پیشینه تحقیق اختلال وسواس فکری عملی

قسمتی از متن:

اختلال وسواس فكري – عملي اختلالی در پردازش شناختي است كه در آن شخص افكار، تصاوير و تكانه‌هايي را تجربه مي‌كند كه مزاحم و رخنه‌گر بوده و در وي ناراحتي ايجاد مي‌كنند و فرد آنها را بي‌معنا و بيگانه با خود مي‌يابد. در اين راستا، شناخت آن دسته از فرآيندهاي پردازش اطلاعات كه در پديدآيي و تداوم اختلال وسواس دخيلند، اهميت دارند زيرا از يك سو سبب شناخت بهتر اختلال وسواس و ترسيم تصوير دقيق‌تر و مبتني بر واقعيت از اين اختلال مي‌شود، و از سوي ديگر گامي اساسي در خلق فنون مداخله‌اي موثر در درمان شناختي OCD به شمار مي‌آيند.

بسياري از نظريه‌هاي نويدبخش در زمينه اختلال OCD، بر پايه نظريه شناختي بك[1] درباره اظطراب (1976) بنا شده‌اند. اين نظريه عنوان مي‌كند كه افراد مبتلا به اضطراب، موقعيت‌ها را خطرناك‌تر از آنچه هستند تعبير كرده و نيز درك نادرستي از توانايي‌هاي خود و نيز منابع حمايتي محيط براي مقابله با موقعيت‌هاي چالش‌زا دارند. بنا به اين نظريه، علت را بايد در باورها و فرضياتي يافت كه افراد در دوره‌هاي پيشين زندگي خود فرا گرفته‌اند. اين باورها ممكن است در آن مرحله به‌خصوص از زندگي مفيد بوده باشند، اما در موقعيت‌هاي جديد كه برداشت متفاوتي را مي‌طلبند،‌نه تنها كارآمد نبوده، بلكه مشكل‌ساز و بيماري‌زا مي‌شوند. برخي از اين عقايد عمومي‌تر بوده و به اختلال خاصي منحصر نيستند (به عنوان مثال "مهم است كه من در همه مواقع كاملا آرام و خونسرد باشم" ). برخي ديگر از باورها منحصرا در برخي اختلالات اضطرابي وجود دارند، مثلا هراس اجتماعي که با عقايدي درباره طرد يا مسخره شدن توسط ديگران ارتباط دارد، يا اختلال هراس با باورهايي درباره مرگ قريب‌الوقوع، ديوانه شدن يا از دست دادن كنترل همراه است. (بك، 1998)

تاكنون نظريات مختلفي در زمينه اختلال وسواس فكري – عملي ارائه گرديده‌اند كه همگي در اين‌كه اين اختلال از انواع خاصي از باورهاي ناكارآمد ناشي مي‌شوند، متفق‌القول هستند. با اين حال،‌ هر يك از اين ديدگاه‌ها بر باورهاي ناكارآمد متفاوتي تكيه مي‌كنند. از پيشرفته‌ترين و مطرح‌ترين آنها مي‌توان به ديدگاه شناختي – رفتاري سالكووسكيس[2] (1985) و ديدگاه راچمن[3] (1997، 1998، 2003) اشاره كرد كه در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.