چارچوب نظری و سوابق پژوهشی تعاریف و مفاهیم تئوری خاکستری (فصل دوم)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 22 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏تئوری خاکستری
‏2-2-1- مقدمه
‏تئوری سیستم‏های خاکستری اولین بار در سال 1982 توسط دنگ ‏مطرح شد. سیستم‏های خاکستری به سیستم‏هایی گفته می‏شود که حاوی اطلاعات ناقص شناخته شده و شناخته نشده باشند. این تئوری در مواردی مثل تجزيه و تحليل، مدل‌سازی، پيش‌بيني، تصميم‌گيري و کنترل می‏تواند مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به جذابیت‏های این تئوری و ناآشنا بودن این تئوری در کشور ما تا اندازه ای سعی شده است که در این مقاله به معرفی اين تئوري پرداخته شود.
‏2-2-2- تعریف تئوری خاکستری
‏در ‏دنیاي ‏اطراف ‏ما ‏سیستم‏هاي ‏گوناگون ‏و ‏فراوانی ‏وجود ‏دارد ‏که ‏هر ‏روزه ‏با ‏آن‏ها ‏مواجه‏ ‏می‏باشیم ‏ و ‏مجبور ‏به ‏تصمیم‏گیري‏هاي ‏مناسب ‏در ‏مورد ‏آن‏ها ‏هستیم. این ‏سیستم‏ها ‏داراي اجزا ‏و ‏زیرسیس‏تم‏هاي ‏خاص ‏خود ‏می‏باشند ‏که ‏براي ‏شناخت ‏آن‏‏ها ‏بایستی ‏علاوه ‏بر ‏شناخت این ‏اجزا، روابط ‏بین ‏آن‏ها ‏و ‏هم‏چنین ‏ساختار ‏ سیستم ‏نیز ‏معلوم ‏گردد. اما ‏اتخاذ ‏تصمیمات‏ ‏درست ‏نیازمند ‏وجود ‏اطلاعات ‏کافی ‏می‏باشد که ‏درعمل ‏کمتر ‏سیستمی ‏را ‏می‏توان ‏یافت ‏که‏ ‏تمام ‏اطلاعات ‏آن ‏شناخته ‏شده ‏باشند. چرا ‏که ‏تعیین ‏تمام ‏اجزا ‏و ‏روابط ‏بین ‏آن‏‏ها ‏در ‏بیشتر‏ ‏سیستم‏ها ‏یا ‏غیرممکن ‏بوده ‏و ‏یا ‏بسیار ‏پرهزینه ‏و ‏غیراقتصادي ‏می‏باشد. سیستم‏هاي‏ ‏اجتماعی، سیستم‏هاي ‏زیست ‏محیطی، سیستم‏هاي ‏اقتصادي، سیستم ‏آناتومی ‏انسان ‏از‏ ‏جمله ‏این ‏موارد ‏می‏باشند. در حال ‏حاضر ‏و ‏با ‏توجه ‏به ‏دانش ‏فعلی ‏بشر، ‏براي ‏مواجهه ‏با ‏این‏ ‏سیستم‏هاي ‏پیچیده، مجبورهستیم ‏که ‏بسیاري ‏از ‏ابعاد ‏این ‏سیستم‏ها ‏را ‏ساده‏سازي ‏کرده ‏و‏ ‏در ‏طی ‏این ‏فرآیند، شاخ ‏و ‏برگ ‏اطلاعات ‏را ‏حذف ‏کنیم ‏که گاهی ‏در ‏پایان، سیستم مدلسازی شده به یک «شیر بی یال و دم»‏ ‏شبیه ‏خواهد ‏شد ‏و ‏در ‏بهترین ‏حالت ‏ ‏تصویر ‏مبهمی ‏از ‏سیستم ‏اصلی ‏را ‏به‏دست ‏می‏دهد ‏که ‏آن ‏نیز ‏فقط ‏بخشی ‏از ‏اطلاعات ‏را ‏در اختیار‏ ‏ما ‏قرار ‏می‏دهد. از ‏آنجا ‏که ‏همواره ‏اطلاعاتی ‏که ‏از ‏سیستم‏هاي ‏دردست ‏بررسی، حاصل ‏می‏‏شود ‏ناکامل ‏هستند ‏لذا ‏عدم ‏اطمینان ‏نیز
‏به ‏عنوان ‏جزء ‏لاینفک ‏این ‏سیستم‏ها ‏همواره‏ ‏خودنمایی ‏می‏‏کند ‏که ‏این ‏امر ‏به ‏نوبه ‏خود ‏مواجهه ‏و ‏تصمیم‏گیري ‏در ‏مورد ‏این ‏سیستم‏ها ‏را ‏با‏ ‏مشکل ‏بزرگتري ‏روبرو ‏می‏نماید. اگر ‏اطلاعات ‏واضح ‏و ‏شفاف ‏یک ‏سیستم ‏را ‏بارنگ ‏سفید ‏و‏ ‏اطلاعات ‏کاملآ ‏ناشناخته ‏یک ‏سیستم ‏را ‏با ‏رنگ ‏سیاه ‏تجسم ‏کنیم ‏در این ‏صورت ‏خواهیم ‏دید‏ ‏که ‏اطلاعات ‏مربوط ‏به ‏بیشتر ‏سیستم‏هاي ‏موجود ‏در ‏طبیعت ‏اطلاعات ‏سفید(کاملآ ‏شناخته‏ ‏شده) ‏و ‏یا ‏سیاه( ‏کاملآ ‏ناشناخته) ‏نیستند، بلکه ‏مخلوطی ‏از ‏آن ‏دو ‏یعنی ‏به ‏رنگ ‏خاکستري‏ ‏می‏باشند. بنابراین ‏خاکستري ‏بودن ‏یک ‏سیستم، امري ‏مطلق ‏و ‏سیاه ‏و ‏سفید ‏بودن ‏آن، امري‏ ‏نسبی ‏است. این ‏گونه ‏سیستم‏ها ‏را ‏سیستم ‏خاکستري ‏می‏نامند. از ‏آنجا ‏که ‏اصلی‏ترین‏ ‏مشخصه‏ي ‏یک ‏سیستم ‏خاکستري، کامل ‏نبودن ‏اطلاعات ‏مربوط ‏به ‏آن ‏سیستم ‏است ‏لذا ‏این‏ ‏موضوع، نقطه ‏اساسی ‏براي ‏شروع ‏بررسی ‏این ‏گونه ‏سیستم‏ها ‏می‏باشد ‏و ‏هدف ‏اصلی، بر ‏کشف ‏خصوصیات ‏واقعی ‏این ‏سیستم ‏ها ‏در ‏شرایط ‏کمبود ‏اطلاعات ‏متمرکز ‏شده ‏است. (دیوید David
‏، 1994)
‏علاوه ‏بر ‏اینکه ‏طبیعت ‏پیرامونی ‏ما ‏سفید (پر ‏از ‏اطلاعات ‏واضح) ‏نیست و ‏از ‏طرفی ‏سیاه ‏(کاملا‏ ‏خالی ‏از ‏اطلاعات) ‏هم ‏نیست، بلکه ‏بیشتر ‏خاکستري ‏(مخلوطی ‏از ‏سیاه ‏و ‏سفید) ‏است، تفکرات ‏و ‏اعمال ‏ما نیز ‏مستقل ‏از ‏مقدار ‏تحلیل‏گرایی ‏و ‏عملی ‏بودن ‏آن‏‏ها، ‏خاکستري ‏هستند ‏و‏ ‏در ‏حقیقت، بشر ‏از ‏ابتداي ‏خلقت تاکنون ‏همواره ‏با ‏یک ‏فضاي ‏رابطه‏اي ‏اطلاعات ‏خاکستري ‏با‏ ‏ابعاد ‏چند ‏گانه، مواجه ‏بوده ‏است. هدف تئوري ‏سیستم‏هاي ‏خاکستري ‏و ‏کاربرد‏هاي ‏آن ‏ایجاد‏ ‏پلی ‏بین ‏علوم ‏اجتماعی ‏و ‏علوم ‏طبیعی ‏است ‏که ‏در ‏آن خاکستري ‏به ‏مفهوم ‏فقر اطلاعات، ‏نقص‏ ‏اطلاعات ‏و ‏عدم ‏اطمینان ‏می ‏باشد. (دنگ، ‏1988)
‏2-2-3- ‏تئوري ‏سیستم ‏هاي ‏خاکستري
‏2-2-3-1- ‏مفاهیم ‏اساسی ‏سیستم ‏هاي ‏خاکستري
‏بیشتر ‏سیستم‏ها ‏از ‏جمله ‏سیستم‏هاي ‏اجتماعی، ‏اقتصادي، کشاورزي، ‏صنعتی، ‏زیست ‏محیطی‏ ‏و ‏بیولوژیک ‏بر ‏مبناي ‏زمینه ‏و ‏دامنه موضوع ‏مورد ‏مطالعه ‏آن‏‏ها ‏نام‏گذاري ‏شده‏اند. اما ‏نام‏ ‏سیستم‏هاي ‏خاکستري ‏بر ‏اساس ‏رنگ ‏موضوع ‏مورد ‏مطالعه، ‏انتخاب ‏شده ‏است. یکی ‏از‏ ‏معروفترین اصطلاحات ‏در ‏این ‏زمینه، عبارت ‏جعبه ‏سیاه Black Box
‏است ‏که ‏درباره ‏موضوعی ‏به ‏کار ‏می‏‏رود ‏که ‏روابط ‏و ساختار ‏داخلی ‏آن ‏براي ‏بررسی‏کننده ‏کاملآ ‏ناشناخته ‏است. در ‏این ‏تئوري، کلمه‏ ‏سیاه ‏بیانگر ‏اطلاعات ‏ناشناخته، ‏کلمه ‏سفید ‏بیانگر ‏اطلاعات ‏کاملا ‏شناخته ‏شده ‏و ‏کلمه‏ ‏خاکستري ‏بیانگر ‏اطلاعاتی ‏است ‏که ‏بخشی ‏از ‏آن ‏شناخته ‏شده ‏و ‏بخشی ‏از ‏آن ‏ناشناخته ‏باشند. سیستم‏هاي ‏سیاه، ‏سفید ‏و خاکستري ‏نیز ‏به ‏همین ‏روال ‏تعریف ‏می ‏شوند(لیو، 2006)‏
‏به ‏طور ‏کلی ‏در ‏تئوري ‏سیستم ‏هاي ‏خاکستري ‏، ‏تمام ‏سیستم‏ها ‏به ‏سه ‏دسته ‏سفید، ‏سیاه ‏و‏ ‏خاکستري ‏تقسیم‏بندي ‏می‏شوند ‏که قسمت‏‏هاي ‏سفید ‏نشان‏دهنده ‏پیام‏هاي ‏واضح ‏در ‏یک‏ ‏سیستم ‏می‏باشند ‏و ‏قسمت‏‏هاي ‏سیاه ‏شامل ‏پیام‏هاي ‏کاملا ‏ناشناخته ‏هستند. ناکامل ‏بودن‏ ‏اطلاعات ‏و ‏یا ‏عدم ‏اطیمنان ‏در ‏مورد ‏اطلاعات ‏بیانگر ‏رنگ ‏خاکستري ‏براي ‏سیستم ‏می‏باشد. به‏ ‏عبارت ‏دیگر ‏عدم اطمینان ‏خاکستري ‏هم ‏پیام‏‏هاي ‏شناخته ‏شده ‏و ‏هم ‏پیام‏‏هاي ‏شناخته ‏نشده ‏را‏ ‏در ‏بر ‏می ‏گیرد. (دنگ، 1988)
‏شکل ‏زیر ‏مفهوم ‏یک ‏سیستم ‏خاکستري ‏را ‏به ‏نمایش ‏می ‏گذارد.
‏اطلاعات شناخته شده
‏اعداد خاکستری
‏اطلاعات ناشناخته
‏
‏ورودی
‏متغیرهای خاکستری
‏خروجی
‏متغیرهای خاکستری
‏
‏