پروژه ارشد کامل معماری طراحی مرکز مشاوره و روان درمانی

با توجه به پیشرفت علوم در قرون اخیر برای جوامع بشری دستاوردهای بسیاری را به همراه داشته که از جمله این دستاوردها می‏توان به تکامل و پیشرفت راه‏های درمانی برای بیماری‏های جسمی و روانی نام برد. همانگونه که جوامع بشری به سلامت جسمانی خود اهمیت می‏دهند سلامت روان نیز برای آنها اهمیت بالایی دارد که در این راستا با توجه به پیشرفت علوم و تحقیقات به درمان‏های مکملی برای بیماری‏های روانی دست یافتند که به کمک روانپزشکان و روانشناسان آمد برای درمان اختلالات روانی که درمان مکمل (دگر شیوه) نام گرفت. با توجه به روش‏های مکمل درمان در فضاهای مراکز درمانی اختلالات روانی تغییراتی بوجود آمد که بر این اساس باید مراکزی با مشخصات و فضاهای مورد نیاز با این درمان‏ها طراحی گردد و به مرحلة اجرا برسد. حال با توجه به حضور 60 ساله دانشگاه علوم پزشکی شیراز و افق طرح درمانی کشور مبنی بر اینکه شهر شیراز تا سال 1400 قطب پزشکی ایران خواهد شد و آمار بدست آمده مبنی بر کمبود تخت‏های بیمارستانی و مراکز مشاورة روان درمانی در شهر شیراز می‏باشد، نیاز اینگونه مراکز در شهر شیراز به درستی احساس می‏شود. در این تحقیق سعی شده است درمان‏های مختلف اختلالات روانی و درمان‏های مکمل متناسب با هر اختلال مورد بررسی و تحقیق قرار گیرند، سپس مرکزی متناسب با نیاز جامعه و دارای فضاهای درمانی و مشاوره‏ای بر اساس درمان‏های مکمل (دگر شیوه) طراحی گردد تا نیاز افراد جامعه و افراد مبتلا به اختلالات روانی را بهبود بخشند تا بتواند نقشی در بالا بردن و ارتقاء سطح سلامت روانی جامعه داشته باشد.
کلید واژه‏ها: مرکز رواندرمانی، مرکز مشاوره رواندرمانی، بیمارستان، مرکز سلامت روان


 



فهرست مطالب

عنوان صفحه
فصل اول: کلیات 1
1-1- مقدمه: 2
1-2- طرح مسئله و ضرورت تحقیق: 4
1-3- هدف تحقیق: 5
1-4- پیشینه تحقیق و چارچوب نظری: 5
1-5- فرضیه تحقیق و مدل تحقیق: 6
1-6- روش تحقیق: 7
1-7- مراحل تحقیق: 7
فصل دوم: بیماری روانی 8
2-1- بهنجاری 10
2-1-1- دیدگاه‏های کارکردی در مورد بهنجاری 12
2-1-2- نظریات روانکاوی در مورد بهنجاری 12
2-1-3- میزان بروز بيماري‌های روانی: 14
2-2-4- مسائل بین فرهنگی 15
2-2- طبقه‏بندی در روان‏پزشکی 16
2-2-1- اسکیزوفرنی 17
2-2-2- سایر اختلالات پسیکوتیک: 23
2-2-3- اختلالات خلقی: 27
2-2-4- اختلالات اضطراب: 32
2-2-5- اختلال استرس پس از سانحه و اختلال استرس حاد 35
2-2-6- اختلال اضطراب منتشر 37
2-2-7- اختلالات شبه جسمی 38
2-2-8- سندرم خستگی مزمن 40
2-3-9- اختلالات ساختگی: 43
2-3-10- اختلالات تجزیه‏ای 45
2-3-11- اختلالات خوردن 50
2-3-12- خواب طبیعی و اختلالات خواب 53
2-4- جمع‏بندی 54
فصل سوم: روانپزشکی 57
3-1- روش‌های درمانی: 58
3-1-1-روان‏درمانی گروهی، روان‏درمانی فردی و گروهی توأم، و نقش‏گزاری روانی: 58
3-1-2- روان‏درمانی خانواده و زوج‏درمانی 63



عنوان صفحه
3-1-3- رفتا‏درمانی جدلی 64
3-1-4- بیوفیدبک 65
3-1-5- رفتاردرمانی 66
3-1-6- شناخت‏درمانی 66
3-2- فوریت های روانپزشکی در بزرگسالان: 67
3-3- طب مکمل و دگر شیوه در روانپزشکی 68
3-3-1- طب فشاری و طب سوزنی 69
3-3-2- عطردرمانی 70
3-3-3- رنگ درمانی 70
3-3-4- رقص درمانی 71
3-3-5- طب محیطی 72
3-3-6- ورزش 72
3-3-7- درمان با نورو ملاتونین 73
3-3-8- ماساژ 74
3-3-9- ناتوروپاتی 75
3-3-10- اوزون درمانی 75
3-3-11- نیایش 76
3-3-12- صوت‏ درمانی 77
3-3-13- یوگا 77
3-3-14- هنر درمانی: 78
3-3-15- موسیقی درمانی : 87
3-3-16- بازی در فرآیند درمان 96
3-4- جمع بندی: 103
فصل چهارم: مطالعات معماری فضای درمانی 110
4-1- مطالعات معماری پیرامون مراکز درمانی: 111
4-1-1- اصول طراحي بيمارستان 111
4-1-2- استانداردهای طراحي ساختمان بيمارستان : 119
4-1-3- الزامات طراحی بیمارستان : 122
4-1-1- استانداردهای طراحی محوطه بیمارستان: 124
4-1-5- شرايط محيطي و محل احداث بیمارستان: 127
4-1-6- محل استقرار ساختمان بیمارستان : 128
4-1-7- ضوابط خاص بیمارستان های روان درمانی: 128
4-2- کیفیت فضای درمانی 131
4-2-1- مفهوم بار محیطی 131


عنوان صفحه
4-2-2- ویژگی‏های خاص محیط اطراف: 133
4-2-2-1- آب و هوا و ارتفاع 133
4-2-2-2- دما 135
4-2-2-3- نور 138
4-2-2-3- رنگ 141
4-2-2-4- سرو صدا 145
4-2-3- اثرات تراکم بالا بر انسان‏ها 149
4-3- نمونه های موردی مراکز درمانی و طب مکمل : 156
4-4- برنامه فیزیکی: 175
فصل پنجم: مکان یابی و مطالعات بستر طرح 192
5-1- معیارهای مکان یابی زمین پروژه: 193
5-1-1- دلایل ایجاد چنین مرکزی در شهر شیراز : 193
5-1-2- مبانی جانمایی بیمارستان : 194
5-1-3- جانمایی بیمارستانهای گوناگون با توجه به مبانی ودسته بندی مذکور : 196
5-1-4- جانمایی این طرح درشهر شیراز : 198
5-2- مطالعات بستر طرح 200
5-2-1- موقعیت جغرافیایی شهر شیراز 201
5-2-2- بررسی وضعیت اجتماعی شهر شیراز 202
5-2-3- بررسی وضعیت اقتصادی شهر شیراز 202
5-3- ویژگی‌های آب و هوای شهر شیـراز 203
5-3-1- دما 203
5-3-2- رطوبت نسبی 204
5-3-4- بارندگی 205
5-3-5- باد 205
5-4- پوشش گیاهی 206
5-4-1- معیارهای انتخاب پوشش گیاهی در طراحی 206
فصل ششم
6-1- مبانی و روند طراحی معماری 214
6-2- نظام سازه 224
6-3- تأسیسات 225
6-4- نقشه‏های طرح معماری مرکز مشاوره و روان‏درمانی شیراز 229
فهرست منابع و ماخذ 212
منابع فارسی 229
منابع لاتین 230





فهرست جداول

عنوان صفحه
جدول 4-1: عرصه ها و بخش ها ( نگارنده ) 176
جدول 4-2: مساحت عرصه سرسرای اصلی ( نگارنده ) 177
جدول 4-3: مساحت عرصه مشاوره و معاینه ( نگارنده ) 177
جدول 4-4: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش آزمایشگاه ( نگارنده ) 178
جدول 4-5: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش تشخیص ویژه ( نگارنده ) 178
جدول 4-6: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش ام- آر- آی ( نگارنده ) 179
جدول 4-7: مساحت عرصه کمک تشخیص، بخش رادیولوژی ( نگارنده ) 179
جدول 4-8: مساحت عرصه کمک درمان، بخش گروه درمانی ( نگارنده ) 179
جدول 4-9: مساحت عرصه کمک درمان، بخش هنر درمانی ( نگارنده ) 180
جدول 4-10: مساحت عرصه کمک درمان، بخش کار درمانی ( نگارنده ) 180
جدول 4-11: مساحت عرصه کمک درمان، بخش نور درمانی ( نگارنده ) 180
جدول 4-12: مساحت عرصه کمک درمان، بخش ورزش درمانی ( نگارنده ) 181
جدول 4-13: مساحت عرصه کمک درمان، بخش ماساژ درمانی ( نگارنده ) 181
جدول 4-14: مساحت عرصه کمک درمان، بخش اوزون درمانی ( نگارنده ) 181
جدول 4-15: مساحت عرصه کمک درمان، بخش آب درمانی ( نگارنده ) 182
جدول 4-16: مساحت عرصه بستری ( نگارنده ) 182
جدول 4-17: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش احیاء ( نگارنده ) 183
جدول 4-18: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش جراحی ( نگارنده ) 183
جدول 4-19: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش مراقبت ویژه ( نگارنده ) 184
جدول 4-20: مساحت عرصه اتفاقات داخلی، بخش ایزوله ( نگارنده ) 184
جدول 4-21: مساحت عرصه اداری و مدیریتی ( نگارنده ) 185
جدول 4-22: مساحت عرصه پژوهش ( نگارنده ) 186
جدول 4-23: مساحت عرصه تاسیسات ( نگارنده ) 186
جدول 4-24: مساحت عرصه پارکینگ ( نگارنده ) 187
جدول 4-25: مساحت عرصه محوطه و فضای باز ( نگارنده ) 187
جدول 4-26: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش آشپزخانه و سلف سرویس( نگارنده ) 188
جدول 4-27: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش لاندری ( نگارنده ) 188
جدول 4-28: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش استریل کثیف ( نگارنده ) 189
جدول 4-29: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی بخش استریل تمیز( نگارنده ) 189
جدول 4-30: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش انبارهای عمومی ( نگارنده ) 189
جدول 4-31: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش کاخداری ( نگارنده ) 190
 



عنوان صفحه
جدول 4-32: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش نظافت ( نگارنده ) 190
جدول 4-33: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش جمع آوری و دفع زباله ( نگارنده ) 190
جدول 4-34: مساحت عرصه خدمات پشتیبانی، بخش نگهداری جسد ( نگارنده ) 190
جدول 4-35: مساحت خالص و ناخالص ( نگارنده ) 191
جدول 5-1: بررسی وضعیت جمعیتی استان فارس، جمعیت استان فارس بر حسب نوع خانوار و جنس، سرشماری آبان 1385(مأخذ: سالنامه آماری استان فارس،1387: 134)
202
جدول 5-2: مشخصات متوسط دمای ماهانه شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه) 204
جدول 5-3: مشخصات متوسط رطوبت ماهانه شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه) 204
جدول 5-4: گروههای مختلف رطوبت (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه) 204
جدول 5-5: متوسط میزان بارندگی ماهانه شهر شیراز (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه) 205
جدول 5-6: بادهای غالب شهر در ماههای مختلف سال است (مأخذ: سازمان برنامه و بودجه) 205
جدول 5-7: پوشش گیاهی مورد استفاده در شیراز (مأخذ: گزارش طراحی شهری اراضی کارکنان توانایی مسکن استانداری فارس،1389)
211





فهرست تصاویر

عنوان صفحه
تصویر 4-1 : باشگاه سلامتی وآب درمانی باد الستر (آرین مستعدی،72:1388) 156
تصویر 4-2 : پلان موقعیت (آرین مستعدی،74:1388) 157
تصویر 4-3: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 74) 157
تصویر 4-4: فضای استخر روباز (آرین مستعدی، 1388: 76) 158
تصویر 4-5: نما- برش (آرین مستعدی، 1388: 77) 158
تصویر 4-6: پلان همکف (آرین مستعدی، 1388: 75) 159
تصویر 4-7: پلان طبقه اول (آرین مستعدی، 1388: 76) 159
تصویر 4-8: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 77) 160
تصویر 4-9: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 76) 160
تصویر 4-10: استخر (آرین مستعدی، 1388: 76) 160
تصویر 4-11: فضای باغ میانی و استخر (آرین مستعدی، 1388: 78) 161
تصویر 4-12: فضای باغ میانی و استخر (آرین مستعدی، 1388: 78) 161
تصویر 4-13: برش فضای استحمام (آرین مستعدی، 1388: 79) 162
تصویر 4-14: فضای استحمام (آرین مستعدی، 1388: 80) 162
تصویر 4-15: سقف فضای استحمام (آرین مستعدی، 1388: 80) 162
تصویر 4-16: آزمایشگاه، آب درمانی و باشگاه سلامتی در ماسوله‏ی لوهندان (آرین مستعدی، 87:1388)
163
تصویر 4-17: نمای خارجی ( آرین مستعدی،87:1388) 163
تصویر 4-18: برش ایزومتریک ( آرین مستعدی،89:1388) 164
تصویر 4-19: پلان طبقه همکف (آرین مستعدی، 1388: 90) 164
تصویر 4-20: پلان طبقه اول (آرین مستعدی، 1388: 90) 165
تصویر 4-21: پلان زیرزمین (آرین مستعدی، 1388: 91) 165
تصویر 4-22: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 92) 165
تصویر 4-23: پلان پرسپکتیو (آرین مستعدی، 1388: 92) 166
تصویر 4-24: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 91) 166
تصویر 4-25: سالن ورزش( آرین مستعدی،95:1388) 167
تصویر 4-26: بخش آب درمانی( آرین مستعدی،96:1388) 167
تصویر 4-27: نمای خارجی ( آرین مستعدی،96:1388) 168
تصویر 4-28: نمای خارجی ( آرین مستعدی،96:1388) 168
تصویر 4-29: فضای داخلی ( آرین مستعدی،97:1388) 169
تصویر 4-30: فضای داخلی( آرین مستعدی،98:1388) 169
تصویر 4-31: فضای داخلی ( آرین مستعدی،98:1388) 169
تصویر 4-32: بیمارستان ویلاوِرَر (آرین مستعدی، 1388: 105) 170
تصویر 4-33: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 107) 171
تصویر 4-34: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 108) 171
تصویر 4-35: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 108) 171
تصویر 4-36: پلان طبقه همکف (آرین مستعدی، 1388: 110) 172
تصویر 4-37: پلان طبقه اول (آرین مستعدی، 1388: 111) 173
تصویر 4-38: نمای خارجی (آرین مستعدی، 1388: 112) 174
تصویر 4-39: فضای داخلی (آرین مستعدی، 1388: 112) 174
تصویر 4-40: فضای داخلی (آرین مستعدی، 1388: 114) 174
تصویر 4-41: فضای داخلی راهروها (آرین مستعدی، 1388: 115) 175
تصویر 4-42: فضای داخلی سالن‏ها (آرین مستعدی، 1388: 116) 175
تصویر 5-1: زمین پروژه (مأخذ: نگارنده) 199
تصویر 5-2: همجواری زمین پروژه و بیمارستان دنا (مأخذ: نگارنده) 200
تصویر 5-3: راه‏های دسترسی به پروژه (مأخذ: نگارنده) 200
تصویر 5-4: موقعيت شيراز در ايران (مأخذ: نگارنده) 201
تصویر 5-5: نقشه شیراز (مأخذ: نگارنده) 201
تصویر 5-6: درخت تارون (مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 207
تصویر 5- 7: اقاقیای زینتی ( مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 208
تصویر 5- 8: درخت چنار ( مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 208
تصویر 5- 9: سرو ناز شیراز در باغ ارم ( مأخذ : نگارنده) 209
تصویر 5- 10: درخت سرو نقره‌ای (مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 209
تصویر 5- 11: درخت تارنج ( مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 210
تصویر 5- 12: درختچه زرشک زینتی (مأخذ: سازمان تعاونی مسکن استانداری فارس) 210
تصویر 6-1: دیاگرام روابط (مأخذ: نگارنده) 215
تصویر 6-2: پلان جانمایی زیرزمین (مأخذ: نگارنده) 216
تصویر 6-3: پلان جانمایی طبقه همکف (مأخذ: نگارنده) 217
تصویر 6-4: پلان جانمایی طبقه اول (مأخذ: نگارنده) 218
تصویر 6-5: پلان جانمایی طبقه دوم (مأخذ: نگارنده) 219
تصویر 6-6: پلان دسترسی و جانمایی سایت (مأخذ: نگارنده) 222