خرید ارزان ادبیات نظری وپیشینه تحقیق حمایت اجتماعی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : Word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 30 صفحه

قسمتی از متن Word (..docx) :

حمایت اجتماعی تعاریف حمایت اجتماعی حمایت اجتماعی عبارت است از ادراک فرد از اینکه مورد توجه و علاقه دیگران بوده، از دیدگاه آنان فرد ارزشمند است، چنانکه دچار مشکل و ناراحتی شود، سایر افراد موثر در زندگی اش(مثل دوستان و برادر و همکاران ) به او یاری خواهند رساند. بر طبق این تعریف حمایت اجتماعی مفهومی است که به دامنه ارتباطات متقابل بین فردی توجه دارد، و هر چه میزان مبادلات بین فردی بیشتر باشد، میزان حمایت اجتماعی که فرد دریافت می دارد، افزونتر خواهد بود. عکس این رابطه نیز صادق است بنابر تعریف، حمایت اجتماعی دوجنبه یا دوبعد اساسی دارد: الف: جنبه دهنی: بعد ذهنی حمایت اجتماعی به تصوری اطلاق می گردد که فرد از افراد موثر دارد که قادرند به طور بالقوه در مواقع درماندگی و ناچاری وی را مساعدت نمائید. این جنبه در میزان عملکرد فرد تاثیر فراوانی دارد و یافته های تحقیقاتی حاکی ازآن است که هرچه ذهنیت فرد در برخورداری از حمایت دیگران ـ حمایت بالقوه ـ بیشتر باشد میزان پاسخهای موفقیت آمیزی که به فشارهای روانی وموقعیتهای بغرنج نشان می دهد، بیشتر است. بر عکس، اگر فرد احساسی کند که از حمایت اجتماعی کافی اطرافیان برخورد دار نیست، احتمالاً آمادگی کمتری برای مقابله با خطر از خود نشان می دهد و ممکن است که به جای رویارویی با مشکلاتش به رفتارهای اجتنابی یا فرار متوسل شود (بیگی فرد، 1378). ب:جنبه عینی: بعد عینی یا بالفعل حمایت اجتماعی به میزان واقعی مساعدتهای و همیاریهای ارائه شده به فرد بستگی دارد هرنوع تغییر یا بروز مصیبتی در زندگی فرد، از جمله منابع فشاری است که ممکن است موجب پریشانی و نگرانی فرد شود. حضور افراد موثر و مساعدت آنان تاحد قابل ملاحظه ای از شدت فشار روانی می کاهد و فرد را قادر به انطباق دوباره خواهد ساخت به عنوان مثال، ازدواج از جمله وقایعی است که سبب ایجاد فشارهای روانی و محیطی بر فرد می گردد حضور افراد خانواده و دوستان در مجلس جشن عروسی به زوج حوان از سوی اطرافیان ارائه می شود، تا میزان زیادی از فشار روانی ناشی از تغییر زندگی و مسئولیت ها می کاهد و آنها را قادر می سازد که با موقعیت و شرایط تازه انطباق لازم را به عمل می آورند (بیگی فرد، 1378). اعتقاد بر این است که حمایت اجتماعی به سه طریق دربرخورد با رویدادهای فشار زا کمک می کند اولاً اعضای خانواده، دوستان، و سایر افراد می توانند مستقیمآ حمایت ملموسی به شکل منابع مادی در اختیار شخص قرار دهند. ثانیاً اعضای شبکه اجتماعی فرد می توانند با ارائه پیشنهادات وی را از حمایت اطلاعاتی خود برخوردار سازند و این اقدامات متنوع می تواند به حل مشکلاتی که موجب فشار شده است کمک کند. این پیشنهادات به فرد کمک خواهد کرد تا به مشکل از دیدگاه جدیدی نگاه کند، بدین ترتیب آن را حل کرده یا آسیب های ناشی از آن را به حداقل می رساند. ثالثاً افراد شبکه اجتماعی می توانند با اطمینان بخشی دوباره به فرد در خصوص اینکه مورد علاقه با ارزش و محترم است از وی حمایت عاطفی به عمل آورند و نهایتآ موجب افزایش عزت نفس و خود پنداره در او شوند(هاوس، 1988، به نقل از بیگی فرد، 1378). یکی از مفاهیم روانشناختی که اخیراً توسط دانشمندان علوم تربیتی مطرح گردیده است، حمایت اجتماعی می باشد. این موضوع نیز یکی از نیازهای اساسی افراد بشر در طول تاریخ بوده است. انسان های اولیه در اکثر دوران تاریخ خود احتمالاً در دسته ها و گروه های کوچک زندگی می کردند و به دنبال یافتن غذا بودند و در مواقعی در معرض خطر حمله موجودات درنده قرار می گرفتند. به عقیده بالبی(1982، نقل از شریفی درآمدی،1381). در طول تاریخ بشری در صورت کمک اطرافیان، انسان ها به بهترین وجه قادر به رویارویی با بحران ها و روبرو شدن با خطرات بوده اند. بدین گونه در طبیعت ما نیاز به دلبستگی های نزدیک استقرار یافته است تا بتوانیم از حمایت خانواده و اطرافیان برخوردار گردیم. آنگونه که از تعاریف مختلف حمایت اجتماعی استنباط می شود، آن عبارت است از میزان ادراک فرد از این که مورد توجه و علاقه دیگران بوده، از دیدگاه آنان فردی ارزشمند است و چنانچه دچار مشکل شود به او یاری می رسانند. بنا به تعریف، حمایت اجتماعی شامل دو بعد اساسی است، یکی جنبه ذهنی که نشان دهنده تصورات و ادراکات فرد از حمایت های اطرافیان است، و دیگری جنبه واقعی(عینی) است که عبارتست از میزان مساعدت ها و کمک های واقعی ارائه شده به فرد(بیابانگرد، 1383). منابع حمایت اجتماعی فراهم شده برای فرد نیز متنوع هستند. در این طیف گسترده، حمایت گروه هایی از قبیل خانواده، گروه همسالان، دوستان، خویشاوندان، مغازه دار محله، معلمان، همکاران، و سایرین قرار دارند. برخی از این گروه ها به طور رسمی و برخی دیگر به صورت غیررسمی تامین کننده حمایت اجتماعی برای فرد هستند. مطالعات پژوهشی نشان داده است افرادی که از سیستم حمایت اجتماعی خوبی برخوردارند، نسبت به زندگی خود خوشبین ترند. (حریری، 1381). حمایت اجتماعی، احساس ذهنی از تعلق داشتن، پذیرفته شدن، دوست داشته شدن، و مورد نیاز بودن، به خاطر خود فرد و به خاطر آنچه می تواند انجام دهد»، است. بیرچ حمایت اجتماعی را نشان دادن مراقبت یا همدردی با شخص دیگر یا گوش دادن به شخص یا بودن در آنجا هنگامی که او به یک دوست نیاز دارد، تعریف می کند. حمایت اجتماعی آثار رویدادهای استرس زا را تعدیل می کند و به تجربه عواطف مثبت می انجامد و با شادکامی و سلامت روانی، رابطه مثبت دارد. حمایت اجتماعی مرکب از مردمی است که می توانیم برای فراهم کردن حمایت اجتماعی، تصدیق (تایید)، اطلاعات و کمک، به ویژه در زمان های بحران، روی آنها حساب کنیم. مفهوم حمایت اجتماعی، درک در دسترس بودن حمایت، رفتاری که در مدت حمایت رخ می دهد، حمایتی که واقعاً ارائه می شود و اینکه آیا حمایت، مفید بوده یا نه، را در بر می گیرد (پاشا و همکاران، 1386). حمایت اجتماعی به فراهم سازی مراقبت، همدلی، عشق و اعتماد گفته شده است. حمایت عملی نیز به فراهم کردن یک شیء یا کمک عینی مانند ارائه کمک مالی یا انجام دادن کار تعیین شده برای دیگران، گفته می شود. حمایت اطلاعاتی نیز فراهم کردن اطلاعات برای شخص دیگر در زمان فشار روانی، تعریف شده است. منابع حمایت اجتماعی، شامل خانواده / خویشاوندان، دوستان، حمایت اجتماعی در محیط کار (کارفرما / همکار) و حمایت اجتماعی مذهبی است. چون موسسات مذهبی فرصت های جامعه پذیری را در میان اعضای معتقدان ارتقا می دهد، آنها می توانند پایه ای قوی برای حمایت اجتماعی فراهم کنند (بهبهانی و همکاران، 1385). بسیاری از روان درمانگران، حمایت اجتماعی را عامل مهمی در امر درمان بیماران روانی می دانند. برای مثال، مازلو معتقد است که فراهم نمودن حمایت اجتماعی برای بیماران روان نژند باعث بالا رفتن عزت نفس آنها و رویارویی موثرتر با مشکلات و تعارض های فردی و اجتماعی بسیار گوناگون می شود و محیط خانواده به عنوان محل کسب اولین تجارب حمایت اجتماعی، و منابع دیگری از قبیل دوستان، خویشاوندان، همسایگان، همکلاسی ها و ... در این طیف گسترده قرار می گیرند. برخی از این منابع، مثل دوستان و همسایگان به طور غیر رسمی و عامیانه، و برخی دیگر، مثل موسسه های مشاوره و بهداشت روان به شکل رسمی و تخصصی حمایت خود را عرضه می نمایند. طبعاً هر چه تعداد این منابع حمایتی و میزان کمک هایی که به فرد ارائه می شود بیشتر باشد و همچنین هر چه ذهن فرد در مورد مساعدت های بالقوه روشن تر و مطمئن تر باشد، توانایی وی در سازگاری با مشکلاتش بیشتر خواهد بود. حتی حمایت اجتماعی در درمان اختلالات جسمانی نیز می تواند نقش تسهیل کننده ای بازی کند (باوی، 1383). مطالعات و پژوهش های مختلف نقش مثبت تماس های اجتماعی را در سازگاری روان شناختی و سلامت نشان داده اند. پزشکان معتقدند که تماس های اجتماعی در بهزیستی فرد و بهبود بیماری او موثر است. سربازانی که ارتباط مشوقانه و متقابلی با هم داشته اند، با موفقیت به بقای خود ادامه داده اند. روان درمانگران تلاش می کنند تا مراجعان خود را به پذیرش ارتباطات جمعی متقاعد کنند. حمایت اجتماعی برای هر فرد یک ارتباط امن به وجود می آورد که در آن، احساس صمیمیت و نزدیکی، یکی از ویژگی های اصلی این روابط است. بررسی ها نشان داده اند افرادی که از حمایت اجتماعی بالا و کشمکش های میان فردی کمتری بهره مندند، در رویارویی با رخدادهای فشارزای زندگی بیشتر ایستادگی می کنند، به طور موثری مقابله می نمایند و نشانه های کمتری از افسردگی یا آشفتگی روانی را نشان می دهند (ابراهیمیقوام، 1370). حمایت اجتماعی به معنای واکنش افراد نسبت به نفس وجود فرد است؛ بدون توجه به اینکه چه ویژگی های مثبت یا منفی ای وجود دارد. به عبارت دیگر افراد یک جامعه یا گروه، باید یکدیگر را تایید کنند؛ بدون در نظر گرفتن کاستی ها و ناتوانی ها یا موفقیت ها و توانایی ها. این نکته به ویژه در سنین کهنسالی اهمیت دارد. یک شخص باید در گروه خود پذیرفته شود؛ نه به خاطر اینکه پول دارد و برای دیگران خرج می کند بلکه به خاطر خود فرد باید مورد حمایت قرار گیرد (باوی، 1383). البته همه آن چه مورد اشاره قرار گرفت به این معنا نیست که توانمندی ها، مهارت ها و موقعیت مالی، خانوادگی، تحصیلی و شغلی افراد بر دیدگاه دیگران نسبت به آنها و میزان حمایت اجتماعی ای که دریافت می کنند، اثر نمی گذارد؛ برای مثال هنگامی که فرد به نقش اجتماعی خود عمل می کند و مسوولیت هایش را به درستی انجام می دهد، از سوی جامعه و گروه، مورد تایید بیشتری قرار می گیرد اما افرادی که در زندگی دچار کاستی ها و نقطه ضعف هایی هستند نیز باید به خاطر نفس وجودشان از این حمایت اجتماعی برخوردار باشند. حمایت اجتماعی برای یک فرد بالغ فراتر از محیط خانواده است که گاهی از سوی جامعه به وی منتقل می شود و گاهی از محیط های کوچک تری مثل گروه های همسالان یا محیط کاری (بهبهانی و همکاران، 1385). در بحث حمایت اجتماعی باید میان دو حالت تفکیک قائل شد: در حالت نخست برخورداری از یک نوع حمایت اجتماعی حق افراد است. اگر جامعه یا گروه این حق را بپذیرد و اعمال کند، شخص درمییابد که دیگران با حقوق او آشنا هستند؛ برای مثال استاد دانشگاهی را تصور کنید که فرزند او در دانشگاه شهر دیگری پذیرفته شده است. قانون به او اجازه می دهد در شرایطی فرزندش را به شهر محل زندگی خود منتقل کند. وقتی چنین حمایتی از این استاد دانشگاه صورت می گیرد، او رغبت و علاقه بیشتری به ادامه کار خود خواهد داشت (پاشا و همکاران، 1386). در حالت دوم، حمایت اجتماعی حق شخص نیست، ولی جامعه با توجه به ارزش های اخلاقی و انسانی این حمایت را نسبت به ما اعمال می کند؛ برای مثال فرد سالمندی را در نظر بگیرید که در اتوبوس جا برای نشستن ندارد. جوانی برمی خیزد و جای خود را به او می دهد. کار این جوان نوعی حمایت اجتماعی است یا فردی که در شرایط بدی قرار دارد، با عجله وارد بانک می شود و از دیگران درخواست می کند که نوبت خود را به او بدهند؛ اگر این درخواست مورد موافقت قرار گیرد او از حمایت اجتماعی برخوردار شده است. همچنین هنگامی که افراد یک جامعه دچار حادثه ای طبیعی مانند زلزله می شوند و دیگران به جمع آوری کمک برای آنها می پردازند نوعی دیگر از حمایت اجتماعی است. در این شرایط افراد حادثه دیده احساس می کنند که تنها نیستند و دیگران شرایط آنها را درک می کنند (پاشا و همکاران، 1386). 2-1-2-2 دلایل عدم احساس حمایت اجتماعی از جمله شرایطی که باعث می شوند افراد حمایت های اجتماعی را نبینند می توان به موارد زیر اشاره کرد (تابعبردبار، 1383): سطح انتظارات بالا: گاهی انتظارات فرد از دیگران بیش از حد و غیرمنطقی است. به این معنا که جامعه و گروه به حدی که امکان آن وجود دارد از او حمایت می کنند ولی او انتظار بیشتر از آن را دارد. انتظارات این فرد ممکن است متناسب با شرایط نباشد. سطح انتظارات و توقعات بعضی افراد به طور کلی بالاست و این نکته جزو ویژگی های شخصیتی آن هاست. در بعضی شرایط هم افراد تصور می کنند به آن چه حق آن هاست نرسیده اند و استعدادهای آن ها به هدر رفته است به همین دلیل از دیگران انتظارات بیش از حدی برای حمایت دارند (تابعبردبار، 1383). مشکلات روانشناختی: افسردگی و حالت های اضطرابی می توانند به این حالت منجر شوند که فرد حمایت اجتماعی را نبیند. او حتی اگر شاهد رفتارهای حمایتی باشد، از نظر روانی آن ها را نمی پذیرد؛ به همین دلیل است که گفته می شود ساختار روانی این فرد دچار اختلال است (تابعبردبار، 1383). مشکلات اقتصادی: گاهی گرفتاری ها و کمبودهای اقتصادی به حدی زیاد است که فرد حمایت های اجتماعی را ضعیف و ناکارامد می بیند. در این حالت مشکل نه انتظارات بالاست و نه مشکلات روانشناختی؛ واقعیت به گونه ای است که چنین تصوری را برای فرد به وجود می آورد (تابعبردبار، 1383). نوع نگرش افراد: بعضی افراد از نظر شخصیتی منفی باف هستند و پیام های منفی را بیشتر از پیام های مثبت دریافت می کنند (تابعبردبار، 1383). مقایسه موقعیت ها: بعضی اوقات افراد شرایط خود را با دیگرانی که موقعیت بهتری دارند مقایسه و از موقعیت خود احساس نارضایتی می کنند؛ برای مثال یک کارمند ممکن است تصور کند در اداره ها و مجموعه های دیگر حمایت بیشتری از کارمندان و کارکنان صورت می گیرد (تابعبردبار، 1383).