خونتراکافت یا همودیالیز (به انگلیسی: Hemodialysis) در پزشکی، روشی برای پالایش خارج از بدن خون از مواد زائد و سمی مانند اوره و کراتینین و نیز کاهش آب اضافی و آزاد خون است درهنگامیکه کلیهها در وضعیت نارسایی یا مرگ سلولی قرار دارند. این روش شایعترین روش درمان جایگزین کلیه در بیماران کلیوی است. در این روش خونی که از یک مسیر عروقی ثابت یا موقتی بدست میآید با سرعت ۳۰۰ میلی لیتر در دقیقه یا بیشتر به درون مویرگهایی که از غشاهای نیمه مصنوعی ساخته شدهاند، پمپ میگردد. در سمت مقابل، مایع دیالیز که حاوی کلراید سدیم، بیکربنات و غلظتهای مختلفی از پتاسیم است، حرکت میکند.
انتشار از طریق غشا این امکان را فراهم میآورد که مواد دارای وزن مولکولی کم مثل اوره بر اساس شیب غلظت از سز حرکت کنند. به همین ترتیب بیکربنات به سمت پلاسما انتشار مییابد.
همودیالیز یکی از سه روش درمانی در عدم کارایی کلیه محسوب میشود. دو روش دیگر پیوند کلیه و دیالیز صفاقی هستند. همودیالیز یک روش درمانی در بخش ویژه دیالیز بیمارستانها بوده و نیاز به کادر ویژه از جمله پرستار و تکنیسین مربوطه میباشد.
فهرست مطالب:
تعریف همودیالیز
اصول روش همودیالیز
روش های درمان کلیه
مبنای فیزیکی انتشار از طریق غشای نیمه تراوا
تاریخچه
تجویز همودیالیز
عوارض جانبی
روش های دسترسی به جریان خون
کاتتر
فیستول شریانی وریدی
گرافت شریانی وریدی
انواع همودیالیز
مزایا و معایب
ابزار همودیالیز
دیالیزر
غشا و شستشو
مراقبت های پرستاری
دسترسی به رگ های خونی
بسندگی همودیالیز
کنترل و دارو رسانی
شماتیک همودیالیز
و...