خرید ارزان پیشینه و مبانی نظری اثر تکانه های قیمت نفت بر اندازه اقتصادی دولت ها

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : Word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 27 صفحه

قسمتی از متن Word (..docx) :

مروری بر ادبیات موضوع 6 2-1- مقدمه 7 2-2- مبانی نظری 7 2-2-1- تکانه نفتی 8 2-2-2- تاثیر تکانههای نفتی بر اقتصاد کلان 9 2-2-2-1- کشورهای توسعه یافته و صنعتی 9 2-2-2-2- کشورهای توسعه نیافته مصرف کننده نفت 10 2-2-2-3- کشورهای صادرکننده نفت 11 2-2-3- اندازه دولت 13 2-2-4- تاثیر تکانههای نفتی بر اندازه دولت 14 2-2-4-1- تقاضای کل 15 2-2-4-2- عرضه کل 16 2-2-5- تکانههای نفتی و بیماری هلندی 17 2-3- پیشینه پژوهش 19 2-3-1- مطالعات خارجی 19 2-3-2- مطالعات داخلی 21 2-4- نتیجهگیری 26 2-1- مقدمه با توجه به اهمیت درآمدهای نفتی در تولید ناخالص داخلی، صادرات و تامین بودجه سالیانه در اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، نوسان قیمت نفت میتواند تاثیری مهم و اساسی بر اوضاع اقتصادی این کشورها داشته باشد. نوسانات قیمت نفت اصلیترین منبع نوسانات اقتصادی کشورهای تولیدکننده نفت است. با افزایش ناگهانی قیمت نفت، درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و در نتیجه مخارج دولت به شدت افزایش یافته و رشد سریع قیمتها، نرخهای دستمزد و واردات را به دنبال دارد (جعفری صمیمی و عصاری آرانی، 1389). با توجه به تعریف اندازه دولت (نسبت کل مخارج دولت به تولید (هزینه) ناخالص داخلی)، یک تکانه نفتی مثبت، میتواند تاثیرات قابل توجهی بر اندازه دولت داشته باشد. اندازه دولت در اقتصاد ایران، طی چند دهه اخیر، متاثر از افزایش قیمت جهانی نفت، انقلاب، جنگ، بازسازی پس از جنگ و رشد قیمت ها دستخوش نوساناتی بوده است. بهخصوص وابستگی منابع مالی دولت به درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام در این دوره تاثیر مستقیمی بر ایجاد ساختار دولتی اقتصاد و گسترش اندازه دولت داشته است. همزمان نوسانات یا تکانههای جهانی قیمت نفت نیز اسباب بیثباتی اقتصاد و تشدید مداخلات دولت در اقتصاد ایران را فراهم نموده است. در این راستا در این فصل ابتدا مبانی نظری مربوط به تاثیر تکانههای نفتی بر اندازه دولت و برخی مفاهیم و تعاریف شرح داده شده و در ادامه به مطالعات داخلی و خارجی انجام شده در این زمینه پرداخته میشود. 2-2- مبانی نظری بررسی آثار نوسانات قیمت نفت بر کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت نتایج متفاوتی را به‏دنبال داشته است. برای کشورهای صنعتی که اغلب واردکننده نفت هستند، نفت خام بهعنوان یکی از عوامل تولید بوده و افزایش قیمت آن آثار تورمی و رکودی در بر داشته است و کاهش قیمت آن یک شوک مثبت طرف عرضه محسوب میشود. ولی در مطالعات انجام شده برای کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت، بیماری هلندی بهعنوان یکی از مهمترین مسائل مطرح شده در این زمینه محسوب میشود ( بهبودی و متفکر آزاد، 1388). 2-2-1- تکانه نفتی معمولاً منظور از تکانه نفتی تغییرات ناگهانی در قیمت نفت است. به نظر می رسد در این تعریف خام، همه کارشناسان متفق القول هستند، اما در بحث سنجش آن بر متغیرهای اقتصاد کلان تعاریف گوناگون و روش های اندازه گیری متعددی ارائه می شود و ظاهراً بخشی از اختلاف در نتایج نیز از این مساله نشات می گیرد. در قرن بیستم در عرصه بینالمللی چندین شوک یا بحران نفتی رخ داد که تاثیرات فراوانی هم برای کشورهای صادرکننده و هم برای کشورهای واردکننده نفت بههمراه داشت. تکانه نفتی اول، که به دنبال تلاش اوپک در 1974ـ 1972 روی داد و ماحصل آن افزایش قیمت نفت از هر بشکه 9/1 دلار در 1972 به 41/10 دلار در 1974 بود. به عبارت دیگر طی دوره مورد نظر قیمت نفت به بیش از 5 برابر افزایش یافت. دومین تکانه نفتی در 1978روی داد. بروز انقلاب و اعتصابات کارکنان صنعت نفت ایران سبب قطع صادرات نفت ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان نفت در دنیا، سبب افزایش قیمت نفت گردید. قیمت نفت در بازار تک محموله ای به 40 دلار در هر بشکه رسید. سومین تکانه نفتی برخلاف دو تکانه اول و دوم سقوط قیمت نفت در 1985 را در پی داشت. اوج این کاهش در 1985 بود که در طول آن سال قیمت نفت از 28 دلار به 11 دلار سقوط کرد. چهارمین تکانه نفتی در 1991 و به دنبال اشغال کشور کویت توسط ارتش عراق و به دنبال آن حمله آمریکا و متحدینش به عراق پدید آمد. در این سال قیمت نفت به حدود 40 دلار نیز رسید، اما این قیمت فقط حدود یک ماه دوام آورد و سپس در طول سال تدریجاً به 20 دلار کاهش یافت (زندی، 1389). در آغاز دهه 2001 قیمت نفت اندکی تنزل یافت. افزایش مجدد قیمت نفت بطور مشخص از سال 2002 آغاز شد، ولی روند افزایش کاملاً طبیعی داشت و تحت عنوان یک شوک نفتی طبقه بندی نشد. در سال 2007، درآمدهای نفتی اوپک به 730 میلیارد دلار رسید که بیش از شش برابر درآمد سال 1998 کشورهای عضو اوپک بود، اما درآمد نفت کشورهای عضو اوپک از نیمه دوم سال 2008 به علت وقوع بحران اقتصادی در جهان و کاهش قیمت نفت، که ناشی از رکود اقتصادی جهان است تنزل یافته است (نوربخش، 90). 2-2-2- تاثیر تکانههای نفتی بر اقتصاد کلان تاثیر تکانه نفتی و افزایش قیمت نفت را می توان بر سه گروه از کشورهای جهان این گونه بیان کرد: 2-2-2-1- کشورهای توسعه یافته و صنعتی اغلب مطالعات به رابطه میان متغیرهای اقتصاد کلان و تکانه نفتی پرداخته اند. این مساله در ادبیات اقتصادی از اوایل دهه 1980 و پس از مشکلاتی که اولین بحران تکانه نفتی در اقتصاد کلان کشورهای صنعتی به وجود آورد، آغاز شد. بدین ترتیب نتیجه ی مطالعات هامیلتون (1983، 1996، 2001)، هاریسون و بربیج (1984)، مورک (1989، 1996)، موری (1993)، یافتن رابطه ای منفی بین تکانه نفتی و متغیرهای اقتصادی کلان بود. انرژی به عنوان مهم ترین عامل تولید و از سویی دیگر به عنوان یک کالای مصرفی حتی در مواقعی که سیاست های پولی و مالی مناسبی نیز اعمال شود، افزایش قیمت آن سبب کاهش درآمد ملی کشورهای صنعتی می شود و این مساله پیامدهایی نظیر بیکاری در بر خواهد داشت. اغلب پژوهشگران معتقدند که این رابطه برای کشورهای صنعتی غیرمتقارن است. به عبارت دیگر زمانیکه که افزایش قیمت انرژی سبب کاهش تولید ناخالص و تورم و مشکلات اقتصاد کلان می شود، کاهش قیمت انرژی سبب افزایش تولید ناخالص ملی، رونق اقتصادی و کاهش شدید نرخ تورم نمی شود. بالک و همکاران (2002) معتقدند که در این خصوص حتی اعمال سیاست های پولی نیز نمی تواند تقارن ایجاد کند. در حالی که مارک و همکاران (1994) همبستگی میان حرکت های قیمت نفت و نوسانات تولید ناخالص داخلی را در میان هفت کشور آمریکا، کانادا، ژاپن، آلمان، فرانسه، انگلستان را بررسی کرده اند و معتقدند که با افزایش قیمت نفت تاثیر منفی معناداری بر تولید ناخالص داخلی آنها می گذارد اما این مساله در مورد نروژ صدق نمی کند. از سویی دیگر کاهش قیمت نفت فقط در مورد آمریکا و کانادا صریحاً سبب افزایش تولید ناخالص داخلی می شود. 2-2-2-2- کشورهای توسعه نیافته مصرف کننده نفت