پیشینه و مبانی نظری تعارض کار خانواده

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 14 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏تعارض کار- خانواده
‏تعریف و مقدمه
‏ تقابل میان کار و خانواده یکی از موضوعات مورد توجه بسیاری از پژوهش ها در 25 سال گذشته بوده است (گرین هوس و پاول‏ - Greenhaus & Powell
‏، 1996) علوم مدیریت و روانشناسی نیز علاقه بسیاری به مطالعه اینکه چگونه مردان و زنان میان مسئولیت‏های شغلی و خانوادگی خود تعادل ایجاد می‏کنند، داشته‏اند (ادوارد و روثبارد‏ - Edwards & Rothbard
‏، 2000؛ کرچ میر‏ - Kirchmeyer
‏، 1992؛ کوسک، نویی و دمار‏ - Kossek, Noe, & Demarr
‏، 1999)؛ در این میان با تغییر در ماهیت و ساختار نقش‏های کاری و خانوادگی، مانند شاغل شدن زوجین، حضور بیشتر زنان در مشاغل و کم رنگ شدن برخی نقش‏های سنتی در مسئولیت های زندگی خانوادگی افراد (بارنت و هاید‏ - Barnett & Hyde
‏، 2001؛ ادوارد و روث بارد، 2000؛ جنکینز، رپتی و کروتر‏ - Perry-Jenkins, Repetti, & Crouter
‏، 2000) مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است (به نقل از، شاین و چن‏ - Shien & Chen
‏، 2011). پیشینه مسائل مربوط به کار و خانواده عمدتاً بر روی تعارض میان حدود فعالیت‏های شغلی و خانوادگی، یا همان تعارض کار/ خانواده ‏(WFC‏)‏ - work-family conflict
‏، تمرکز یافته است گرچه اصطلاح کار/ خانواده و کار/ زندگی‏ - Work life
‏ اغلب بجای یکدیگر استفاده می شود؛ اما بین این دو تمایز وجود دارد، چرا که عنوان کار/خانواده به مسائل مربوط به نقش های همسری و والدینی در خانه اشاره دارد؛ و کار/ زندگی به سایر نقش های غیر شغلی فرد مانند، عضویت در گروه های اجتماعی، فعالیت های مذهبی و غیره مربوط است.
‏براساس مطالعات کان (1964)؛ بیوتل و گرین هوس (1985) تعارض کار/خانواده را اینگونه تعریف کرده اند " نوعی از تعارض بین نقشی‏ - nterrole conflict
‏، که در آن فشار ناشی از نقش‏های حیطه کار و خانواده در برخی از
‏جنبه ها با یکدیگر ناسازگار هستند، از این رو انجام یک نقش (شغلی یا خانوادگی) باعث دشواری در انجام دادن نقش دیگر می‏شود".( به نقل از، شاین و چن، 2011)؛
‏ تعارض کار/خانواده زمانی رخ می‏دهد که انتظارات مربوط به یک نقش با توانمندی‏های شخص برای اینکه سایر نقش‏هایش را نیز بتواند به طور کامل انجام دهد، تداخل می‏کند. گوود‏ - Goode
‏ (1960) بیان می کند که تعارض بین نقش نتیجه و پیامدی چاره ناپذیر برای فرد در انجام نقش‏های چندگانه است (شاین و چن، 2011). بنابراین تعارض کار/خانواده (WFC‏)غالباً در زیر مجموعه عوامل استرس‌زای ناشی از نقش دسته بندی و مطرح شده است، چرا که این تعارض گویای ناهمخوانی و تضاد بین الزامات و خواسته های دو نقش متفاوت است (کان و روزنتال‏ - Quinn & Rosenthal
‏، 1964؛ کتز و کان‏ - Katz
‏، 1978؛ به نقل از متشرعی، 1389) و لذا تعارض به هر شکلی که باشد منجر به استرس برای فرد خواهد شد.
‏جهت گیری تعارض کار/خانواده، دو جنبه را مد نظر دارد. جهتی که در آن کار و مسائل کاری با زندگی خانوادگی تداخل می‏یابد (WIF‏ و یا W ®FC‏)‏ - Work interference with Family (WIF)
‏ و در مقابل، جهتی که در آن مسائل خانوادگی با حیطه کاری تداخل می‏یابد (FIW‏ و یا F ®WC‏)‏ - Family interference with work (FIW)
‏. به عنوان مثال، تداخل خانواده- کار، زمانی رخ میدهد که فرد به دلیل بیدار ماندن و مراقبت کردن از کودک خردسالش که در طول شب نا آرامی می‏کرده، در روز بعد در محل کار خسته و ناکارآمد عمل می‏کند، و مثالی از تداخل کار- خانواده زمانی است که فرد برای اتمام زمان کار و ماندن در پست خود در سازمان، نتواند در برنامه ای مربوط به خانواده، مثل جشن فارغ التحصیلی فرزندش شرکت کند. تمایز میان این دو مفهوم در برخی مطالعات از جمله پژوهش‏های، فرون، راسل و بارنز‏ - Rasel & Barnz
‏ (1996) و گوتک، سرل و کلپا‏ - Serl & Klpa
‏ (1991)، بررسی و مورد تایید قرار گرفته اند (توتل‏ - Totel
‏، 2006).
‏بطور کلی، مفهوم تعارض کار/ خانواده می‏تواند در سه حیطه، دسته‏بندی شود (گرین هوس و بیوتل، 1985؛ نقل از توتل، 2006):
‏ 1) تعارض مبتنی بر زمان‏ - time-based conflict
‏ 2) تعارض مبتنی بر توان فرسایی‏ - strin-based conflict
‏ 3) تعارض مبتنی بر رفتار‏ - behavior-based conflict
‏. (شکل شماره 1-1)
‏تعارض مبتنی بر زمان نیز به دو شکل نمود پیدا می کند: الف) هنگامی که فرد به دلیل حضور فیزیکی در محیط کار یا در خانواده نتواند به وظایف و انتظارات برخواسته از نقش دیگر خود بپردازد. ب) فشار زمانی حتی هنگامی که فرد در محیط کار یا خانواده حضور فیزیکی ندارد، به دلیل ایجاد اشتغال ذهنی و فکری، باعث می شود فرد نتواند وظایف نقش دیگر خود را بخوبی انجام دهد.
‏تعارض مبتنی بر فشار روانی زمانی وجود دارد که فشار در یک نقش شغلی عملکرد فرد را در نقش دیگر تحت تاثیر قرار می دهد. تعارض مبتنی بر رفتار هنگامی رخ می‏دهد که شیوه رفتاری که فرد در محل کار نشان می‏دهد (بی‏عاطفه بودن، منطقی بودن، قدرت نمایی و استبدادگری) مورد علاقه افراد خانواده نباشد و در واقع این رفتارها در خانه ناکارآمد ارزیابی می شوند.
‏به طور طبیعی، ناسازگاری میان نقش های فرد در خانواده و نقش های فرد به عنوان یک کارکن منجر به تعارض می گردد. همانطور که گرین هوس و بیوتل در تشریح پیشایند های تعارض‏–‏کار خانواده، نشان می‏دهند (شکل 1-2)، فشارهای حیطه های خانواده و حیطه های شغل منجر به این عدم سازگاری ها میان دو نقش می‏شوند.
‏فشار های حیطه شغل
‏ساعات کار
‏برنامه غیر انعطاف کار
‏نوبتکاری/شیفت کاری
‏تعارض نقش
‏ابهام نقش
‏تداخل مشغولیت دو نقش
‏انتظار پنهان کاری
‏رعایت مسائل امنیتی
‏ و عینیت در کار
‏فشار نقش
‏ناسازگاری
‏زمانی‏: ‏هنگامی که صرف وقت در یک نقش از رسیدگی به نقش دیگر جلوگیری کند.
‏توانی:‏هنگامی که انجام یک نقش توان انجام نقش دیگر را سلب کند.
‏رفتاری:‏الزامات رفتاری در یک نقش رفتار بر اساس الزامات نقش دیگر را دشوار سازد.
‏فشار های حیطه خانواده
‏نگهداری از کودک
‏همسر شاغل
‏خانواده بزرگ
‏تعارض در خانه
‏کم حمایتی همسر
‏انتظار برای گرم بودن
‏باز بودن و صداقت
‏درخانه
‏برجستگی نقش
‏عامل جلوگیری کننده از انجام وظایف
‏زمان
‏توان
‏رفتار
‏زمان
‏توان
‏رفتار