رفتار پاسخی است که ارگانیسم به انگیزه بیرونی میدهد. به بیان دیگر رفتار واکنشی است که در برابر یک عمل یا کنش بیرونی از موجود زنده سر میزند. این رفتار در انسان پیچیدهتر از سایر موجودات است. دلیل این پیچیدگی فرایندهای ذهنی گسترده و در هم فرو رفته انسان است که روی هم رفته موضوع دانش روانشناسی را تشکیل میدهد.
در علم روانشناسی رفتار کاربرد زیادی دارد و یکی از مهمترین شیوههای کشف بیماریهای روانی کشف از طریق مشاهده بالینی و سنجش رفتار است که از طریق متدهای علمی پژوهشی انجام میگردد. همچنین بر روی حالات گوناگون فرد هم نامهایی گذاشته شده که به رفتارهای مختلفی طبقه بندی میشوند.
هریک از ما، دانشجوی علوم رفتاری هستیم. همواره، از نخستین سالهای زندگی، نظاره گر کارهای دیگران بوده؛ کوشیدهایم تا آنچه را که مشاهده میکنیم را تفسیر نماییم. در سراسر زندگی؛ فرد، مشغول مطالعه دیگران است. انسان، شیوه رفتار دیگران را تعمیم میدهد تا بتواند، آنچه که انجام خواهند داد را پیشبینی و توجیه کند. رفتار، امری تصادفی نیست؛ بلکه معلول است و در جهتی میل میکند که فرد (بر اساس منافعش)، آن را باور دارد. بدیهی ست که افراد، با هم متفاوتاند. افرادی که در وضعیت یکسان، قرار گیرند؛ کار مشابهی، نخواهند کرد؛ ولی، ثبات رویه، منشأ رفتار همه افراد است.
ثبات رویه در رفتار، اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا، بر اساس آن، میتوان رفتار را پیش بینی کرد و در بیشتر موارد تابع نوعی نظم بوده و سازمان یافته هستند، رفتار دیگران، قابل پیشبینی ست (البته، این پیشبینیها، صد در صد درست نخواهند بود). عموماً، رفتارها را میتوان پیشبینی کرد و تحقیق سیستماتیک دربارهٔ رفتار، وسیله یا روشی، برای پیشبینیهای دقیق و معقول است. دیدگاه به اصطلاح، عقل سلیم، دربارهٔ رفتار انسانی، چندان درست نیست. آنچه از نظر یک نفر، عقل سلیم است، از دیدگاه دیگری، «عقل سلیم»، محسوب نمیشود.
فهرست مطالب:
تعریف رفتار نابهنجار
عدم انطباق با هنجارها
کژسازگاری
ناسازگاری
خطاکاری
بزهکاری
تقسیم بندی هربرت برای مشکلات رفتاری
مشکلات کرداری
مشکلات شخصیتی
ویژگی های افراد دشوار
عوامل ناسازگاری {کرو}
مهمترین مشکلات نوجوانی {کول و هال}
عوامل ایجاد مشکلات جوانان و نوجوانان
طرق شناخت حالت رفتار نابهنجار
انواع دیدگاههای بهنجاری و نابهنجاری
دیدگاه های کاپلان و سادوک
روش آماری
روش بالینی
نظریه های مطرح در زمینه مشکلات جوانان و نوجوانان
نظریه بیولوژیکی - فیزیولوژیکی
نظریه روان پویایی
نظریه یادگیری رفتاری اجتماعی
دیدگاه شناختی
نگرش مربوط به نظام خانواده
و...