پاورپوینت بررسی معماری مقبره ارسلان جاذب مشهد - 27 اسلاید

پاورپوینت بررسی معماری مقبره ارسلان جاذب مشهد - 27 اسلاید

اکنون اختصاصاً بستگی‌های موجود میان هنر ایرانی – اسلامی و هنر مانوی را بررسی می‌کنیم. نقاشی مانوی در حقیقت تجلی روح مانویت بود، پدیده‌ای جهانگیر که در وطن دچار زجر و شکنجه و اختناق گردید، بودائیان پس ازین سرکوبی بی امان نقاشی را به عنوان یک وسیله نجات و تا حدودی اسباب کار تبلیغ برای خود ساختند وهمین تدبیر سبب شد که حیات این پدیده معنوی ادامه یابد. زندگی دوباره هنر ایرانی مرهون همین سیاست معنوی مانویان است و در حقیقت بودائیان با این روش، توانستند که هنر ایرانی را از زوال برهانند وبه راه اعتلا سوق بدهند. متأسفانه آثار مانویان خیلی کم به دست ما رسیده است و همین کم بودن شواهد اهمیت کار را چند برابر ساخته است.
این آثار بر جای مانده عبارتند از: خرابه‌های چند عمارت با نقاشی‌های دیواری و مقداری نقاشی مینیاتوری پراکنده که بی شباهت به آثار برجای مانده از یک کشتی طوفان زده غرق شده نیست، تاریخ ساخته شدن همة این آثار در محدوده میان سال‌های ۱۳۰ تا ۲۳۰ هجری (برابر با ۷۵۰ تا ۸۵۰ میلادی) قرار دارد و همه در سرزمین طورفان یافت شده‌اند، بخصوص نواحی: خوچو،[۳] یار ختو[۴] و سومعة تویوق،[۵] خرابه‌های مورتوق[۶] و چند دیر خرابه در حوزه رود سانجیم.[۷] خوچوبا نام ایندیکت[۸] شهری پایتخت اویغورهای بود، با قلعه و ارک معتبر، مردمان این شهر از سال ۱۴۵ (۷۶۲ میلادی) در عصر بویغو خان و خراب شدن شهر توسط قرقیز در اواسط قرن نهم میلادی به آئین مانی گرویدند.
ارسلان جاذب از سرداران سلطان مسعود غزنوی و شیفتگان فردوسی بوده است. مقبره ارسلان جاذب، در استان خراسان رضوی، کیلومتر 35 جاده مشهد- فریمان، روستای سنگ بست قرار گرفته.
بنا مقبره ارسلان جاذب، حکمران توس، در دوره سلطان محمود غزنوی است، که اهل محل آن را مقبره "ایاز" می خوانند. ارسلان جاذب، در دوره حکمرانی خویش، این مقبره را برای خود ساخته است. او در زمان سلطان مسعود غزنوی مقبره ای نیز بر مزار فردوسی بنا کرد.

آرتور اپهام پوپ در کتاب "معماری ایران، پیروزی شکل و رنگ"، این بنا را از آثار اوایل قرن چهارم هجری قمری دانسته و نوشته که احتمالا این بنا در اصل دو مناره داشته است. در تذکره دولتشاه سمرقندی (تالیف قرن یازدهم هجری قمری)، به رباط سنگ بست، که در آن روزگار ویران بوده، اشاره شده و آمده که قبر ارسلان در این رباط است. بعدها علی شیرنوایی رباط دیگری در نزدیکی آن ساخته است. رباط اخیر امروزه بر پا و به "رباط سنگ بست" معروف است. تا چند دهه اخیر، آثار و بقایای مستحدثاتی در اطراف مقبره دیده می شد و هرتسفلد به بقایای کاروانسرا و مدرسه ای در این محل اشاره کرده است.
در مقاله "شهرهای اسلامی" از محمد یوسف کیانی، یک عکس هوایی از این منطقه ارائه شده است که مجموعه وسیعی از بناها را در کنار و پیرامون مقبره ارسلان جاذب نشان می دهد. در این عکس، مناره مجاور مقبره بر محور حیاطی بزرگ قرار گرفته است. تعیین چگونگی ارتباط این مناره با مقبره ارسلان جاذب و دیگر بناهای پیرامون آن نیازمند بررسی بیشتر است.
این بنا یگانه اثر معماری دوره غزنویان در محدوده کنونی ایران است و قدمتی بیش از هزار سال دارد. مقبره گنبدخانه ای مربع شکل است که گنبدی با پایه هشت ضلعی آن را می پوشاند. گوشه سازی های گنبد در نهایت مهارت انجام شده است و نشان می دهد که در آن زمان فن گوشه سازی در ابتدای راه نبوده است. نمای خارجی بنا هیچ گونه تزیینی ندارد، ولی در داخل آن تزیینات آجری و نقاشی دیده می شود. بر گرداگرد داخل گنبد، کتیبه زیبایی به خط کوفی آجرکاری شده بوده که امروزه اغلب آجرهای آن شکسته و فروریخته است و قابل خواندن نیست.

و....