پاورپوینت تاریخچه حمام های سنتی ایران

تاریخچه حمام های سنتی ایران

حمام های تاریخی ایران تنها برای شست و شو مورد استفاده نبودند و بسیاری از آن ها به عنوان محلی برای استمرار روابط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شناخته می شدند. نظافت و استحمام همواره در طول تاریخ از اهمیت ویژه ای در فرهنگ ایرانیان برخوردار بوده است؛ به همین دلیل، حمام های عمومی بسیاری از دیرباز در ایران ساخته شده اند؛ حمام هایی با معماری متمایز و تزیینات زیبا و چشمگیر که امروزه از مهم ترین آثار تاریخی مناطق مختلف کشور به شمار می روند.

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (..pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 33 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (..pptx) :

بنام خدا آشنایی با معماری اسلامی تاریخچه حمام های سنتی ایران شست وشوی بدن و حمام کردن برای ایرانی ها علاوه بر پاکیزه کردن تن و دفع چرک، یک آیین مذهبی هم بوده. در تمام ادیان پیش از اسلام- از مهرپرستان گرفته تا زرتشتی ها-غسل کردن یکی از شرط های شرکت در مراسم بوده، این است که نه تنها در یک جایی مثل کاخ شاهی تخت جمشید نشانه هایی از حمام پیدا می کنند بلکه باستان شناس ها، بعد از کلی جست وجو به این نتیجه رسیدند که ساخت حمام های عمومی از عهد هخامنشی در همه شهرهای ایران رایج بوده است. غسل کردن چه به صورت واجب و چه به صورت مستحب، به مناسبت های مختلف به مسلمان ها سفارش شده، به همین خاطر بعد از اسلام، شاهان ایرانی و البته آدم های خیر، شهرهای ایرانی را پر کردند از حمام های عمومی تا جایی که در شهری مثل اصفهان فقط در عهد صفوی 272 حمام عمومی ساخته شد یک فضای گنبدی شکل نیمه تاریک پر از بخار به علاوه داستانی که توی آن، اولین حمام را جن ها برای حضرت سلیمان می سازند، زهره خیلی ها را آب می کرد و خیلی ها بودند که از ترس اجنه پا به حمام نمی گذاشتند. نمونه اش همین مظفرالدین شاه، پنجمین شاه قدرت قاجار خودمان که هر وقت هوس حمام رفتن و آب تنی به سرش می زد، امیر بهادر وزیر جنگش را به حمام می فرستاد تا آنجا را از وجود اجنه پاک کند تاریخچه حمام در ایران آداب و سنن در حمام های قدیم سابقاً در همه جای ایران حمام عمومی وجود داشت و اهالی محل اقلاً هفته ای یک بار به منظور نظافت به حمام می رفتند . با این تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام می گرفتند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود . امروز هم حمام عمومی در غالب نقاط ایران وجود دارد ، منتها فرقش با حمام های قدیم این است که در حمام های قدیم از خزینه استفاده می شد ، ولی در حمام های عمومی جدید دوش های متعدد جای خزینه را که به هیچ وجه منطبق با اصول بهداشتی نبود گرفته است در حمام های عمومی خزینه دار که امروزه در ایران کمتر وجود دارد سنن و آدابی را از قدیم رعایت می کردند که بعضاً جنبه ضرب المثل پیدا کرده است یکی از آن آداب این بود که هر کس وارد خزینه حمام می شد به افرادی که شست و شو می کردند سلام می کرد و ضمناً در همان پله اول خزینه دو دست را زیر آب کرده ، کمی از آب خزینه بر می داشت و به یکایک افراد حاضر از آن آب حمام تعارف می کرد ، برای تازه وارد مهم و مطرح نبود که افراد داخل خزینه از آشنایان هستند یا بیگانه ، به همه از آب مفت و مجانی تعارف می کرد و مخصوصاً نسبت به افراد بیگانه بیشتر اظهار علاقه و محبت می کرد زیرا آشنا در هر حال آشناست و دوست و آشنا احتیاج به تعارف ندارند سنت دیگر این بود که هر کس وارد حمام می شد ، برای اظهار ادب و تواضع نسبت به افراد بزرگتر که در صحن حمام نشسته ، مشغول کیسه کشی و صابون زدن بودند ، یک سطل یا طاس بزرگ آب گرم از خزینه حمام بر می داشت و بر سر آن بزرگتر می ریخت ؛ البته این عمل به تعداد افراد بزرگ و قابل احترام که در صحن حمام نشسته بودند تکرار می شد و تازه وارد وظیفه خود می دانست که بر سر یکایک آنان با رعایت تقدم و تاخر آب گرم بریزد . بسا اتفاق می افتاد که یک یا چند نفر از آن اشخاص مورد احترام در حال کیسه کشیدن و یا صابون زدن بودند و احتیاجی نبود که آب گرم به سر و بدن آنها ریخته شود ، با این حال این عوامل مانع از ادای احترام نمی شد و کوچکترها به محض ورود به صحن حمام خود را موظف می دانستند که یک طاس آب گرم بر سر و بدن آنها بریزند و بدین وسیله عرض خلوص و ادب کنند از آداب دیگر در حمام های عمومی خزینه دار قدیم این بود که اگر تازه وارد ، کسی از آشنایان و بستگان نزدیک و بزرگتر از خود را در صحن حمام می دید ، فوراً به خدمتش می رفت و به منظور اظهار ادب و احترام او را مشت و مال می داد یا اینکه لیف صابون را به زور و اصرار از دستش می گرفت و پشتش را لیف می زد در هر صورت این رسوم از قدیمیترین ایام یعنی از زمانی که حمام خزینه به جای آب چشمه و رودخانه در امر نظافت و پاکیزگی مورد استفاده قرار گرفت ، معمول گردید . ذکر این نکته ضروری است که این رسوم و یا دیگر رسومی که در اینجا آورده نشده به یک شکل در سراسر ایران اجرا نمی شده و در مناطق مختلف ، رسوم و آداب و سنن مختلفی وجود داشته است . بی مناسبت نیست که اطلاعات زیر را درباره حمام های قدیم و آداب حمام رفتن ، از نوشته شادروان علی جواهر کلام نقل کنیم : در عهد قاجاریه حمام رفتن در فصل زمستان کار دشواری بود و غالب مردم اواخر پاییز حمام می رفتند و تا شب عید رنگ حمام را نمی دیدند . این وضع منحصر به ایران نبود ، فرنگی ها هم تا پیش از جنگ های صلیبی اصلاً اطلاعی از حمام نداشتند و همین که ایام جنگ های صلیبی به شرق آمدند با حمام آشنا شدند . مع ذالک باز هم تا مدتی بعد از آن حمام نرفتن در فرنگستان مد بود و مشهور است که یکی از ملکه های فرانسه همیشه افتخار می کرد که پنج سال است به حمام نرفته است