تحقیق در مورد تاريخ و مورخان اسلامى تا پايان دوران عباسى

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 30 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏تاريخ و مورخان اسلامى تا پايان دوران عباسى (1)
‏در تاريخ بشرى، تمدن‏هايى كه تاريخ مكتوب ندارند روايت‏خود را به آيندگان اختصاص داده و تمايل چندانى به حفظ اعمال اجداد خود نشان نمى‏دهند. خلاف آن در مورد تمدن‏هاى سامى و غير سامى صادق است كه از قديم الايام در سواحل مديترانه و آسياى غربى جانشين يكديگر شده‏اند. همان طور كه پيدايش خط، تسهيلاتى را براى ثبت رفتار و مراسم انسان‏ها به وجود آورد، ويرانه‏هاى آثار باستانى نيز يادآور گذشت زمان و توالى انسان‏ها است. قرآن نيز اشاراتى به گذشته بشر دارد و نظر تاريخى خود را در چارچوب يك طرح الهى بيان مى‏كند، هم‏چنين شعر عرب به توصيف اعمال قبايل كوچك پرداخته و به آن‏ها ارج مى‏نهد. با وجود اين، اعراب مسلمان در آغاز درك تاريخى خود را نشان نداده‏اند، زيرا آن‏ها فاقد آثار مكتوبى بودند كه بتوان آن را [اثرى] تاريخى ناميد.
‏به دليل يكدست نبودن اطلاعات ما از مناطق و دوران‏هاى مختلف، نمى‏توان فهرست كاملى از متون تاريخ‏نگارى ارائه داد. در آغاز بحث تاكيد بر اين نكته ضرورى است كه در گزينش آثار تاريخى براى بحث‏يا چاپ، همانند آثار ادبى معيار واحدى وجود ندارد. هر چند كه ارزش عقلانى يا هنرى يك اثر مى‏تواند در گزينش آن مؤثر باشد و نوشته‏هايى نيز از جهت‏سندى اهميت‏خاص دارند، اما بديهى است كه تدوين دوباره گذشته مهم‏ترين فايده يك اثر تاريخى است; به عبارتى حتى نوشته‏اى كه از ارزش حد متوسط برخوردار است، مى‏تواند مورد توجه باشد. بايد به يادداشت كه در تدوين مجدد تاريخ، نوشته‏هايى كه متضمن شاهد مستقيم‏اند نسبت‏به تاليفات متاخرتر از اولويت‏برخوردارند. (البته اين امر كه نوشته‏هاى متاخر ممكن است‏حاوى شواهد بنيادى باشند، از اين مورد مستثنا است).
‏«تاريخ‏» بهترين كلمه عربى است كه براى ترجمه [ history‏ ] به كار برده شده است. هر چند كه از نظر ريشه لغوى ابهاماتى وجود دارد اما آن در مورد روايت‏هاى تاريخى و فرهنگ‏هاى زندگى‏نامه‏اى به كار برده مى‏شود. اما در هر دو مقوله نوشته‏هايى وجود دارد كه نمى‏توان آن‏ها را تاريخ ناميد. لغات ديگرى مانند «اخبار»، «سيره‏» و «طبقات‏» در مقابل تاريخ قرار دارند كه براى نوشته‏هايى مشابه با آثار تاريخى به كار برده مى‏شوند. به نظر نمى‏رسد تا قرن سوم هجرى كه تاريخ به صورت علم مدون درآمد، خود كلمه تاريخ در نوشته‏ها استفاده شده باشد. چند نسخه خطى قديمى نيز با عنوان تاريخ آغاز مى‏شوند كه احتمالا اين وجه تسميه را نسخه برداران متاخر به آن‏ها افزوده‏اند.
‏از آغاز تا زمان طبرى
‏در حقيقت تعيين زمان پيدايش خاستگاه‏هاى تاريخ نگارى اسمى - عربى آسان نيست، با اين حال بديهى است كه منابع تاريخ‏نگارى از ديگر شاخه‏هاى ادبى و فرهنگى دو قرن نخستين اسلامى تفكيك ناپذيرند. اگر چه ممكن است‏برحسب تصادف، حديث مواد كار تاريخ نويسى را فراهم كند، اما كار برد آن با حديث‏بسيار متفاوت است. «مغازى‏» و «سيره‏» ديگر مواد تاريخ مى‏باشند. سزگين (2) معتقد است مغازى ادامه و شكل اسلامى شده «ايام العرب‏» مى‏باشد كه بيشتر به انتقال خاطره‏اى با شكوه يا حادثه‏اى مهم به نسل‏هاى بعد پرداخته است. اما اين انتقال مستلزم آگاهى از انساب خاندانى و قبيله‏اى يا تدوين دوباره آن‏هااست ; انسابى كه از زمان ظهور اسلام در ميزان پرداخت عطايا و يا ديگر منافع مالى مؤثر بود. هر چند مغازى و سيره به زندگى و زمان پيامبرصلى الله عليه وآله وسلم مربوط بودند، اما به سهولت مى‏توان ديد كه در عصر بعد گرايشى به ثبت‏حوادث مشابه به وجود آمد كه تقريبا داراى پى‏آمدهاى يكسانى بود و سطح درك امت تازه تاسيس را از مشكلاتى كه بعدها با آن روبه‏رو شدند، بالا برد. بايد يادآور شد رساله‏هاى كوچكى كه اخيرا محققان بدان‏ها دست‏يافته‏اند با باز سازى پيشرفت‏بنيادى باورهاى اسلامى ارتباط دارند. (3) درگيرى‏هاى نخستين ميان مسلمانان - مانند درگيرى [امام] على‏عليه السلام با معاويه - سياسى و مذهبى بود و طبعا نخستين نوشته‏ها درباره اين درگيرى‏ها، ملاحظات مكرر تاريخى را در برداشت. در حقيقت، تاريخ‏نگارى به‏تدريج‏به‏سوى استقلال بيشتر پيش رفت، اما نمى‏توان انكار كرد كه زمانى طولانى با اين نوع مسائل درگير بود.