پیشینه و مبانی نظری رویکردهای عمده در فلسفه اخلاق

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 56 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏اخلاق حرفه ای
‏رویکردهای عمده در فلسفه اخلاق‏
‏در اینجا می‏توان به بیان انواع رویکردهای مطرح در فلسفه‏ی اخلاق که عبارت‏‏اند‏‏از: رویکرد وظیفه‏گرایی، رویکرد نتیجه‏گرایی، سودگرایی( لذت‏‏گرا)، رویکرد فضیلت‏‏گرا، اشاره کرد.
‏رویکرد وظیفه‏‏گرایی
‏واژه وظیفه‏‏گرایی. Task-oriented ‏
‏ را نخستین بار، جرمی بنتام. Geremy Bentam
‏ در کتاب وظیفه‏‏گرایی یا علم اخلاق، مطرح کرد. واژه انگلیسی Deontologism‏ترکیبی است از Deonto‏به معنی «تکلیف» و «وظیفه» و Logos ‏به معنای «شناخت» (موحدی، 1389: 165).‏ نظریات مربوط به وظیفه‏‏گرایی نظریاتی‏‏اند که بدون توجه به نتایج افعال، آن‏ها را ذاتاً خوب یا بد می‏‏دانند. موضوعی که در این دسته از نظریه‏های اخلاقی تأکید می‏‏شود این است که همه ما وظایفی را بر عهده‌داریم که شامل اعمالی است که باید انجام دهیم و یا نباید انجام دهیم. این اعمال صرف‌نظر از پیامدی که دارند، بر عهده ما هستند. (فرانکنا، 1385 : 47-46 ).‏ ‏وظیفه‏‏گرایی، ‏مانند ‏نتیجه ‏گرایی، ‏به ‏دوشاخه ‏وظیفه‏‏گرایی ‏عمل ‏نگر ‏و ‏وظیفه‏‏گرایی‏‏ قاعده ‏نگر‏ ‏تقسیم می‏‏شود. ‏در ‏اکثر ‏متون ‏و ‏مباحث ‏اگر ‏از ‏وظیفه‏‏گرایی ‏به‌طور ‏عام ‏سخنی گفته ‏می‏‏شود، ‏عمدتاً ‏وظیفه‏‏گرایی ‏قاعده ‏نگر ‏مراد ‏است ‏و ‏حاکی ‏از ‏این ‏می‏‏باشد ‏که ‏اگر وظیفه ‏را ‏همواره ‏قاعده‏‏اي ‏مشخص ‏و ‏تعیین ‏کند، ‏ارجح ‏است ‏از ‏اینکه ‏افراد ‏بدون ‏هیچ قواعد ‏و ‏مقرراتی ‏به ‏وظایفی ‏که ‏تشخیص ‏می‏‏دهند، ‏عمل ‏کنند ‏و ‏باعث ‏به وجود آمدن تعارض ‏میان ‏وظایف ‏شوند. ازجملۀ ‏وظیفه‏‏گرایان ‏عمل‏‏نگر ‏می‏‏توان ‏به ‏ریچارد ‏پرایس . Richard Price
‏و ایچ. ‏اي. پریچارد . HD. Them. Pritchard
‏و ‏ازجمله ‏نظریات ‏وظیفه‏‏گرایانۀ ‏قاعده‏‏نگر ‏می‏‏توان ‏به ‏نظریه ‏امر ‏الهی، نظریه ‏اخلاقی ‏کانت ‏و ‏نظریات ‏اخلاقی ‏دبلیو. ديوید. رأس ‏. W. David Ross
‏اشاره ‏کرد.‏ دراخلاق
‏ ‏هنجاري،‏ ‏نظریات‏ ‏وظیفه‏‏گرایانه‏ ‏در‏ ‏مقابل‏ ‏نظریات‏ ‏نتیجه‏‏گرایانه‏ ‏قرار‏ ‏می‏گیرند.‏ ‏درحالی‏‏که‏ ‏نتیجه‏گرایی،‏ ‏اعمال‏ ‏درست‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏اساس‏ ‏نتایج‏ ‏خیر‏ ‏مشخّص‏ ‏و‏ ‏معین‏ ‏می‏‏کند،‏ ‏وظیفه‏گرایی‏ ‏مدعی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏اگرچه‏ ‏نمی‏‏توان‏ ‏از‏ ‏نتایج‏ ‏و‏ ‏پیامدهاي‏ ‏اعمال‏ ‏صرف‌نظر‏، ‏اما‏ ‏ویژگی‏هاي‏ ‏مهم‏ ‏دیگري‏ ‏نیز‏ ‏وجود‏ ‏دارند‏ ‏که‏ ‏تعیین‌کننده‏ ‏درستی‏ ‏و‏ ‏نادرستی‏ ‏اعمال‏ ‏می‏‏باشند. در‏ ‏وظیفه‏‏گرایی،‏ ‏ملاك‏ ‏سنجش‏ ‏افعال‏ ‏اخلاقی،‏ ‏وظیفه‏ ‏است.‏
‏2-1-2-2- رویکرد نتیجه‏‏گرایی
‏در سال 1958 در مقاله‏‏ای تحت عنوان «فلسفه‏‏ی اخلاق جدید»، نخستین بار انسکم. Elizabeth Anscombe
‏، واژه"Consequentialism"‏را که به معنی نتیجه‏‏گرایی ‏. Attainment
‏ است در اشاره به نظریاتی که به نتایج و پیامدهاي اعمال اشخاص نظر دارند، به کار برد. این نظریه به شکلی که اَنسکم آن را ‏معرفی کرد،کاملاً با نظریه‏‏ی اخلاقی سودگرایی پیوند خورد؛ به همین دلیل، اکثر اوقات این دو نظریه با هم تلفیق می‏‏شوند و به‌جای هم به کار می‏‏روند. اما نباید از نظر دور داشت که سودگرایی،گونه‏‏اي خاص از نظریات نتیجه‏‏گرایی است و زیرمجموعه آن قرا می‏‏گیرد (موحدی، 1389: 157).
‏نتیجه گرایی با این عقیده آغاز می‏‏شود که ارزش‏‏هایی وجود دارند که مقدم بر اخلاق هستند؛ حتی اگر هیچ درستی و نادرستی اخلاقی وجود نداشته باشد، همواره بعضی چیزها خوب و بعضی چیزها بد خواهند بود. در این دسته از نظریات، کیفیت ‏یا ‏ارزش ‏اخلاقی ‏اعمال، ‏اشخاص ‏و ‏منش‏‏ها، ‏وابسته ‏به ‏ارزش غیراخلاقی ‏نسبی ‏آن ‏چیزي ‏است ‏که ‏به ‏وجود ‏می‏آورند ‏و ‏یا ‏به ‏دنبال ‏ایجادش ‏هستند. نتیجه ‏گرایی ‏وصف ‏آن ‏دسته
‏از ‏نظریات ‏اخلاقی ‏است ‏که ‏بنابر ‏آن‌ها، ‏نتایج ‏هر ‏عمل تعیین‌کننده ‏درستی ‏و ‏اعتبار ‏هر ‏حکم ‏اخلاقی ‏درباره ‏آن ‏عمل ‏است. ‏با ‏این ‏حساب، ‏عملی اخلاقاً ‏درست ‏است ‏که ‏نتایج ‏خوب ‏به ‏بار ‏آورد؛ ‏ازاین‌رو ‏در ‏نتیجه ‏گرایی، ‏توجه ‏به ‏نتیجه ‏و پیامد ‏عمل ‏بر ‏خود ‏عمل رجحان ‏دارد ‏و ‏در ‏هر ‏عمل، ‏یک ‏ویژگی ‏مصحح ‏اساسی ‏و ‏نهایی در ‏کار ‏است: ارزش ‏غیراخلاقی ‏نسبی ‏پیامد ‏آن. این گروه ازنظریات، برای تعیین خوب یا بد بودن عملی، نتایج آن فعل را معیار قرار می‏‏دهند. (فرانکنا،1385: 52 ).
‏فایده باوری با نقد‏‏های جدی مواجه شده است، ازجمله‏ آن‏که به سادگی نمی‌توان به نتایج افعال پی برد و این نظریه اخلاقی جایی برای انگیزه و نیّت در نظر نگرفته است.
‏شاید ‏ذکر ‏این ‏نکته ‏خالی ‏از ‏فایده ‏نباشد ‏که ‏همان‏‏طور ‏که ‏گفتیم، ‏در ‏نتیجه ‏گرایی، درستی ‏و ‏نادرستی ‏یک ‏عمل ‏بر ‏اساس ‏نتایج ‏آن ‏عمل ‏سنجیده ‏می‌شود، ‏یعنی ‏پس ‏از ‏انجام ‏یک ‏عمل، ‏بر ‏اساس ‏خوبی ‏یا ‏بدي ‏نتایج ‏آن ‏عمل است ‏که ‏رأي ‏به‌درستی ‏و ‏نادرستی ‏آن ‏می‏‏دهیم. ‏اما ‏قبل ‏از ‏انجام ‏عمل، ‏فاعل ‏تا ‏آنجا ‏که ممکن ‏است ‏نتایج ‏آن ‏را ‏حدس ‏می‏‏زند ‏و ‏در ‏صورتی ‏که ‏نتایج ‏به ‏نفع ‏او ‏یا ‏اکثریت ‏باشند به ‏انجام ‏عمل ‏مبادرت ‏می‏‏ورزد .‏اما ‏نتایج ‏حدس زده ‏شده، ‏گاهی ‏متفاوت ‏با ‏نتایج ‏واقعی‏‏اي است ‏که ‏انجام ‏عمل ‏در ‏پی ‏خواهد ‏داشت ‏و ‏معلوم ‏نیست ‏که ‏کاملاً ‏این همان ‏باشند. زیرا اولاً ‏در ‏حدس ‏زدن ‏نتایج، ‏هنوز ‏عمل ‏انجام‌نشده ‏و ‏نتایج ‏حدس ‏زده ‏شدة ‏آن، ‏کاملاً درست ‏و ‏یقینی ‏نیستند؛ ‏و ‏ثانیاً ‏ممکن ‏است ‏ما ‏در ‏حدس ‏زدن ‏نتایج ‏خود ‏را ‏بفریبیم ‏و نتیجه ‏را ‏به ‏گونه‏‏اي ‏که ‏به ‏نفع ‏انجام ‏یا ‏ترك ‏عمل ‏است، ‏حدس ‏بزنیم. بنابراین ‏صرفاً ‏نتایج واقعی ‏خود ‏عمل، ‏پس ‏از ‏انجام ‏عمل ‏است ‏که ‏می‏‏توانند ‏تعیین‌کننده ‏درستی ‏آن ‏باشند.
‏2-1-2-3- رویکرد فضیلت‏‏گرایی ‏. Virtue-oriented
‏یکی دیگر از نظریه‏های مطرح در فلسفه‏ی اخلاق، اخلاق مبتنی بر فضیلت است. اخلاق فضیلت‏‏گرا از مهم‏‏ترین نظریه‏‏های رقیب نتیجه‏‏گرایی و وظیفه‏‏گرایی است. این نظریه با مقاله کلاسیک خانم انسکومب با عنوان فلسفه اخلاق جدید احیا شد. ریشه