به دمای آن بستگی دارد.
یک جسم توخالی، یا یک چاردیواری که تنها سوراخ کوچکی برای ورود یا خروج تابش نور دارد (کاواک، Cavity) تقریب خوبی برای یک جسم سیاه ایدهآل است. هر تابشی که از این سوراخ وارد حفره شود، بینهایت بار به همه سو بازمیتابد. این بازتابشهای پیدرپی بر دیوارههای داخلی جسم سرانجام سبب جذب شدن آن میشود. به همین دلیل، اگر از سوراخ به درون جسم بنگریم آن را سیاه خواهیم دید.
اگر جسم سیاه داغ شود، از خود موج الکترومغناطیسی میتاباند. طیف این تابش (یعنی شدت نسبی طول موجهای گوناگون در این تابش) مستقل از جسم سیاه است و فقط به دمای آن بستگی دارد. بررسی دقیق طیف جسم سیاه در آغاز سدهٔ بیستم میلادی از سوی پلانک یکی از نخستین انگیزههای ساختن نظریهٔ مکانیک کوانتومی بود.
فهرست مطالب:
وسایل آزمایش
هدف آزمايش
ملاحظات نظری
تعریف جسم سیاه
بيشينه توان تابشي
آزمايش 1: تحقيق قانون استفن - بولتزمن
آزمايش 2: بررسي تغيير شدت تابش با عكس مجذور فاصله
آزمايش 3: مطالعه تغيير شدت تابش با زاويه
و...