صفحه محصول - آموزش آرایه های ادبی دوره اول و دوم متوسطه با رمز پنج ت و موم کج همراه با زمان فایل word

- تشبیه

تشبیه آن است که کسی یا چیزی را از لحاظ داشتن صفتی به کسی یا چیزی دیگر مانند کنیم ، هر تشبیه چهار رکن دارد :

رکن اوّل کلمه ای است که آن را تشبیه می کنیم ( مشبّه ) .

رکن دوم کلمه ای است که رکن اوّل را به آن تشبیه می کنیم. ( مشبّهٌ به)

رکن سوم شباهت رکن اوّل و دوم است و معمولاً حذف می شود.( وجه شبه )

رکن چهارم کلماتی است که تشبیه را برقرار می سازد ؛ از قبیل: مانندِ ، مثلِ ، چون ، هم چون ، به سانِ و . . . ( ادات تشبیه )

گاهی رکن چهارم هم حذف می شود .

مثال : پیراهن او مثل برف سفید است . ← تشبیه کامل

1 4 2 3

کاسه ی صبرم لبریز شد . ← تشبیه بدون رکن 4

2 1 3

صورتش مانند لبو شده بود. ← تشبیه بدون رکن3

1 4 2

پدرش در جوانی شربت شهادت نوشیده بود. ← تشبیه بدون رکن 3و4

2 1

2 - تشخیص (شخصیّت بخشی یا جان بخشی)

تشخیص آن است که در عالَم خیال ، اشیا یا عناصر طبیعت یا جانوران مانند انسان ها رفتار کنند ؛ مثال :

باد گویی بر تن درختان تازیانه می زد. و یا : گویی آسمان هم بر ما گریه می کرد .

شب ز اسرار علی آگاه است . و یا : تا نگرید ابر، کی خندد چمن

شبنم از روی برگ گل برخاست گفت می خواهم آفتاب شوم

3 – تلمیح

تلمیح آن است که شاعر یا نویسنده ای به طور غیر مستقیم به آیه ، حدیث ، داستان یا یک رویداد تاریخی اشاره کند . (دقّت کنید که تلمیح اشاره به آیه ، حدیث یا . . . است ، نه بیان آن آیه ) مثال :

کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند / نه همه مستمعی فهم کند این اسرار (سعدی )

اشاره به آیه ی ( و ان مِن شَیءٍ الّا یُسَبّحُ بِحَمده وَلکِن لاتَفقَهونَ تَسبیحَهُم ) یعنی موجودی نیست در عالَم که تسبیح و ستایش خدا نکند ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید.

مثال دیگر: چنین گفت پیغمبر راستگوی ز گهواره تا گور دانش بجوی "

اشاره به حدیث " اُطلُب العلمَ مِنَ المَهدِ اِ لَی اللّحَدِ " از پیامبر یعنی دانش را از گهواره تا هنگام مرگ جست جو کنید.

مثال دیگر:

ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی برکند / چون تو را نوح است کشتیبان ز توفان غم مخور (حافظ )

اشاره به رویداد تاریخی توفان و کشتی نوح(ع)

4– تضاد

تضاد آن است که شاعر یا نویسنده دو کلمه ی متضاد را در کلام بیان کند ؛ مثال :

چو دخلت نیست ، خرج آهسته تر کن .

با بدان کم نشین که صحبت بد گر چه پاکی تو را پلید کند

عزّت از خواری نشناخته ای عمر در خار کشی باخته ای

بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار

5 - تکرار

هرگاه نویسنده بخواهد بر چیزی تاکید کند آن را تکرار می کند ، این تکرار آگاهانه بر تاثیر سخن می افزاید ؛ مثال :

گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو / شرح دهم غم دلم نکته به نکته ، مو به مو

از درد سخن گفتن و از درد شنیدن / با مردم بی درد ندانی که چه دردی است (مهرداد اوستا )

تعداد 2صفحه فایل word در حالت به صورت فشرده در قالب winzipقابل دانلود می باشد.

- تشبیه تشبیه آن است که کسی یا چیزی را از لحاظ داشتن صفتی به کسی یا چیزی دیگر مانند کنیم ، هر تشبیه چهار رکن دارد : رکن اوّل کلمه ای است که آن را تشبیه می کنیم ( مشبّه ) . رکن دوم کلمه ای است که رکن اوّل را به آن تشبیه می کنیم. ( مشبّهٌ به) رکن سوم شباهت رکن اوّل و دوم است و معمولاً حذف می شود.( وجه شبه ) رکن چهارم کلماتی است که تشبیه را برقرار می سازد ؛ از قبیل: مانندِ ، مثلِ ، چون ، هم چون ، به سانِ و . . . ( ادات تشبیه ) گاهی رکن چهارم هم حذف می شود . مثال : پیراهن او مثل برف سفید است . ← تشبیه کامل 1 4 2 3 کاسه ی صبرم لبریز شد . ← تشبیه بدون رکن 4 2 1 3 صورتش مانند لبو شده بود. ← تشبیه بدون رکن3 1 4 2 پدرش در جوانی شربت شهادت نوشیده بود. ← تشبیه بدون رکن 3و4 2 1 2 - تشخیص (شخصیّت بخشی یا جان بخشی) تشخیص آن است که در عالَم خیال ، اشیا یا عناصر طبیعت یا جانوران مانند انسان ها رفتار کنند ؛ مثال : باد گویی بر تن درختان تازیانه می زد. و یا : گویی آسمان هم بر ما گریه می کرد . شب ز اسرار علی آگاه است . و یا : تا نگرید ابر، کی خندد چمن شبنم از روی برگ گل برخاست گفت می خواهم آفتاب شوم 3 – تلمیح تلمیح آن است که شاعر یا نویسنده ای به طور غیر مستقیم به آیه ، حدیث ، داستان یا یک رویداد تاریخی اشاره کند . (دقّت کنید که تلمیح اشاره به آیه ، حدیث یا . . . است ، نه بیان آن آیه ) مثال : کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند / نه همه مستمعی فهم کند این اسرار (سعدی ) اشاره به آیه ی ( و ان مِن شَیءٍ الّا یُسَبّحُ بِحَمده وَلکِن لاتَفقَهونَ تَسبیحَهُم ) یعنی موجودی نیست در عالَم که تسبیح و ستایش خدا نکند ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید. مثال دیگر: چنین گفت پیغمبر راستگوی ز گهواره تا گور دانش بجوی " اشاره به حدیث " اُطلُب العلمَ مِنَ المَهدِ اِ لَی اللّحَدِ " از پیامبر یعنی دانش را از گهواره تا هنگام مرگ جست جو کنید. مثال دیگر: ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی برکند / چون تو را نوح است کشتیبان ز توفان غم مخور (حافظ ) اشاره به رویداد تاریخی توفان و کشتی نوح(ع) 4– تضاد تضاد آن است که شاعر یا نویسنده دو کلمه ی متضاد را در کلام بیان کند ؛ مثال : چو دخلت نیست ، خرج آهسته تر کن . با بدان کم نشین که صحبت بد گر چه پاکی تو را پلید کند عزّت از خواری نشناخته ای عمر در خار کشی باخته ای بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار 5 - تکرار هرگاه نویسنده بخواهد بر چیزی تاکید کند آن را تکرار می کند ، این تکرار آگاهانه بر تاثیر سخن می افزاید ؛ مثال : گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو / شرح دهم غم دلم نکته به نکته ، مو به مو از درد سخن گفتن و از درد شنیدن / با مردم بی درد ندانی که چه دردی است (مهرداد اوستا )