پیشینه تحقیق یادگیری سازمانی

قسمتی از متن:

يادگيري سازماني بيشتر شامل بخش هاي آموزشي فردي است. يك سازمان وقتي كه اعضاء سازمان آن را ترك مي كنند، توانايي هاي يادگيري خود را از دست نمي دهد. يادگيري سازماني در حافظه سازماني مشاركت دارد.به همين ترتيب سيستم يادگيري نه تنها افراد معدود، بلكه افراد زيادي را در نتيجه جمع آوري تجارب، هنجارها و داستان ها تحت تأثير قرار مي دهد. (هابر 1991).
يادگيري در سازمان مي تواند :
1)    از طريق انتشار و تسهيم ديدگاه ها، دانش و مدل هاي ذهني از اعضاي سازمان روي دهد.
2)    بر اساس دانش و تجربه گذشته باشد كه بستگي به مكانيسم هاي سازماني (سياست ها، استراتژي ها، مدل هاي واضح و ...) دارد. هرچند يادگيري سازمان ها از طريق افراد و گروه ها شكل مي گيرد،فرآيند يادگيري تحت تأثير مجموعه گسترده تري از متغيرها نيز مي باشد (ماركورات،1996:3). امروزه بسياري از مديران ارشد به بهبود و پيشرفت يادگيري در سازمان هاي خود متقاعد شده اند. اين آگاهي در مورد بهبود يادگيري از چند سؤال نشأت گرفته است :
ويژگي هاي يك سازمان يادگيرنده خوب چگونه تعيين مي شود؟ سازمان ها چگونه يادگيري خود را بهبود مي بخشند؟
تحقيق ادوين 1و همكارانش بر اين مبنا بود تا به سازمان ها براي ايجاد سيستم هاي يادگيري بهتر كمك كنند. وي يادگيري سازماني را ظرفيت سازمان براي ايجاد و بهبود عملكرد براساس تجربه تعريف مي كند. يادگيري يك پديده سطحي-سيستمي است، زيرا يادگيري، سازمان را حتي اگر افراد آن تغيير كنند پابرجا نگه مي دارد.


انواع يادگيري سازماني:
در يك تقسيم بندي كلاسيك در ميان نويسندگان صاحب نظر يك توافق جمعي در تفكيك دو نوع يادگيري وجود دارد كه صرف نظر از نام گذاري هر يك از اين دو نوع، تقريباً مفهوم يكساني توسط آنها ارائه شده است.
فايول و لايلز (1985) انواع يادگيري را در قالب دو سطح بيان مي كند كه عبارتند از يادگيري سطح پايين1و يادگيري سطح بالا
يادگيري سطح پايين در داخل يك ساختار سازماني و يا مجموعه اي از قواعد اتفاق مي افتد. يادگيري سطح منجر به توسعه روابط پايه اي ميان رفتار و نتايج مي شود، اما اين امر اغلب در دوره كوتاهي اتفاق مي افتد و تنها بخشي از آنچه سازمان انجام مي دهد را تحت تأثير قرار مي دهد. به نظر اين دو نويسنده، يادگيري سازماني نتيجه تكرار رويه معمول است و شامل ايجاد روابط بين رفتارها و نتايج مربوط به آنها مي باشد. در نتيجه يادگيري سطح پايين بيشتر در زمينه سازماني اتفاق مي افتد كه به خوبي درك شده و مديريت به توانايي خود در كنترل موقعيت ها باور داشته باشد. هرچند اين نوع كنترل بر روي عوامل محيطي بيشتر از ويژگي هاي مديران سطح پايين و مياني است تا مديران سطح بالا، اما يادگيري سطح پايين را نبايد با سطوح پايين سازمان در نظر گرفت. هر سطح از سازمان ممكن است به نوبه خود درگير اين نوع يادگيري شود. آرجريس و شون (1978) اين نوع يادگيري را يادگيري تك حلقه اي ناميده اند.يادگيري تك حلقه اي فرآيندي است كه جنبه هاي اصلي و كليدي (تئوري مورد استفاده1) يا مجموعه قواعد سازمان را حفظ مي كند و خود را به مشخص كردن و تصحيح خطاها در درون اين سيستم مفروض از قواعد محدود مي كند. از سوي ديگر هدف يادگيري سطح بالا تنظيم قواعد و هنجارهاي كلي به جاي فعاليت ها و رفتارهاي به خصوص است. روابطي كه در نتيجه يادگيري سطح بالا ايجاد مي شوند، اثرات بلند مدتي بر روي سازمان به عنوان يك كل دارند. اين نوع يادگيري با استفاده از كاوش خلاقانه2 ،توسعه مهارت و بينش اتفاق مي افتد. بنابراين يادگيري سطح بالا بيش از يادگيري سطح پايين فرآيندي، شناختي است. به نظر فايول (1985) زمينه يادگيري سطح بالا معمولاً ابهام آميز و نامعين است كه اساساً در اين چنين زمينه اي رفتار كاملاً تكراري تقريباً بي معنا خواهد بود. با توجه به اين نكته، يادگيري سطح بالا عمدتاً در سطوح بالاي مديريت، كه هنجارهاي تصميم گيري از حداقل درجه معيني برخوردارند، اتفاق مي افتد.
آرجريس و شون (1978) اين نوع يادگيري را يادگيري دو حلقه اي مي شناسند. يادگيري دو حلقه اي زماني اتفاق مي افتد كه سازمان خطاها را كشف و اصلاح مي كند و هنجارها، رويه ها، سياست ها و هدف هاي موجود را زير سؤال مي برد و به تعديل و اصلاح انها مي پردازد. آنها نوع سومي از يادگيري تحت عنوان يادگيري ثانويه يا سه حلقه اي را معرفي مي كنند. يادگيري ثانويه زماني اتفاق مي افتد كه سازمان ها ياد بگيرند چگونه يادگيري تك حلقه اي و دو حلقه اي را اجرا كنند. به عبارت ديگر، يادگيري سه حلقه اي توانايي ياد گرفتن دوباره يادگيري است.
فايول و لايلز، ويژگي هاي تعاريف ارائه شده از دو نوع يادگيري سطح پايين و سطح بالا را در قالب شكل 2-3 مقايسه كرده اند.


سطوح يادگيري سازماني:
برخي سازمان ها ممكن است در دستيابي به يادگيري مؤثر در بعضي سطوح، نسبت به سطوح ديگر بهتر عمل كنند. به طور كلي يادگيري سازماني در چهار سطح رخ مي دهد :
-    يادگيري فردي (مبتني بر نقش)
-    يادگيري گروهي يا تيمي
-    يادگيري فرابخشي2
-    يادگيري سازماني