آفرینندگی یا آفرینشگری یا خلاقیت، مهمترین و اساسیترین قابلیت و توانایی انسان و بنیادیترین عامل ایجاد ارزش است که در همهٔ ابعاد و جوانب زندگی وی نقش کاملاً حیاتی ایفا میکند. خلاقیت و نوآوری از والاترین ویژگیهای انسان است. همهٔ علوم، تولیدات، فناوریها، صنایع، ابداعات، اختراعات، هنرها، ادبیات، موسیقی، معماری و به طور کلی اساس انواع تمدنها از ابتدا تاکنون و کلیهٔ دستاوردهای بشری، جلوههای گوناگونِ خلاقیت و نوآوری است. تمدن انسانی و زندگی وی بدون خلاقیت امکانپذیر نیست.
خلاقیت مفهومی است که تعریفهای آن در طول زمان تغییراتی کردهاست و پژوهشگران مختلف تعاریف متعددی برای آن ارائه نمودهاند که البته اشتراک معنایی زیادی دارند.
به عنوان مثال تورنس، خلاقیت را به عنوان نوعی مسئلهگشایی مد نظر قرار دادهاست. به نظر وی تفکرِ خلاقِ مختصر عبارتست از فرایند حس کردن مسائل یا کاستیهای موجود در اطلاعات، فرضیهسازی دربارهٔ حل مسائل و رفع کاستیها، ارزیابی و آزمودن فرضیهها، بازنگری و بازآزمایی آنها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران.
خلاقیت شامل تولید چیزی است که هم اصیل و هم ارزشمند باشد و نشأت گرفته از فرایندهای خودآگاه و ناخودآگاه انسان میباشد. از دیدگاه یک دیدگاه علمی محصولات تفکر خلاق گاهی اوقات به تفکر واگرا ارجاع داده میشود. همانند دیگر پدیدهها در علم یک دیدگاه یا تعریف یگانه از خلاقیت وجود ندارد و به طور متنوع به موارد زیر منسوب شدهاست: فرایند شناختی، محیطی اجتماعی، ویژگی فردی، شانس و همچنین مواردی مانند نبوغ، بیماریهای روانی و شوخطبعی پیوند داده شدهاست.
تعریف مناسب دیگر فرایند فرضیات شکسته است تفکرات خلاق زمانی تولید میشود که شخص پیشفرضها را کنار گذاشته و یک دیدگاه جدیدی را جستجو کند که دیگران به آن نپرداختهاند. خلاقیت نیاز به حضور همزمان تعدادی از ویژگیها از قبیل هوش، پشتکار، غیرمتعارف بودن و توانایی تفکر به سبکی خاص دارد. خلاقیت، خودکار و بدون زحمت و تلاش است و غالباً همچون تصورات ذهنی خودانگیخته به وجود میآید. برای آن مراحلی توسط هلم هولتز و والاس پیشنهاد شدهاست: ۱-آمادگی ۲-دوره نهفتگی ۳-الهام ۴-تحقق.
فهرست مطالب:
مقدمه
خود آزمايي خلاقيت
تعريف خلاقيت
پرسشهاي مرتبط با خلاقیت
خلاقيت ذهن
عوامل و زمينه هاي خلاقيت
هوشمندی
انواع هوش
سخن هوندا در مورد مدرك تحصيلي
خانواده
تحصيلات
موقعيت اجتماعي
تفكر آزاد منشانه
مستقل انديشيدن
مسئوليت پذيري
شرائط سنی
جنسيت
تلاش و كوشش
موانع خلاقيت
موانع فردي خلاقيت
موانع سازماني خلاقيت و نوآوري
عوامل تأخير انداز توسعه خلاقيت و نوآوري در سازمانها
ده فرمان ضد خلاقيت
ويژگي هاي افراد خلاق
ويژگي هاي مديريت خلاق
روشهاي تفكر خلاق
روشهاي افزايش خلاقيت
مديريت تقويت خلاقيت در سازمان
چگونگي تسهيل خلاقيت و نوآوري در سازمان
عوامل مؤثر بر خلاقيت ونوآوري در سازمان
موقيعت هاي محيطي و سازماني لازم براي ظهور نوآوريها
زمينه اصلي هر گونه نوآوري
روشهاي رشد قدرت خلاقيت در كاركنان سازمان
نقش مديران نوآور به روش ديگر
فرآيند خلاقيت هوشمند
مراحل فرآيند خلاقيت حل مسئله
انواع خلاقيت
خلاقيت عملي
خلاقيت ذهني
خلاقیت هنری
خلاقيت غير كلامي و تخيلي
روش تفكر ابداعي
تكنيك هاي خلاقيت
و...