دانلود مقاله وزرای دوره مغول

دانلود مقاله وزرای دوره مغول

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 33 صفحه

قسمتی از متن :

مقدمه
در تشكيلات اداري و كشوري و گاه لشكري، همواره وزير نقش اول را ايفا كرده است. در طول تاريخ ايران وزارت، مهمترين ركن اداره كشور محسوب مي‌شد چه در دوراني كه ايراني بر ايران حكومت مي كرد و چه زماني كه مهاجمان بر اين آب و خاك حكمراني كردند،‌ همه به كمك وزيران كاردان بوده. و اگر حاكمي از بركت وجود وزير شايسته محروم بود به طور حتم عمر دولت او نيز كوتاه بود و اگر رعيت در آرامش و كشور در ثبات قرار مي گرفت در سايه تدبير و كفايت وزير بود.
همه حكومت هاي بزرگ ايران چه در قبل از سلام و چه بعد از اسلام، جملگي وزراي مدبري را به خود ديده اند. آخرين ايشان، قبل از هجوم فعول ، سلجوقيان بودند كه با كمك وزاري كاردان توانستند يكي از بزرگترين امپراطوري‌ها را در زمان خود به وجود آورند و به وسيلة همين وزرا توانستند آن قلمرو وسيع را اداره كنند. شايد يكي از دلايل افول زود هنگام و سريع خوارزمشاهيان تهي بودند حكومت ايشان از وزراي با كفايت بوده باشد. چنگيزخان و جانشينانش نيز به اين نكته واقف بودند، حضور ديوانيان و وزراء ايراني در دربار مغولان و همراهي ايشان در ادارة‌ قلمرو وسيع مغولان بدون شك بنا به درخواست مهاجمان بود.
البته به طور مسلم مغولان نيز به اين موضوع آگاه بودند كه كار ملك داري با جنگ آوري جداست و معلوم نبود كه يك جنگاور خوب بتواند اداره كنندة‌ خوب هم باشند.
مغولان فاتحان و جنگجويان خوبي بودند، اما تسلط ايشان بر امور كشوري هرگز بر پايه امور لشكري نمي رسيد به همين دليل بود كه خود را بي‌نياز از داشتن وزراي بر امور كشوري هرگز به پايه امور لشكري نمي‌رسيد به همين دليل بود كه خود را بي‌نياز از داشتن وزاري توانمند و با كفايت از ميان مغلوبين متمدن، نمي ديدند. از همين رو ايرانيان ديوانسالار نيز مشتاق آن بودند كه به خدمت مغولان در آيند، و به تعبير ديگر ايرانيان در دوران بعد از اسلام در رويارويي با عنصر بيگانه هر گاه از شمشيركاري ساخته نمي‌ديد جنگ قلم را آغاز مي كرد و همواره از اين نبرد پيروز بيرون مي‌آمد. و اين جنگ قلم نه براي آنكه سرعت تسلط ايشان را بيشر سازد بلكه خواهان آن بودند تا با ورود به دستگاه ايشان جلو ويراني بيشتر سرزمينهايشان را بدست مهاجمان بگيرند.
از همين رو، وزير ايلخان به تناسب كارداني و سياست خود و اعتماد ايلخانان به ايشان از قدرت بسياري برخوردار بودند و ثروت فراوان اندوختند و در نتيجه، محسود نزديكان و رقيبان و هدف توطئه‌هاي فراوان مي شدند چنانكه جز يكي از آنها همه به كين دشمنان و تيغ ايلخانان گرفتار و كشته شدند.
اهميت وزير به وظايف او
در دوران اشغال نظامي ايران (616- 651 هـ.ق) حكام اعزامي مغول با ياري ديوانيان و وزراي ايراني توانستند ادارة‌ كشور را بدست گيرند و حكام مغول در اين دوره تنها نقش ناظر را داشتند. وزارت در عهد ايلخاني بيش از دوران ديگر تاريخ ايران دچار فراز و فرودهايي است، مقام و مرتبة‌ وزير در نزد مغولان بسيار شكنند» به نظر مي‌رسد و به قول وصاف: «حقوق پنجاه سالة ‌خدمت ايشان گاه با تهمت مفسدي زير پا گذاشته مي شد. »
ظاهراً انتخاب وزير با توجه به سابقة وي و يا پيشنة خانوادگي او انجام مي‌گرفت و بيشتر وزاري اين دوره با توجه به سابقة قبلي خود در امر حكومت به وزارت انتخاب مي شدند، و وظايف وزير در اين عهد به قول نخجواني آن بود:
«مهمات خزانه وجوه خزانه و حضور لشكريان احتياج افتد مجموع مدير و مرتب باشد.»